شهروند| چشمشان به آخر ماه است و پیامکی که برایشان فرستاده میشود. مددجویان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) سالهاست که تنها دلخوشیشان همان مستمری است که ماه به ماه به حسابشان واریز میشود و گره کوچکی از زندگیشان باز میکند. حالا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امسال برایشان برنامهای دارد. میخواهد تنگدستیشان را، رنجشان را کم کند. قرار است مستمری دومیلیون و 150هزار خانوار تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی از همین امروز، بالا برود. مددجویان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره)، سالمندان و معلولان و بازنشستهها، امسال منتظر تغییرند. وزارت رفاه وعده داده تا قدرت خریدشان را بالا ببرد، حقوقشان را زیاد کند و کاری کند تا آنها تنگدستی را بدرقه کنند. احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفتوگو با «شهروند» جزییات بیشتری از میزان افزایش مستمریها میدهد. او میگوید که امسال بیش از 20درصد به حقوق افراد کمدرآمد اضافه میشود و از همین امروز مستمری مددجویان بهزیستی و کمیته امداد، 16 تا 50درصد بالا رود.
مددجویان و مستمریبگیران همواره چشمشان به تصمیمهای وزارت رفاه است تا شاید تغییری در وضع اقتصادیشان ايجاد شود. شنیدهها حکایت از این دارد که وزارت رفاه، امسال برنامه ویژهای برای گروههای کمدرآمد دارد. این برنامه شامل چه بخشهایی میشود؟
بله، امسال یکی از مهمترین برنامههای ما افزایش مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی است؛ افزایش مستمری که در قانون برنامه ششم توسعه هم آمده است. این را ما دو سال پیش برای کمیسیون اجتماعی دولت فرستاده بودیم که با آن موافقت شد.
شما اشاره کردید که افزایش مستمریها از سال 96 اتفاق افتاده، یعنی این افراد از چه زمانی با این افزایش مواجه میشوند.
میزان مستمری مددجویان سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) از امروز، 26 فروردین ماه اجرا میشود و بین 16 تا 50درصد افزایش مییابد.
این مستمریها برای هر خانواده
متفاوت است؟
بله؛ میزان مستمری برای خانوارهای یک نفره 16 درصد، خانوارهای دو نفره ٢٧ درصد، سه نفره 35 درصد، چهار نفره 45درصد و پنج نفره و بالاتر 50درصد افزایش مییابد. این افزایش همراه دریافت قبلی مستمریبگیران و همچنین یارانهای است که به خانوارهای تحت پوشش تعلق میگیرد. بنابراین برای خانوار یک نفره حداقل دریافتی از 530هزار ریال (53 هزار تومان) به یکمیلیون و 480هزار ریال
( 148هزار تومان) و برای خانوار پنج نفره از یکمیلیون ریال (١٠٠هزارتومان) همراه یارانه به چهارمیلیون و 650هزار ریال (465هزار تومان) افزایش مییابد. خانوارهای دو نفره مددجویان از محل اعتبار دستگاه اجرایی 610 هزار ریال و از محل هدفمندی یارانهها یکمیلیون و 890هزار ریال، خانوارهای سه نفره از محل دستگاه اجرایی 720هزار ریال و از محل هدفمندی یارانهها 2میلیون و 530هزار ریال و خانوارهای چهار نفره از محل اعتبار دستگاه اجرایی 810هزار ریال و از محل هدفمندی یارانهها سهمیلیون و 370هزار ریال دریافت خواهند کرد.
با توجه به کمبود اعتبارات، دولت توانایی این پرداختها را دارد؟
بله؛ بودجه افزایش مستمری 40هزار میلیارد ریال است که در بودجه سال 96 در نظر گرفته شده است. همچنین سال گذشته 15هزارمیلیارد ریال برای اشتغال اقشار تحت پوشش سازمانهای حمایتی اختصاص یافت که 12هزار میلیارد ریال برای خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و سه هزار میلیارد ریال برای نهاد بهزیستی بوده است.
در کنار همه اینها سال گذشته، بحثی در کمیسیون اجتماعی دولت مطرح شد که در آن به تدوین ساختار نظام چند لایه تأمین اجتماعی اشاره شد. ساختار نظام چند لایه تأمین اجتماعی به چه معنی است؟
یعنی جامعه به گروههای مختلف تقسیمبندی میشود و برای هر لایه در سندی که تهیهشده نیازهای اساسی هر گروه مشخص شده و ما اولویتهای سیاستگذاریمان را بر اساس این نظام، برنامهریزی میکنیم. لایه نخست لایه مساعدت اجتماعی است که دولت باید صد درصد هزینهها را تأمین کند که خودش به دو قسمت تقسیم میشود، گروهی که به هیچ وجه توانمند نیستند و شامل سالمندان و معلولان شدید میشوند و گروه دیگر، افرادی هستند که در حال حاضر نیازمندند اما از طریق آموزشهای فنی و حرفهای و تسهیلات مالی میتوانند از شرایطی که دارند، خارج شوند. در همین ارتباط هم ما کتاب اسناد سیاستی نظام تأمین اجتماعی چند لایه کشور را تدوین کردیم و در قالب آن پیشنهاداتی به دولت دادیم که کلیات آن تصویب شد اما بخشهایی هم هستند که هنوز دولت با آنها موافقت نکرده، دلیلش هم کمبود بودجه است.
اینهایی که دولت هنوز با آنها موافقت نکرده، مربوط به چه بخشهایی است؟
مهمترین آن بیمه اجتماعی فراگیر است. ما تا جاهای خوبی هم این برنامه را جلو بردیم اما به دلیل مشکلات مالی دولت نتوانستیم آن را اجرا کنیم.
اگر بیمه اجتماعی فراگیر اجرا شود، چه مزایایی برای اقشار کمدرآمد خواهد داشت؟
ببینید در حال حاضر از 23میلیون شاغل بازار کار، 6میلیون نفر بیمه بازنشستگی ندارند. اگر برای این افراد حادثهای رخ دهد یا به سن سالمندی برسند با مشکلات فراوانی مواجه میشوند، این افراد در حال حاضر بهعنوان قشر آسیبپذیر شناخته میشوند. ما پیشنهاد دادیم که این افراد با کمتر از حداقل دستمزد بیمه شوند و ماهانه 30هزار تومان حق بیمه پرداخت کنند و 30هزار تومان هم دولت برای آنها پرداخت کند تا بیمه شوند و از مزایای بازنشستگی بهرهمند شوند.
این طرح در چه مرحلهای قرار دارد؟
با کلیات آن موافقتشده اما هنوز به دلیل کمبود بودجه تصویب نشده است. امیدواریم در دولت دوازدهم این برنامه اجرا شود.
همه اینها در قالب همان برنامه حمایت از اقشار آسیبپذیر و کمدرآمد قرار میگیرد؟
بله؛ ما در کنار آن هم پیشنهاد دادهایم تا حقوق بازنشستگان کشوری و لشگری هم افزایش پیدا کند.
این افزایش برای بازنشستگان چقدر در نظر گرفته شده است؟
حداقل حقوق بازنشستگان در سال جدید، برای افراد باسابقه 30 سال کار حدود یکمیلیون و 150هزار تومان خواهد بود. البته برنامههای ما تنها به این موضوع محدود نمیشود. سیاست ما در حوزه رفاه و حمایتهای اجتماعی این است که قدرت خرید اقشار کمدرآمد و مردم را افزایش داده یا ثابت نگهداریم و اجازه ندهیم تورم به این اقشار آسیب وارد کند. همچنین در دولت یازدهم در حوزه بازنشستگان کشوری همواره حقوق بازنشستگان بالاتر از نرخ تورم بوده است هر چند که برای دستیابی به آن چیزی که جامعه به آن نیاز دارد و با نیازهای آنها سازگار است، فاصله داریم.
آمارها از میزان دریافت مستمری بازنشستگی در سالهای گذشته، چقدر
متغیر بوده؟
بررسیهای ما نشان میدهد، در سال 88 حقوق متوسط بازنشستگان 290هزار تومان بود، در سال 89 این مبلغ به 310هزار تومان افزایش پیدا کرده است؛ یعنی 6درصد حقوق افزایش داشته در حالیکه تورم 21.4درصد بوده است و قدرت خرید بازنشستگان 6درصد کاهش داشته است. در سال 90 حداقل حقوق به 341هزار تومان افزایش پیدا کرد و 10درصد افزایش داشتیم در حالیکه تورم 21.5درصد بود و همچنان 11.5درصد قدرت خرید بازنشستگان پایین بود. در سال 91 حقوق بازنشستگان 391هزار تومان بود و 15درصد افزایش داشت در حالی که تورم 30.5درصد بود، در سال 92 با 25درصد افزایش به 490هزار تومان رسید اما تورم 34.7درصد بود و در سال 93 با 20درصد افزایش به 600هزار تومان رسید در حالی که تورم 15.6درصد و 5درصد کمتر بود. در سال 94 حقوق به 750هزار تومان رسید و 14درصد افزایش داشت و در مقابل تورم 11.3درصد بود و حقوق 2.7درصد بیشتر از تورم بود. در سال 95 حقوق بازنشستگان به صورت پلکانی افزایش داشت و در حالی که گروههای کمتر بیشتر افزایش داشتند حقوق به 900هزار تومان رسید و این در حالی بود که تورم 9.2درصد بود و سال 96 که از هفته آینده اعلام میشود.
براساس این آمارها، در سال 96 میزان مستمری بازنشستهها چقدر افزایش
خواهد داشت؟
این افزایش تنها برای بازنشستگان نیست. به طور کلی حدود بیش از 20درصد حقوق افراد کمدرآمد افزایش خواهد داشت. آنچه که در دولت یازدهم محققشده به طور واقعی حدود 23درصد حقوق بازنشستگان افزایش داشته است؛ در حالیکه در دولت دهم بهطور واقعی 24درصد کاهش داشته است. بهطور کلی، در دولت یازدهم حقوق بازنشستهها بهطور واقعی 27درصد افزایش یافت، اما در سالهای 1388 تا 1392 حقوقها با توجه به افزایش نرخ تورم درواقع 50درصد کاهش هم یافته بود. این در حالی است که اگر به طور میانگین دولت سالانه 4درصد حقوق بازنشستگان را افزایش دهد، پس از 15سال حقوق یکمیلیون ریالی (100هزار تومان) 180واحد بهبود مییابد که این به معنای سه برابر شدن رفاه اجتماعی است.
در این طرحها، چه حمایتی از معلولان میشود؟ با توجه به اینکه این افراد از مشکلات فراوانی هم در بعد اقتصادی و هم اجتماعی رنج میبرند.
امسال یارانه تخصیصی نگهداری معلولان به 6میلیون و 700هزار ریال افزایش پیدا میکند. این در حالی است که یارانه نگهداری معلولان در سال 1388 برابر با یکمیلیون و 80هزار ریال (108هزار تومان) بود که در سال 1392 به 2میلیون و 800هزار ریال (280هزار تومان) افزایش یافت. از ابتدای دولت یازدهم بویژه از دو سال قبل هم نهادهای حمایتی و هم معاونت رفاهی وزارت تعاون در جلساتی به این نتیجه رسیدند که با مستمریهای فعلی معلولان و سالمندان نمیتوانند حداقل هزینههای زندگی خود را تأمین کنند؛ همچنین تحلیلی که از فقر در جامعه وجود دارد، نشان میدهد که در سال 89 با پرداخت یارانهها فقر کاهش پیدا کرد؛ اما در سالهای بعد بویژه در سال 91 و 92 که تورم بالا بود، فقر افزایش پیدا کرد و سالمندان و معلولان جزو فقیرترین گروههای جامعه هستند.
شما در صحبتهایتان اشارهای به پرداخت یارانه کردید؛ به اعتقاد شما، همین پرداخت یارانه، چقدر توانست از میزان فقر مردم کم کند؟
در سال 1389 که یارانه نقدی به مردم پرداخت شد، فقر تا حدودی کاهش یافت؛ اما در سالهای 1391 و 1392 که نرخ تورم به شکل فزایندهای افزایش یافت، بهتبع آن فقر هم در جامعه افزایش پیدا کرد.
حالا با همه این توضیحها، به طور کلی ارزیابی شما از وضع اقشار آسیبپذیر چگونه است؟ در سالهای گذشته چقدر این افراد توانستهاند با حمایتهای دولت توانمند شوند؟
آمارهایی که از کمیته امداد و بهزیستی به دست ما رسیده، نشان میدهد که کمیته امداد در سال گذشته 200 مددجو را توانمند کرده، به طوری که آنها از چتر حمایتی خارج شده و قدرت خریدشان افزایش پیدا کرده است؛ از آن طرف هم سازمان بهزیستی در همان سال حدود 100هزار نفر را به چنین شرایطی رسانده است. بررسیهای ما نشان میدهد که با کنترل تورم در کشور، اقشار کمدرآمد قدرت خرید کمتری را از دست دادهاند و با افزایش مستمری توانمند شدهاند.
قدرت خرید چنددرصد افزایش پیدا کرد؟
در دولت یازدهم هم گروه بازنشستگان و هم تأمین اجتماعی و هم حقوقبگیران تحت پوشش تأمین اجتماعی که کارفرما دارند، قدرت خریدشان سالانه 2 تا 4درصد افزایش پیدا کرده است. بررسیها مشخص کرده که اگر این روند ادامه داشته باشد، در مدت 15 سال، تفاوت مهمی در این زمینه ایجاد میشود.
افزایش قدرت خرید به چه صورت
محاسبه میشود؟
ببینید برای نمونه در دولت قبل، 15درصد حقوق افراد افزایش پیدا کرد، در حالیکه نرخ تورم 30درصد بالا رفت. اما درسال 95، تورم کمتر از 10درصد افزایش داشت و حقوق مردم 12درصد بالا رفت. این نشان میدهد که قدرت خرید مردم در سال 95، 2درصد افزایش داشته است.
در حال حاضر چه تعداد در گروه اقشار کمدرآمد قرار میگیرند؟
در حال حاضر حدود 2میلیون و 150هزار خانوار تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستند و از این میان حدود 528هزار خانوار تحت پوشش بهزیستی و مابقی تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند. براساس مصوبه جدید برای یک خانواده تک نفره مبلغ 53هزار تومان نهاد حمایتی (کمیته امداد یا سازمان بهزیستی) پرداخت میکند و 95هزار تومان به اضافه یارانه نقدی به آنها پرداخت میشود و درنهایت دریافتی یک خانوار تک نفره 193هزار تومان همراه با یارانه است. حداکثر این طرح برای خانوارهای بالای 5 نفر است که مبلغ 100هزار تومان در گذشته از نهادهای حمایتی دریافت میکرده و 365هزار تومان براساس مصوب جدید دریافت میکند همچنین مبلغ یارانه به تعداد افراد خانوار
پرداخت میشود.