| حسن کیا | حقوقدان و استاد دانشگاه|
با نزديك شدن تعطيلات نوروزي بحث سفرها و به تبع آن حقوق و تكاليف مسافران و عوامل دخيل در سفر ازجمله موسسات حمل‌ونقل و اسكان مسافران داغ شده است. نخستین نكته‌اي که شايان توجه است صيانت از حقوق ابتدایی هر فرد است که بايد آگاهي نسبي از حقوق قانوني و همين‌طور تكاليف خود داشته باشد. برای مثال مسافران در ایران بايد در صورتي كه از خودروي شخصی براي سفر استفاده مي كنند نسبت به تمديد گواهينامه و بيمه شخص ثالث و همين‌طور رفع نقايص احتمالي فني خودروي خود اقدام کرده و وسايل امنيتي لازم مانند زنجيرچرخ را به همراه داشته باشند، به قوانين و مقررات رانندگي احترام گذاشته و با ماموران راهنمايي‌ورانندگي همكاري کنند. کسانی که قصد سفر با وسایل عمومي مانند اتوبوس يا هواپيما را دارند داراي حقوقي هستند كه بايد توسط موسسات مسافربري رعايت شود. از جمله عدم تاخير در حركت، بيمه‌بودن مسافران و تامين وسايل رفاهي اوليه، در نگاهي مقايسه‌اي طبق قوانین اتحادیه اروپا حقوق ویژه‌ای به‌عنوان مسافر اتوبوس دارید.
نخست- وقتی بلیت اتوبوس را می‌خرید نمی‌توانند بلیت را به دلیل ملیت شما یا این‌که از چه مکانی آن را می‌خرید، گران‌تر حساب کنند. حقوق شما در مورد مسافرت‌های طولانی اتوبوس یعنی بیش از ۲۵۰ کیلومتر اعمال می‌شود و سفرهایی که در اتحادیه اروپا شروع یا خاتمه پیدا می‌کند یا هر دو. دوم- حق شما این است که باید از تأخیر یا لغو سفر مطلع شوید. همواره باید وقتی منتظر هستید اطلاعات لازم را دریافت کنید، سپس شما حق انتخاب دارید. اگر سفر شما بیش از دو ساعت تأخیر دارد باید به شما حق انتخاب داده شود، یعنی منتظر می‌مانید یا می‌خواهید سفر خود را لغو کنید. در این حالت پول بلیت به شما بازگردانده و حتی بلیت رایگان برای برگشت به نقطه شروع مسافرت‌تان داده می‌شود. سوم- اگر حق انتخاب به شما داده نشود می‌توانید شکایت کنید و علاوه بر پول بلیت، 50درصد قیمت آن را نیز به‌عنوان غرامت دریافت کنید. اگر سفر شما بیش از سه ساعت طول می‌کشد و تاخیری بیش از 90 دقیقه دارید، حق دریافت کمک‌هایی نیز دارید مانند نوشیدنی، غذا، هر چیزی که برای منتظر ماندن به آن احتیاج دارید و حتی محلی برای استراحت، اگر باید تمام شب را منتظر بمانید، یعنی حداکثر دو شب و 80 یورو برای هر شب دریافت کنید. چهارم- البته باید آگاهی داشته باشید که اگر تأخیر یا لغو سفر به دلیل فاجعه‌های طبیعی یا شرایط سخت آب‌وهوایی است، شرکت اجباری برای در اختیار قرار دادن محل استراحت ندارد. از طرف دیگر، اگر فکر می‌کنید که حقوق شما از طرف شرکت مورد احترام واقع نشده است، همیشه حق شکایت تا سه ماه بعد از وقوع آن را دارید. شرکت باید تا یک ماه بعد از این‌که شکایت شما را دریافت کرده است، پاسخ دهد و تا سه ماه باید پاسخ نهایی را ارایه کند. اگر از پاسخ راضی نشدید، می‌توانید به سازمان مسئول در کشور عضو اتحادیه اروپا که سفر اتوبوس از آن‌جا آغاز شده بود، مراجعه کنید. به نظر قوانيني اينچنين در حقوق كشور ما نيز مي‌تواند مورد استفاده قرار بگيرد. در حال حاضر نيز شرايط و خدمات بايد پيشتر به مسافران اعلام شود وآنها حق انتخاب داشته باشند. درخصوص هتل‌ها و مكان‌هاي اسكان مسافران نيز شرايطي مشابه حكمفرماست و مسافر بايد در بدو ورود شرايط خدمات هتل را بداند از جمله اين‌كه مسئوليت محل اسكان در برابر اموال مسافران چيست. مجموعا اطلاع و آگاهي مسافران از حقوق قانوني خود در سفر مي‌تواند از بسياري مشكلات و ضررها پيشگيري کند.