اعتیاد عوارض بسیار جدی و عمیقی روی سلامت جسمی و روحی-روانی فرد، زندگی خانوادگی، اقتصاد، امنیت و رشد فرهنگی جامعه میگذارد. اعتیاد به موادمخدر بسیاری از رفتارهای طبیعی و معمول را در زندگی فرد معتاد مختل میکند و در فرد هیچ تمایلی برای پرداختن به تفریحات سالم و فعالیتهای طبیعی باقی نمیگذارد. افراد معتاد به موادمخدر یکی از قشرهای پرخطر و یا در معرض خطر جامعه محسوب میشوند. ازجمله رفتارهای شناختهشده در این گروه تزریق موادمخدر و روابط جنسی مشکوک است که بهعنوان ریسکفاکتورهای مهم در انتقال برخی عفونتهای ویروسی همواره مطرح هستند. طبق گزارشات موجود، تعداد معتادان تقریبا هر 10 سال دو برابر شده و سالانه 8درصد بر جمعیت آنان افزوده میشود که برای سلامت فرد و جامعه فردا زنگ خطر و تهدیدی جدی به شمار میرود. شیوع اعتیاد تزریقی در دنیا و متناسب با آن در ایران در حال افزایش است؛ گزارش شده است که 11میلیون نفر در دنیا مصرفکنندگان تزریقی اعتیاد هستند. مطالعات انجامشده برروی روش استفاده از موادمخدر در ایران نشان میدهد که 9 الی16درصد معتادان از روش تزریق موادمخدر بهعنوان روش اصلی یا روش دوم استفاده میکنند. مطالعات نشان میدهد که مصرف موادمخدر در 12سال گذشته سیر صعودی داشته و تعداد مصرفکنندگان تزریقی موادمخدر بیشتر از مصرفکنندگان غیرتزریقی رو به افزایش بوده است، بهطوری که در حال حاضر بیش از 220هزار معتاد تزریقی در ایران وجود دارد. اعتیاد به موادمخدر بسیاری از رفتارهای طبیعی و معمول را در زندگی فرد معتاد مختل میکند و در فرد هیچ تمایلی برای پرداختن به تفریحات سالم و فعالیتهای طبیعی باقی نمیگذارد. بهطوری که فرد از نظر روانی همواره درگیر تهیه و مصرف مادهمخدر است.
احمد معصومی، محمدعلی ایرانی، نعمت ایرانی و سحر مروج پژوهشگران دانشگاه با توجه به روند روبه رشد مصرف موادمخدر در کشور و به تبع آن در شهر قم و کرج شیوع بالاي رفتارهای پرخطر در معتادان نسبت به جمعیت عمومی بر آن شدیم تا فراوانی فاکتورهای پرخطر در معتادان تحت درمان در کلینیکهای ترک اعتیاد قم و کرج را بررسی کردند.
با توجه به نتایج به دست آمده در مطالعه و معرفی رفتارهای پرخطر در جمعیت در منطقه مورد مطالعه ما پیشنهاد میشود از دسترسی معتادان به موادمخدر و استفاده از سرنگهای آلوده که یکی از راههای انتقال مهم محسوب میشود، خودداری شود. همچنین با توجه به نتایج حاصله درخصوص پایینبودن سطح سواد جامعه مورد مطالعه میتوان با برنامههای آموزشی مناسب در گروههای هدف مورد نظر در کمپهای ترک اعتیاد و کلینیکهای ترک اعتیاد ضمن افزایش آگاهی معتادان درخصوص خطر ابتلاي بالاي آنها به بیماریهای عفونی و توضیح راههای انتقال در موارد مشکوک احتمالی از آنها درخواست شود که برای انجام آزمایشات برای تشخیص زودرس در نخستين فرصت مراجعه کنند. با توجه به موارد بالاي خالکوبی توصیههای لازم درخصوص خطرات ناشی از آن در محیطهای آلوده بهخصوص زندانها داده شود و شرایط برای انجام آن در محیطهای تحت نظارت صورت گیرد. با توجه به اینکه زندانیشدن مهمترین رفتار پرخطر به حساب میآید، میباید ضمن ایجاد مراقبتهای بهداشتی و امنیتی بیشتر در زندانها، راههای کاهش بزهکاری و ارتکاب جرم را با استفاده از پیشگیری در میان معتادان ترویج داد تا از ورود اولیه آنها به زندانها نیز کاسته شود. با توجه به بازههای سنی مطرحشده درخصوص نخستين موارد مصرف مواد و اعتیاد که میانگین آنها در سنین جوانی بود، پیشنهاد میشود آموزشهای لازم در این گروه برای جلوگیری از آسیب و برنامههای آموزشی در رابطه با راههای جلوگیری از آلودگی تبیین و راههای عملی کاهش ابتلاي جوانان به اعتیاد با زمینهسازی فرهنگی و علمی و اشتغالزایی فراهم شود. همچنین پیشنهاد میشود برای دسترسی به نتایج بهتر و دقیقتر مطالعهای طولانيمدت در مراکز بیشتر که بررسیهای بیشتری درخصوص شاخصهای گوناگون مورد ارتباط با اعتیاد را بررسی کند در مقیاس وسیعتر و بررسی شاخصهای آزمایشگاهی مناسب صورت گیرد.