[شهروند] ساعت‌های اولیه روز چهارشنبه، ایران به ترور سردار سلیمانی پاسخ داد و موشک‌هایی از داخل خاک کشور به پایگاه‌های آمریکا در عراق اصابت کردند. این برای نخستین بار پس از حمله ژاپن به پل‌هاربر بود که کشوری مستقل به پایگاه‌های نظامی آمریکا حمله می‌کرد و همین مسأله بود که دنیا را از پاسخ ایران شگفت‌زده کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا هم پس از این پاسخ ایران با عقب‌نشینی از مواضع پیشین خود، گفت قصد تلافی ندارد. اما این تنها اتفاق لحظات آغازین روز چهارشنبه نبود و در مرکز کشور یک حادثه هوایی مسائل را پیچیده‌تر کرد. هم‌زمان شدن سقوط هواپیمای بویینگ ۷۳۷ اوکراین که از تهران پروازش را آغاز کرده بود و با رواج شایعات در فضای مجازی، چالش سیاسی تازه‌ای آغاز شد که تاکنون هم ادامه دارد. حالا دیگر این اتفاق از یک حادثه هوایی فراتر رفته و به عالم سیاست رسیده است. اتفاقی که برخی مقامات دولتی از آن به‌عنوان جنگ روانی آمریکا علیه ایران یاد می‌کنند. شاید همین اتفاق باعث شد علیرضا رحیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس این حادثه را «انحراف از تحقیر آمریکا در حمله موشکی ایران» بداند. رحیمی انتشار خبرهای جدید درخصوص مورد اصابت قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی با موشک را «انتشار گمانه‌های تشویشگر» و «پرونده‌سازی جدید آمریکا علیه ایران با هدف انحراف اذهان از تحقیر آمریکا در عین‌الاسد» دانست. حالا یک چالش جدید سیاسی به وجود آمده که تنها یک پاسخ برای آن وجود دارد و آن بازشدن جعبه سیاه هواپیمای سقوط کرده اوکراینی است.
آغاز ماجرا بازهم از آمریکا
اتهام سقوط هواپیما توسط ایران را ابتدا آمریکایی‌ها مطرح کردند. مقام‌های آمریکایی بی‌نام به رسانه‌های این کشور گفتند هواپیمای اوکراینی را «به احتمال زیاد» ایران به صورت «تصادفی» پس از حمله موشکی سپاه پاسداران به اهداف آمریکایی در عراق، ساقط کرده است. شبکه تلویزیونی سی‌بی‌اس و سایت نیوزویک آمریکا هم این گزارش را به نقل از دو مقام آمریکایی منتشر کرده‌اند. این دو مقام گفته‌اند که ارزیابی آنها براساس اطلاعات ماهواره‌ای است. انتشار همین خبرها کافی بود تا آتش اتهام شعله‌ور شود. دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا هم با اشاره به این اتفاق گفت که سوءظن‌هایی درباره سرنوشت هواپیما دارد.
پس از این موضع‌گیری‌ها بود که جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا از وجود شواهدی خبر داد که نشان می‌دهد «هواپیمای مسافربری که در نزدیکی تهران سقوط کرد هدف اصابت موشکی از سوی ایران قرار گرفته است». ترودو خواستار تحقیقات کامل و جامع درباره این سقوط شد که ۱۷۶ کشته به جا گذاشت. ۶۳کانادایی به علاوه ده‌ها مسافر دیگر این پرواز قصد داشتند بعد از کی‌یف در اوکراین به تورنتو پرواز کنند. گفتنی است کانادا از‌سال 91 روابط دیپلماتیکش را با ایران قطع کرده است. در واکنش به این اظهارات نخست‌وزیر کانادا، علی ربیعی سخنگوی دولت ایران این گزارش‌ها را تکذیب کرد و آن را «جنگ روانی» خواند. ربیعی با اشاره به«دروغ پردازی» و «شکل دادن به عملیات روانی» از آمریکا خواسته «به نتایج بررسی‌ها دقت کند». در بیانیه‌ای که ربیعی منتشر کرد آمده «طبق قواعد بین‌المللی، سازمان هواپیمایی کشوری از کشوری که سانحه در آن رخ داده است(ایران)، سازمان هواپیمایی کشوری از کشوری که صادر‌کننده گواهینامه صلاحیت پرواز است (اوکراین)، مالک هواپیما (اوکراین) کارخانه سازنده هواپیما (بویینگ) و کارخانه سازنده موتور هواپیما (فرانسه) می‌توانند در فرآیند تحقیق شرکت کنند.» دعوتی که می‌تواند تا حدود زیادی جو روانی اتهام‌زنی را کاهش دهد. سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم درخصوص تحولات مربوط به رسیدگی به سانحه هوایی گفت: «طبق هماهنگی انجام شده بین وزارت‌های امور خارجه ایران و کانادا هیأتی ۱۰ نفره کانادایی برای رسیدگی به امور قربانیان کانادایی حادثه تأسف بار سقوط هواپیمای اوکراینی عازم ایران هستند.»
اوکراین و روسیه وارد ماجرا شدند
در همین حال، ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین که کشورش مقصد هواپیمای بویینگ بود، پنجشنبه شب در پیام ویدیویی از مردم کشورش خواست در مورد علت سقوط هواپیمای این کشور در ایران گمانه‌زنی نکنند. زلنسکی از مردمش خواست «از تئوری‌های توطئه، نتیجه‌گیری‌های عجولانه و مطالب تأیید نشده اجتناب کنند». زلنسکی همچنین اعلام کرد اوکراین آماده بازگرداندن اجساد قربانیان به کشور است. این موضع‌گیری رئیس جمهوری اوکراین و اعزام یک گروه کارشناس به ایران، باعث کاهش جو سیاسی علیه ایران شد. هواپیمای متعلق به اوکراین باعث شد تا پای روسیه هم به ماجرا باز شود. روابط تیره بین دوکشور باعث شد شایعاتی از دخالت روسیه مطرح شود. فرنز کلینتسویچ، عضو کمیته دفاع در مجلس عالی مجلس روسیه در واکنش به این شایعات گفت: «گشتن به‌دنبال دخالت روسیه در سانحه بویینگ احمقانه است.» کلینتسویچ گفت «ما نیاز به حقایق و شواهد مشخص» داریم و تا الان همه چیزهای اعلام شده بی‌اساس است.
از سوی دیگر، بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کرد که چهار انگلیسی در سانحه یادشده جان باختند و دولت لندن از خانواده آنها در این شرایط ناگوار حمایت می‌کند. او همچنین مدعی این نکته هم شد که ممکن است این هواپیما به شکل تصادفی مورد هدف قرار گرفته باشد. این درحالی است که علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران امکان هرگونه انفجار هواپیمای بویینگ ۷۳۷ اوکراینی بر اثر شلیک موشک را از لحاظ فنی رد کرده است. نخست‌وزیر انگلیس در ادامه خواستار تحقیقات کامل درباره علت سقوط هواپیمای مسافربری اوکرین در آسمان تهران شد .
هواپیمای بویینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراینی با 167 مسافر و ۹ خدمه پروازی که صبح چهارشنبه (هجدهم دی) تهران را به مقصد کی‌یف پایتخت اوکراین ترک می‌کرد در منطقه محمودآباد شهریار و نزدیک شهر جدید پرند در استان تهران سقوط کرد. در این حادثه ۱۴۷مسافر ایرانی و ۳۲مسافر خارجی جان باختند. حالا ایران از تمامی طرف‌ها برای پیوستن به روند تحقیقات علت سقوط هواپیما دعوت کرده است و به نظر می‌رسد همین امر حقیقت را بیش از پیش در دسترس قرار داده است.
نخست‌وزیر کانادا: هواپیمای مسافربری که در نزدیکی تهران سقوط کرد هدف اصابت موشکی از سوی ایران قرار گرفته است
سخنگوی دولت ایران: این گزارش‌ها جنگ روانی است و آمریکا باید به نتایج بررسی ها دقت کند
سخنگوی وزارت امور خارجه: ۱۰ نفر کانادایی برای رسیدگی به امور قربانیان کانادایی سقوط هواپیمای اوکراینی عازم ایران هستند
رئیس جمهوری اوکراین: مردم از تئوری‌های توطئه، نتیجه‌گیری‌های عجولانه و مطالب تأیید نشده اجتناب کنند
نخست‌وزیر انگلیس: ممکن است این هواپیما به شکل تصادفی مورد هدف قرار گرفته باشد