[حسین قهار] مهدی تاج در شرایطی به ریاست فدراسیون فوتبال رسید که یکی از وعده‌های انتخاباتی او تشکیل سازمان اقتصادی فدراسیون فوتبال بود. او هرچند ایجاد این تشکیلات را در مجمع عمومی فدراسیون به تصویب اعضا رساند، اما به دلایلی نامعلوم شروع فعالیت و ثبت این سازمان با تأخیر بسیار زیادی همراه شد. حالا بعد از سه‌سال، مسئولان فوتبال ایران موسسه غیرتجاری گروه اقتصادی فدراسیون فوتبال را تأسیس کرده‌اند، اما باور می‌کنید این اتفاق مهم در سکوت مطلق خبری رخ داده است؟
مسئولان فوتبال ایران با تأسیس این شرکت تمام فعالیت‌های اقتصادی مربوط به فوتبال را که امکان درآمدزایی دارد به این سیستم واگذار خواهند کرد، اما بحث بسیار مهم اینجاست که با وجود ثبت این شرکت در تاریخ هفدهم مهرماه 1398 چرا تا امروز شفاف‌سازی قانع‌کننده‌ای درباره این تشکیلات برای جامعه فوتبال انجام نشده است. وقتی مدیریت فوتبال کشور از همین ابتدا بنا را بر پنهان‌کاری گذاشته چطور می‌توان انتظار داشت در آینده فعالیت‌هایی که انجام خواهد شد شفافیت داشته باشد؟
گروه اقتصادی فدراسیون فوتبال چه خواهد کرد؟
هدف از تشکیل این موسسه غیرتجاری چیست؟ خلاصه فعالیت‌های این شرکت به شماره ثبت 48346 و شناسه ملی 14008682650 که در روزنامه رسمی کشور منتشر شده جواب این سوال را به ما می‌‌دهد: «انجام کلیه خدمات امور مربوط به عقد قراردادهای مربوط به حامی مالی و برندینگ، فعالیت‌های محیطی در ورزشگاه‌های محل برگزاری فوتبال، تولید محتوا، شبکه‌های ارزش افزوده تخفیف و اعتباری فروشگاه‌‌های فیزیکی و مجازی (اقلام هواداری و مصرفی، رفاهی و تفریحی، پزشکی و خدماتی)، باشگاه هواداران وفادار و هواداری فوتبال، اپلیکیشن‌ها در حوزه فوتبال و کمک‌های هواداری، اسپانسری توپ، البسه و تجهیزات مربوط به حوزه فوتبال، چمن طبیعی و مصنوعی، فعالیت‌های محیطی محوطه و پیرامون دور زمین فوتبال در قالب مقررات فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ، تولید محصولات با برند فدراسیون فوتبال، کالا‌ها با نماد فوتبال و بالون محصولات مجاز طبق قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، بهره‌برداری از عناوین خاص حامی، حامی رسمی و ویژه لیگ برتر به منظور جذب اسپانسر، قرار دادن استند معرفی حامی مالی در محوطه ورودی ساختمان لیگ فوتبال، کلیه فضاهای فعالیت‌های محیطی مربوط به جایگاه و مراسم و برنامه اهدای کاپ قهرمانی لیگ برتر، جام حذفی و سوپرلیگ‌ها، سامانه پیامکی و باشگاه وفاداری هواداران سازمان لیگ فوتبال یا حمایت از لیگ فوتبال باشگاهی کشور، برگزاری مراسم، همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی سازمان لیگ، حضور چهره‌های فوتبال بین‌المللی و تیم‌های صاحب‌نام خارجی برای برگزاری مسابقات، انتخاب برترین‌های هر هفته مسابقات لیگ برتر و دسته اول باشگاه‌های کشور و اهدای جوایز به آنان از سوی اسپانسرها، انتخاب برترین تماشاگران با پیشنهادهای فرهنگی و انتخاب برترین تماشاگران با شرکت در مسابقات گفت و شنود هواداری در سایت سازمان!»
ناامیدی اقتصادی؛ تکرار شکست‌های قبل
اهالی فوتبال ایران قطعا با این سوال روبه‌رو خواهند شد که با توجه به عملکرد غیرقابل دفاع اقتصادی فدراسیون و سازمان لیگ در سالیان گذشته، چطور می‌توان به آینده این سازمان امیدوار بود؟ سازمانی تشکیل داده‌اند و به دلایلی نامعلوم درباره اهداف و سیاست‌های اجرایی آن شفاف‌سازی انجام نشده است. هیچ‌کس هم نمی‌داند اگر به هر دلیلی این پروژه با شکست مواجه شد، چه کسی به جامعه فوتبال پاسخگو خواهد بود. به‌هرحال، فدراسیون فوتبال در سال‌های اخیر تجربه تلخی در تأسیس شرکت‌های مختلف و درنهایت تعطیلی آنها با ورود نهادهای نظارتی داشته است. نمونه آشکار آن هم تأسیس موسسه تجهیزات پزشکی «ایفا» فدراسیون فوتبال و شرکت پیمانکاری افق سبز بود که سیستم مالی غیرشفاف این دو مجموعه باعث تعطیلی آنها شد.
یک دنیا سوال بی‌جواب؛ موازی‌کاری با باشگاه‌ها؟
سوالات دیگری هم هست که انتظار پاسخگویی درباره آنها وجود دارد. تأسیس این موسسه چرا با این همه تأخیر انجام شد؟ چرا در فاصله هفت ماه مانده به انتخابات فدراسیون فوتبال این تشکیلات را ثبت کردند، آن هم در شرایطی که مسابقات لیگ برتر شروع شده و نیم‌فصل را هم رد کرده است؟ تیم‌های ملی دیگر هم درگیر مسابقات مختلف هستند و دوره مدیریتی مهدی تاج هم خیلی زود به دلیل بیماری و استعفای او به پایان رسید. به هر صورت انتظار می‌رود شفاف اعلام شود چرا مثلا یک‌سال یا دوسال قبل موسسه مورد نظر تأسیس نشد. بررسی خلاصه اهداف تعیین‌شده برای فعالیت‌های اقتصادی شرکت مورد نظر هم باعث می‌شود سوالات مختلفی به ذهن خطور کند. آیا این شرکت قرار است به جای باشگاه‌ها هم فعالیت اقتصادی انجام دهد؟ مثلا باشگاه پرسپولیس و استقلال چند سالی است سامانه پیامکی برای درآمدزایی راه‌اندازی کرده‌اند. اگر سازمان اقتصادی بخواهد برای لیگ و فدراسیون سامانه پیامکی اختصاصی راه‌اندازی کند، آن‌وقت این اقدام منافع باشگاه‌های مردمی پایتخت را زیر سوال نخواهد برد؟ منظور تشکیل‌دهندگان شرکت مذکور از تولید محصولات با برند فدراسیون فوتبال و کالا با نماد فوتبال چیست؟ آیا فدراسیون فوتبال می‌خواهد وارد کار تولید محصولات شود؟ درست مثل همان کاری که علی فتح‌الله‌زاده و محمد رویانیان برای پرسپولیس و استقلال انجام دادند و خط تولید محصولاتی چون ادکلن، نوشابه انرژی‌زا و ... را افتتاح کردند. همه هم می‌دانند که این خطوط تولید سرنوشتی نامعلوم داشت و شکستی افتضاح را تجربه کرد.
هدف‌گذاری روی پروژه‌های شکست‌خورده
راه‌اندازی اپلیکیشن‌ها در حوزه فوتبال و کمک‌های هواداری، سامانه پیامکی و باشگاه وفاداری هواداران سازمان لیگ فوتبال نیاز به کالبدشکافی و برنامه‌ریزی دقیق دارد. اینکه برای تأسیس تشکیلاتی شعار داده شود کار سختی نیست، اما مدیران اقتصادی فوتبال ایران باید پلن‌های اقتصادی تهیه‌شده را برای رسیدن به نتایج مثبت به جامعه هم ارایه دهند تا کارشناسان اقتصادی جزئیات آن را بررسی و تحلیل کنند. در ظاهر می‌توان گفت فوتبال ایران بسیاری از این موضوعات را قبلا تجربه کرده و شکست خورده است؛ مثلا در همین سازمان لیگ زمانی با ایرانسل و همراه اول قرارداد سامانه پیامکی 6090 برای کل لیگ ایران منعقد شد و قرار بود حداقل در 10 ماه ابتدایی، 14میلیارد تومان درآمد به باشگاه‌ها، فدراسیون و سازمان لیگ برسد. اما طبق اعلام صریح محمدرضا ساکت در مناظره تاریخی که با علی کریمی در برنامه نود داشت، کل درآمد سازمان لیگ در آن قرارداد پیامکی حدود دو‌میلیارد و سیصد‌میلیون تومان بود و هیچ مسئولی هم برای این شکست تجاری عذرخواهی نکرد؛ آخر هم روی این موضوع تأکید شد که باشگاه‌ها همکاری لازم را برای تولید محتوا نداشتند! با این شرایط، مدیران فوتبال ایران بعد از این همه شکست تجاری و ضربه‌های مهلک اقتصادی که به پیکره فوتبال ایران در سالیان گذشته زدند، انتظار وفاداری هواداری و درآمدزایی از آن دارند؟
درودگر، اسلامیان و خلیل‌زاده؛ اعضای هیأت‌مدیره با عضویت نامحدود
محمدصادق درودگر، عضو هیأت‌رئیسه سازمان لیگ که ریاست سازمان اقتصادی این مجموعه و فدراسیون را برعهده دارد به عنوان مدیرعامل و عضو هیأت‌مدیره این شرکت تعیین شده است. محمود اسلامیان، عضو هیأت‌رئیسه فدراسیون فوتبال عنوان عضو هیأت‌مدیره و رئیس هیأت‌مدیره را داراست. اسماعیل خلیل‌زاده کلنگستانی، رئیس هیأت‌مدیره و سرپرست کنونی مدیرعاملی باشگاه استقلال هم دیگر عضو این تشکیلات است. اتفاق مشکوک و باورنکردنی در آگهی ثبت‌شده، مدت زمان عضویت این سه نفر بوده که نامحدود درج شده است. در این‌باره باید مشخص شود با توجه به اینکه شرکت‌ها باید طبق قانون تجارت فعالیت‌های خود را انجام دهند، درج عنوان عضویت نامحدود برای این نفرات تخلف و ایراد حقوقی بزرگ به حساب می‌آید یا خیر. حتی اگر مسئولان مربوط متوجه این گاف تاریخی شده باشند، باید پرسید آنها با چه منطقی هنگام تشکیل شرکت عضویت نامحدود به خودشان داده‌اند؟ همچنین بد نیست بدانید امضای کلیه اوراق بهادار و تعهدآور موسسه از قبیل چک، سفته، بروات، قراردادها و عقود با امضای مدیرعامل و رئیس هیأت‌مدیره متفقاً همراه با مُهر موسسه و سایر نامه‌های عادی و اداری با امضای مدیرعامل منفرداً با مُهر موسسه معتبر است و اختیارات مدیرعامل هم طبق اساسنامه اختصاصی شرکت خواهد بود.
چرا این سه نفر؟ آنها از قرارداد نفع مالی خواهند برد؟
مدیران فدراسیون فوتبال بدون هیچ‌گونه مصلحت‌اندیشی باید مبنا و ملاک انتخاب این سه نفر را به جامعه فوتبال اطلاع دهند. درست است که مجمع طرح تشکیل سازمان اقتصادی را مصوب کرد، اما مکانیزم انتخاب اعضای هیأت‌مدیره به چه صورتی بوده است؟ برخی منابع خبری در گفت‌وگو با «شهروند» اطلاع دادند که انتخاب درودگر، اسلامیان و خلیل‌زاده مصوبه هیأت‌رئیسه فدراسیون را ندارد و گویا انتخاب نفرات با اعمال سلیقه شخصی صورت گرفته است. مثلا اسماعیل خلیل‌زاده نایب‌رئیس اتاق تعاون کشور، رئیس اتاق تعاون تهران و عضو شورای عالی پول و اعتبار است. آیا او را به دلیل پست‌هایی که دارد به عضویت موسسه درآورده‌اند؟ آیا رئیس اتاق تعاون تهران قرار است از موقعیت خود برای درآمدزایی فوتبال استفاده کند؟ فدراسیون همچنین باید درباره سهام و سهامداران این موسسه در کنار مکانیزم انتخاب اعضای هیأت‌مدیره پاسخگو باشد. آیا اعضای هیأت‌مدیره سهامدار هم هستند و سود اقتصادی از عضویت در این موسسه با قراردادهایی که امضا می‌کنند، خواهند برد؟ همچنین تمام مسئولان از همین حالا حاضرند تضمین بدهند پس از مدتی سروکار این مجموعه به سازمان بازرسی کل کشور نیفتد؟ آیا تضمین می‌دهند هیچ رانت شخصی برای افراد ایجاد نشود و صفر تا صد مسائل اقتصادی را به جامعه فوتبال گزارش بدهند؟
حرف آخر اما همان نکته‌ای است که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم؛ تأسیس تشکیلات اقتصادی چرا باید در سکوت مطلق خبری و پنهان‌کاری صورت بگیرد؟