مهتاب جودکی| دعای «ربنای شجریان»؛ در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت. دعایی که هشت سالی است در صدا و سیمای ملی جایی نداشته و البته استاد خود، حساب آن را از باقی آثارش جدا کرده و گفته بود: «این دعا متعلق به مردم است.» سال 87 بود که ثبت دعای «ربنا»ی استاد محمدرضا شجریان در فهرست آثار ملی، پیشنهاد شد و این اتفاق تا دیروز که رئیس سازمان میراث فرهنگی لوح ثبت را به دست همایون سپرد، به تعویق افتاد.
محمد رضا شجریان در‌سال 58 نغمه ربنا را در یک استودیو و بدون تکرار خواند تا مشقی برای هنرمندان شود؛ اثر بدون اجازه او پخش شد تا به امروز که بیشتر از 30سال است در دل مردم جا باز کرده. در این سال‌ها این دعا با این‌که از رسانه ملی حذف شده اما از سفره‌های افطار مردم جدا نشده است؛ حالا درست در آستانه ماه مبارک رمضان، این اثر چند سال پس از طرح ثبت ملی آن، در فهرست میراث ناملموس فرهنگی کشور ثبت شد.
این اثر با عنوان «ربنای شجریان
مثنوی خوانی در مایه افشاری و دعای ربنا با صدای استاد محمدرصا شجریان» با گستره موضوع فرهنگی ناملموس ملی به شماره 1396 در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد. پیشنهاد و پیگیری ثبت این اثر، از سوی پوریا سوری، مدیر مرکز روابط‌عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مطرح شده است. پیش از این اذان «موذن‌زاده‌اردبیلی» نخستین اثری بود که با شماره 7 در فهرست آثار ملی ناملموس جای گرفت و بهمن‌ماه سال گذشته هم سرود حماسی «خمینی ای امام» در این فهرست ثبت شد.
در نشستی که دیروز با حضور همایون شجریان و سهراب پورناظری برگزار شد، زهرا احمدی‌پور، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با اهدای نسخه‌ای از لوح ثبت آواز ربنا به همایون، گفت: «استاد شجریان یکی از سرمایه‌های ملی ایران است و سازمان میراث‌فرهنگی به دلیل علاقه و اهمیتی که مردم ایران برای ربنای شجریان قایل هستند و خاطرات‌شان در ماه مبارک رمضان با این نوای آسمانی گره خورده است، اهتمام خود را معطوف به ثبت این اثر در فهرست میراث
ناملموس کرد.»
در همین ارتباط، فرهاد نظری، مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی که معتقد است حذف ربنای شجریان، در زندگی ایرانیان خلأ ایجاد می‌کند به «شهروند» می‌گوید: «پیش از این تلاش‌هایی برای ثبت این اثر انجام گرفته اما به سرانجام نرسیده بود. ربنا یکی از ماندگار‌ترین دعاها و نیایش‌هایی است که در فرهنگ ایرانی جایگاه مهمی دارد. این اثر با صدای محمدرضا شجریان اجرا شده و شهرت این استاد بر کسی پوشیده نیست. دعای ربنا تأثیر عمیقی داشته و دامنه گسترده‌ای در زندگی ایرانیان داشته؛ حتی ایرانیان خارج از کشور. همین موارد باعث شد سازمان میراث فرهنگی پیگیر ثبت این میراث ناملموس در فهرست آثار ملی کشور شد.»
او ادامه می‌دهد: «اتفاقی که می‌افتد این است: اگرچه خود مردم نگهبان اصلی این میراث هستند اما دولت مکلف می‌شود در حفظ میراث فرهنگی کوشش کند تا زمینه ترویج و ادامه حیات آن اثر فراهم شود.»
نظری با بیان این‌که فهرست میراث ناملموس کشور گستره‌ای از میراثی چون نوروز، یلدا، آیین پهلوانی، لالایی و مناجات‌ها را در خود جای داده است، ادامه می‌دهد: «نمونه‌های ثبت میراث ناملموس به شکل آواز و دعا فراوان است؛ مواردی چون سرودهای ملی و میهنی، دعاها، تصنیف‌ها، ترانه‌ها و لالایی‌ها که نسل به نسل و سینه به سینه منتقل می‌شوند، میراث ناملموسی هستند که جلوه‌ای از ادبیات و زبان به حساب می‌آیند و هویت هر ایرانی را می‌سازند. در این میان اثری چون ربنا اگر از زندگی مردم ایران حذف شود، خلأ آن با هیچ چیز پر نخواهد شد.»
در نشست دیروز با رئیس سازمان میراث فرهنگی تفاهمنامه‌ای میان همایون شجریان و سهراب پورناظری و سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری امضا شد. این تفاهمنامه با موضوع ترویج و ارتقای میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس ایران به‌وسیله اجرای موسیقی، نمایش و جلوه‌های نوین تصویری در محوطه‌‌های تاریخی و فرهنگی در اختیار سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است.
پس از جلسه همایون شجریان با انتشار تصویر نسخه ثبت ملی ربنای شجریان در اینستاگرامش نوشت: «دوستان عزیزم با سپاس از مهر و محبت همیشگی شما نازنینان و آرزوی تندرستی برای یک یک تان، متنی که تصویرش را مشاهده می‌کنید مربوط به لوحی است که در جلسه‌ای سرکار خانم دکتر احمدی‌پور رئیس سازمان میراث فرهنگی برای رساندن به دست پدر به من سپردند. با همت دکتر احمدی پور و عزیزان در سازمان میراث فرهنگی ربنای همیشه جاویدان و ماندگار پدر که متعلق به مردم عزیز و لحظات زیبای خلوت با آفریدگارشان بوده و هست، ثبت
میراث فرهنگی شد.»