حسین قهار- شهروند| ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه سال‌هاست که به یکی از پرتنش‌ترین بحث‌های اجتماعی در ورزش ایران تبدیل شده است. ماجرایی که هیچ قانون مشخصی درباره آن تدوین نشده و معمولا درتمام سال‌های اخیر با قوانین نانوشته درباره آن تصمیم گرفته شده است. چیزی که مشخص است، بانوان در ورزش ایران همچنان حق حضور در ورزشگاه‌ها را ندارند. حالا اما اخباری خوشحال‌کننده دراین خصوص شنیده می‌شود؛ اخباری که از برداشته‌شدن گام‌های اولیه برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها حکایت دارد. معاون وزارت ورزش از مجزاشدن ورودی‌ها و سرویس‌های بهداشتی سالن 12هزار نفری آزادی سخن گفته و این یعنی احتمالا در لیگ جهانی والیبال زنان می‌توانند با حضور روی سکوها به تماشای ورزش مورد علاقه‌شان بنشینند.
صحبت‌کردن از این اتفاق به نوعی مصلحت ورزش ایران است؛ پیداکردن دلیل این داستان هم اصلا سخت نیست. با توجه به حضور تیم‌های مختلف ورزشی ایران درمسابقات بین‌المللی، حساسیت‌‌های زیادی ازسوی مراجع بین‌المللی به ماجرای ممنوعیت حضور بانوان در ورزشگاه ایجاد شده و فدراسیون‌های جهانی نه‌تنها ایرادهای اساسی به این جریان رایج در ایران گرفته‌اند بلکه اعلام کردهاند؛ ادامه روند ورزش ایران را با محرومیت‌های سنگین رو‌به‌رو خواهد کرد. زنان ایرانی درشرایطی اجازه حضور ندارند که هنگام برگزاری مسابقه‌های بین‌المللی در ایران، زنان دیگر کشورها اجازه ورود به ورزشگاه‌ها را پیدا میکنند. کار به جایی رسیده که مسئولان چاره‌ای جز فکرکردن به «تغییر» ندارند. از آنجایی هم که این ممنوعیت یک قانون رسمی و صریح نیست، مقامات ارشد ورزش کشور صحبت از برنامه‌ریزی برای روزهایی میکنند که خانواده‌های ایرانی بتوانند با حضور در ورزشگاه‌ها به تماشای مسابقات مختلف بنشینند. بله! حرف روز درباره برنامه‌ای است که براساس آن قرار است تابلوهای ورود ممنوع در ورزش ایران از جای خود برداشته شود.
تلاش‌های وزارت ورزش با حضور سلطانی‌فر
وزارت ورزش مدت‌های زیادی است که رسیدگی به زوایای مختلف این پرونده را در دستور کار خود قرار داده که اتفاقا این موضوع در زمان وزارت مسعود سلطانی‌فر شکلی جدی‌تر به خود گرفته است. مدل طرح اولیه این است که برای ساخت اماکن و ورزشگاه‌های مختلف، منابع مادی که برای ساخت هزینه می‌شود، به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که علاوه بر مردان، زنان هم بتوانند از آن استفاده کنند. مدیران وزارت ورزش بارها اعلام کردهاند؛ از نزدیک درحال بررسی ورزشگاه‌ها هستند تا مشخص شود کدام‌یک از آنها شرایط لازم برای حضور خانواده‌ها در انواع رویداد‌های ورزشی را داراست و کدام‌یک از ورزشگاه‌ها نیاز به مناسب‌سازی دارد. این مطلب نشان می‌دهد که مدیریت ورزش ایران به خوبی می‌داند ادامه روند عدم حضور بانوان در ورزشگاه‌ها در آینده‌ای نه‌چندان دور ورزش ایران را با بحران‌های بزرگ ازطرف نهادهای بین‌المللی مواجه خواهد کرد. ضمن این‌که فشارهای داخلی ازطرف بخش قابل توجهی ازبانوان جامعه در اعتراض به این ممنوعیت نسبت به سال‌های قبل زیاد‌تر شده است.
اظهارات معاون زنان وزارت ورزش
فریبا محمدیان معاون اموربانوان وزارت ورزش یکی ازمدیرانی بوده که درهفته‌های اخیر به صراحت ازپیگیری برنامه‌ها برای حل مشکل حضور بانوان در استادیوم‌ها صحبت کرده و گفته است: «ما دریک فضای اجتماعی زندگی می‌کنیم که قوانین نانوشته‌ای بر جمع‌ها و اجتماع‌های مختلف حاکم است که به دلیل بحث ارزشی قابل احترام هستند و همه اعضای جامعه ملزم به احترام به آنها هستند. در مناسب‌سازی ورزشگاه‌ها نیز ما به دنبال حفظ موازین شرعی، شأنیت زن مسلمان و شأنیت خانواده‌ها هستیم. جداسازی ورود و خروج مردان و زنان برای ایجاد حس امنیت هم به لحاظ ساختاری و هم رفتاری باید ایجاد شود، امکانات رفاهی و تسهیلاتی یک ورزشگاه برای تماشاگران و ذینفعان نیز باید درنظر گرفته شود و بخش مردان و زنان باید از یکدیگر منفک شود. برای اجرایی‌شدن ورود خانواده‌ها درمرحله اول لیست ورزشگاه‌ها و درمرحله دوم ظرفیت آنها مشخص شده است. درگام بعدی هم برای مناسب‌سازی ورزشگاه‌ها درجهت حضور بانوان آیین‌نامه نوشته شده و این آیین‌نامه به معاونت حقوقی امور مجلس تحویل داده شده تا مورد بررسی نهایی قرار بگیرد. همچنین درمرحله آخر هم عملیاتی‌کردن ساختار فیزیکی و درنهایت آماده‌کردن مردم برای این حضور در دستور کار قرار دارد». اظهارات معاون اموربانوان وزارت ورزش از آمادگی بالاترین دستگاه اجرایی کشور برای این تغییر بزرگ پرده بر‌می‌دارد. البته همه می‌دانند که به هیچ عنوان امکان ندارد این تغییر بسیار بزرگ یک‌شبه اتفاق بیفتد. از همین‌رو، وزارت ورزش دربحث ورود خانواده‌ها و زنان به ورزشگاه‌ها مطالعات پژوهشی مختلفی را انجام داده و حتی دراین زمینه به تناقض‌هایی هم برخورد نموده که مسئولان را مجاب کرده عمق مطالعات و بررسی خود را دراین زمینه بیشتر کنند.
تحقق یک رویا
در تحقیقات ابتدایی برای مسئولان ورزش کشور مسجل شده که این حضور نه‌تنها باعث انسجام بیشتر بین اعضای یک خانواده می‌شود بلکه مقدماتی را فراهم می‌‌کند که عصر جو‌های ملتهب، پرخاشگری و رفتارهای غیرمعقول درسکوها به پایان برسد. همچنین حضورخانواده‌ها فضایی را به وجود می‌آورد که جمع کثیری ازجوان‌‌ها و خانواده‌ها گرایش بیشتری به ورزش‌کردن پیدا کنند که این موضوع روی بالارفتن نشاط و سلامت جامعه تأثیر مستقیم و مثبت خواهد گذاشت. ارتقای جایگاه‌های حقوقی بانوان درتمامی سازمان‌های ورزشی، یکی ازبرنامه‌های وزارت است و وزیر ورزش بارها اعلام کرده که این مهم شعار نیست. با توجه به این توضیحات مشخص می‌شود که حضور زنان و تمام اعضای یک خانواده در ورزشگاه یک تفریح سالم و یک حق است که وزارت ورزش به دنبال تحقق این رویاست!
دخیل‌شدن فدراسیون فوتبال
فوتبال رشته‌ای است که به لحاظ صنعتِ ورزش نسبت به تمام رشته‌های دیگر درکشورهای مختلف مخاطبان بیشتری دارد. درسال‌های اخیر هم فوتبال بانوان در ایران رشد چشمگیری داشته و وزارت ورزش به این نتیجه رسیده که فوتبال بانوان و حضور خانوادگی مردم در ورزشگاه‌ها یک فرصت بزرگ است و به صورت ویژه پیگیر کارهای مربوط به این بحث بوده است. دراین زمینه حتی فدراسیون فوتبال هم موظف شده که همکاری‌های لازم را برای اجرایی‌شدن طرح مذکور با مسئولان مربوطه داشته باشد. ازطرفی دیگر، طبق اعلام مقامات ورزش کشور، دولت هم به دور از هرگونه حاشیه و فضای رسانه‌ای مجلس را برای وضع قوانین جدید درپرونده حضور زنان در ورزشگاه به یک اغنای منطقی رسانده و رأی مثبت تلویحی مجلس را برای قوانین مورد نیاز دریافت کرده است. دراین راستا، ضوابط دربرنامه ششم توسعه به‌گونه‌ای طراحی شده که دولت و وزارتخانه‌های مختلف بتوانند انواع طرح‌های ملی را به نتایج اجرایی مطلوب برسانند.
داورزنی: گام اول برداشته شد
محمدرضا داورزنی معاون ورزش قهرمانی وزارت ورزش و جوانان هم یکی دیگر ازمسئولان وزارت ورزش و جوانان است که درباره ماجرای حضور زنان در ورزشگاه صحبت‌های بسیارمهمی مطرح کرده است. داورزنی از انجام اقدامات اولیه حرف زده است: «نهایت سعی ما این است که شرایطی را به لحاظ کلی فراهم کنیم تا زنان بیشتری درسالن حضور پیدا کنند. تلاش شده است تا مجموعه سالن 12هزار نفری آزادی دربخش زنان و مردان ورودی و خروجی و سرویس بهداشتی مجزا داشته باشد. ما درتلاشیم شرایطی به شکلی پیش برود که امکان حضور خانواده‌ها فراهم باشد و آنها بتوانند به راحتی ازطریق اینترنت بلیت تهیه کنند و شرایط مدنظر فدراسیون جهانی فراهم شود. البته بعضا اتفاقاتی می‌افتد که نه درحوزه اختیارات وزارت ورزش است و نه فدراسیون ولی تعامل بین ما و نیروی انتظامی وجود داشته تا شرایط برای حضورخانواده‌های بیشتری فراهم باشد. امیدوارم روزی برسد که امکانات فیزیکی به‌گونه‌ای باشد که خانواده‌های زیادی در سالن حاضر شوند».
لیگ جهانی والیبال و فرصت مناسب بانوان
در آستانه آغاز بازی‌های تیم‌ملی والیبال در لیگ جهانی صحبت‌های داورزنی به خوبی نشان می‌دهد که فدراسیون والیبال بسترسازی‌های لازم برای حضور دوباره بانوان در ورزشگاه را انجام داده است. به هرحال، FIVB بارها و بارها به ایران اعلام کرده؛ اگر مشکل حضور بانوان در ورزشگاه حل نشود، میزبانی ازکشورمان گرفته می‌شود و محرومیت‌های بعدی هم در انتظار والیبال ایران خواهد بود. البته در رشته‌های مختلفی همچون والیبال در آینده‌ای نه‌چندان دور بانوان اجازه حضور در ورزشگاه را داشتند که این روند بعد ازمدتی متوقف شد. ماجرایی که حساسیت فدراسیون جهانی را به دنبال داشت و فدراسیون والیبال مجبور شد برای مسابقات سال گذشته لیگ جهانی تعداد محدودی از بانوان را درقسمتی از ورزشگاه مستقر کند تا والیبال ایران دچار محدودیت نشود، اما نکته قابل تأمل این است که FIVB به این مسأله هم ایراد گرفته و به همین دلیل فدراسیون با هماهنگی وزارت ورزش و مراجع ذیصلاح اقداماتی برای حضور بیشتر خانم‌ها در سالن 12هزارنفری در دستور کار خود قرار داد که درصحبت‌های داورزنی جزییات آن مشخص شده است. حالا تنها کاری که می‌شود انجام داد، صبرکردن است تا در آینده مشخص شود بالاخره تکلیف این پرونده پرحرف و حدیث چه خواهد شد.