«شورای شهر» شورایی برای اداره امور شهر؛ شهری که به‌عنوان مهم‌ترین محل زندگی انسان‌ها باید در بهترین سطح از امکانات قرار داشته باشد. همین دلیل کافی است بر اهم بودن این ساختار اداری در هر جامعه‌ای. با مروری بر سابقه شورای شهر در تاریخ اجتماعی-سیاسی دنیا، این مهم برجسته‌تر نمایان می‌شود. سابقه اداره شهر در دولت شهرها حتی از سابقه حکومت‌ها نیز پیشی می‌گیرد. اداره امور به‌صورت دولت شهر موضوعی بوده است که در یونان باستان و برخی دیگر از تمدن‌های کهن نیز مسبوق به سابقه بوده است. در گذشته هدف از ایجاد شهرها ایجاد محیطی سالم و بزرگ برای گردهمایی انسان‌ها و تمرکز آنها در یک نقطه بوده و امروزه نیز با پیشرفته‌تر‌شدن شهرها این هدف همچنان پا برجا مانده است. شهر در نگاه نخست از مجموعه انسان‌ها، خانه‌ها، خیابان‌ها و کوچه‌پس‌کوچه‌هایی تشکیل شده است که در کنار هم منظم قرار گرفته‌اند و مسالمت‌آمیز در کنار یکدیگر زندگی خوبی دارند، اما این موضوع حاصل تجربه و دانشی است که از آن به‌عنوان مدیریت شهری یاد می‌شود. مدیریت شهری که قسمتی از آن همان اعضای شورای شهر و شهرداری هستند. شورای شهر یکی از نیازهای اساسی هر شهر است که غالبا توسط رأی مردم انتخاب می‌شود. شهری که بهترین‌ها اعضای شورای آن را تشکیل داده باشند به‌طورحتم پیشرفت می‌کند و شهروندانش در بهترین شرایط زندگی می‌کنند. در ادامه نگاهی شده است به شورای شهر در کشورهای مختلف دنیا تا با نحوه انتخابات شهردار در آنها آشنا شویم.
استرالیا
از کشوری که تقریبا خودش یک قاره است شروع می‌کنیم و سپس به سایر کشورها خواهیم رسید. در استرالیا به‌سبب تفاوت‌های گسترده‌ای که میان ایالت‌های این کشور وجود دارد معنا و تعریف شورا نیز متفاوت است. در بسیاری از شهرهای این کشور بنا به میزان جمعیت ساکن در آن، شورا شکل خاص خود را دارد. در شهرهای بزرگ استرالیا که نیاز به رسیدگی بیشتری هست، شورای شهر به‌صورت کامل با تعداد اعضای زیاد مشغول به فعالیت است و با کم‌شدن تعداد جمعیت در برخی از ایالت‌ها این تعداد بسیار کاهش می‌یابد. در مناطقی از استرالیا نیز کل نظارت یک شهر در اختیار حاکمان محلی است و زیر نظر شورای خاصی هدایت نمی‌شود. در کنار استرالیا کشوری به‌نام نیوزیلند نیز وجود دارد که پیش از تشکیل حکومت مستقل و روی‌کار‌آمدن یک دولت ثابت، مشکلات بسیاری داشت. در سال 1989 سیستم اداره کشور به‌کلی تغییر کرد و وجود یک شورای شهر برای هر منطقه الزامی شد. نیوزیلند حدود 700 عضو شورای شهر دارد که در 87گروه دولتی تقسیم شده‌اند و وظایف اداره یک شهر را در اختیار دارند. یکی از کارهای مهمی که این شوراها در تاریخ نیوزیلند انجام داده‌اند، افزایش تعداد افراد برای تشکیل یک شهر (به‌حد‌‌نصاب‌رسیدن برای شهرشدن) است. پیش از روی‌کار‌آمدن شوراها جمعیت 20هزار نفری می‌توانست تشکیل یک شهر بدهد، اما اکنون این میزان به 50هزار نفر رسیده است و دیگر شهرهای کوچک وجود ندارند و توسط حکومت‌های محلی هدایت می‌شوند.
انگلستان
بریتانیا کشور خاصی در دنیاست که نه‌تنها در سمت چپ جاده رانندگی می‌کنند، بلکه از نظر سیاست‌های شهری و دولتی نیز با بسیاری از کشورهای دنیا متفاوت هستند. در انگلستان شوراهایی که کار شهروندان را انجام می‌دهند به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند. بخش‌های شهری مسئول انجام کارهایی هستند که اعضای شورای شهر به‌طور عادی باید انجام دهند. آنها می‌توانند میزان مالیات و عوارض شهرداری‌ها را تعیین کنند. همچنین انگلستان، شهر لندن برای خود قانون جداگانه‌ای دارد و تقریبا چیزی شبیه به شورای شهر در تهران است. آنها هر چهار‌سال با رأی انتخاب می‌شوند و در کنار دولت برای بهبود وضع شهری تلاش می‌کنند. اعضای شورای شهر لندن 28نفر هستند که هیأت‌رئیسه نیز از میان آنها انتخاب می‌شوند. یکی از اختیارات اصلی شورای شهر لندن که بعدا بیشتر به آن خواهیم پرداخت انتخاب شهردار است.
آمریکا
شورای شهر در آمریکا معمولا از میان شهروندان انتخاب می‌شوند و تعداد آنها بین 5 تا 50 نفر نیز متغیر است. در برخی از شهرها اعضای شورای شهر می‌توانند شهردار را تعیین کنند که به‌عنوان رئیس شورا نیز شناحته می‌شود، ولی در تعدادی از ایالت‌ها شهرداری یک ارگان کاملا جدا از شورای شهر است و حق وتو برای تصمیمات شورا را نیز در اختیار دارد. در شورای شهر رأی‌گیری داخلی برای انتخاب سخنگو و رئیس شورا برگزار می‌شود، همانند آنچه هفته پیش در تهران شاهد آن بودیم.
شورای شهر در آمریکا قانون‌های مختلف را برای بهبود اداره شهر تصویب می‌کند که شهردار باید آنها را اجرا کند. البته وظایف شهردار بستگی به نوع اداره آن شهر دارد. نوع اداره شهر به دوگونه تقسیم می‌شود؛ در نوع نخست شاهد سیستم تماما شورایی هستیم و در نوع دوم شورا و شهرداری کاملا هماهنگ با یکدیگر پیش می‌روند. یکی دیگر از نکاتی که باید درباره شورای شهر در کشور آمریکا بگوییم این است که در شهرهای مختلف نام‌های گوناگونی برای این شورا استفاده می‌شود. برای مثال ممکن است در سان‌فرانسیسکو به آن رؤسای شهر بگویند، ولی در شهر دیگری به آن مسئولان شهری گفته شود.
چین
جمهوری چین از شهرهای بی‌شماری تشکیل شده که آوردن قوانین هر کدام بسیار سخت است. در این کشور غالبا شورای شهر کاری مشابه با تمام دنیا انجام می‌دهد و اعضای آنها نیز معمولا با انتخاب مردم به ساختمان شورا می‌روند. بهتر است برای مثال از تایوان بگوییم که بخشی از این جمهوری است و در آن انتخاب مستقیم مردم، اعضای شورای شهر را تعیین می‌کند. شورای هر شهر بین چهار تا پنج‌سال مسئول نظارت بر امور شهروندان است. یکی دیگر از شهرهای مهم در چین، شانگهای است که به‌غیر از شورای شهر، شورایی برای شهرهای «خواهرخوانده» هم دارد. در این شورا از هر دو شهر اعضایی جمع می‌شوند و برای افزایش سطح همکاری شهری و بهبود فضای هر دو شهر تصمیم‌گیری کرده و قوانینی را تصویب می‌کنند.
فرانسه
در کشور فرانسه اعضای شوراهای شهر هر 6سال انتخاب می‌شوند و با توجه به جمعیت آنها وضع شورا در هر منطقه متفاوت است، چراکه در برخی از شهرهای این کشور انتخابات در دو مرحله انجام می‌شود، اما سه شهر بزرگ یعنی لیون، پاریس و مارسی قانون‌های خاص خود را دارند. این شهرها علاوه‌بر شورای شهرداری از شورای محله نیز برخوردارند که این شوراهای محله توسط شهردار و معاونان او هدایت می‌شوند. در پاریس انتخابات شورای شهر در 20منطقه انجام می‌گیرد که 163نفر به‌عنوان اعضای شورای شهرداری و 352نفر به‌عنوان شورای محلات انتخاب می‌شوند. در لیون این انتخابات در 9 منطقه انجام می‌شود که 73نفر عضو شورای شهر و 148نفر عضو شورای محله‌ها هستند.