مسجد کبود (فیروزه جهان اسلام)
قدمتش به قرن نهم هجری برمی‌گردد و به دستور ابومظفر جهانشاه قراقویونلو بنا شد. مسجد کبود تبریز از نمونه‌های منحصربه‌فرد معماری کهن ایرانی است که به علت رنگ لاجوردی و کاشیکاری‌های معرق به‌کاررفته در آن به «فیروزه اسلام» معروف شده است. این مسجد با انواع خطوط عالی مانند ثلث و نستعلیق از شاهکارهای معماری آذری است. قبل از زلزله 1193 ه . ق عمارت مظفریه منحصر به مسجد نبوده است؛ بلکه عمارات و ساختمان‌ها و زوایا و صحن و رواق و حوضخانه داشته است که همگی ازبین رفته‌اند. اما هنوز هم اگر 30دقیقه وقت بگذارید و در روشنایی روز به بازدید از این مسجد بروید از تابش نور آفتاب به داخل مسجد و تماشای رنگ‌های دل‌انگیز و منحصربه‌فرد آن شگفت‌زده می‌شوید. درگاه مسجد، بلندتر از طاق کسری است. اگر گذرتان به مسجد کبود افتاد، بازدید از سردر باشکوه و پرنقش و نگارش را فراموش نکنید. کاشی‌های زیبا آراسته‌شده، گنبدهای بلند، و... ظاهر دل‌انگیزی ساخته است که هر کس داخل می‌شود، دلش اجازه بیرون شدن نمی‌دهد.
دقیقا کجاست؟ تبریز، خیابان امام، مابین خیابان خاقانی و چهارراه منصور ، جنب بوستان خاقانی
مسجد تاریخانه
از علمی‌ترين مساجد صدر اسلام
دامغان است و اين مسجد ساده که می‌توان گفت خالص‌ترين و حتی از علمی‌ترين مساجد صدر اسلام است. در بنای تاريخانه آن هيچ بخشی نيست که کاملا ايرانی نباشد. مسجد تاریخانه از قدیمیترین مسجدهای ایرانی است که برخی تاریخ قدمتش را به قدمت تاریخ اسلام می‌دانند. «تاریخانه» درواقع به معنای خداست یعنی «خانه خدا». این مسجد در جنوب شرقی شهر دامغان بین سال‌های ۱۳۰ تا ۱۷۰ هجری قمری ساخته شده است و به دلیل وجود ستون‌های متعدد به آن مسجد چهل‌ستون هم می‌گویند. نمای زیبای این مسجد شامل صحن شبستان با مناره‌های خشتی گلی است و محراب‌هایی در سمت مغرب مسجد بین ۶ دهانه و طاق، یک دهانه و طاق بزرگتر که آثار محراب و منبر مسجد هم در این دهانه دیده می‌شود. تاریخانه جزو نخستین مساجدی است که در آن مناره ساخته شده است و برای دسترسی به قسمت فوقانی این مناره‌ها از داخل باید 86 پله را پشت سر بگذارید. از دیگر دیدنی‌های چشم‌نواز این بنا کتیبه‌هایی با خط کوفی به عرض ۱.۵ متر است که در ارتفاع ۶ متری مناره خودنمایی می‌کند.
دقیقا کجاست؟ سمنان، دامغان، بلوار امام خمینی، خیابان شهید مطهری
شاهچراغ
به شیراز که می‌روید بازدید از آرامگاه احمدبن‌موسی معروف به شاهچراغ مشهورترین مکان معنوی و دیدنی این شهر را از دست ندهید. داخل محوطه ضریح یک چارپایه بلند لوستر چهار‌شاخه‌ای باشکوه قرار دارد که بعضی شب‌ها آن را روشن می‌کنند و اگر یکی از آن شب‌ها در حرم باشید پاشیدن نور روی آیینه‌کاری دیوارهای اطراف ضریح شکوه و زیبایی این حرم را دو چندان می‌کند. شاهچراغ که در سده ششم هجری قمری ساخته شده است دارای دو در اصلی ورودی است و ایوان حرم به وسیله چوب‌های نفیس پوشش داده شده‌اند و سقف مسطح چشم‌نواز آن با چوب منبت‌كاری شده است و حوض زیبا و بزرگی که با الهام از سبک هنر اسلامی در صحن طراحی شده است از چشم پوشیده نمی‌ماند. در محوطه صحن سه درِ فرعی هم وجود دارد که بعد از بازدید و زیارت می‌تواند شما را به بازار حاجی، مسجد جامع عتیق و بازار شاهچراغ برساند. مکان ضریح که محل دفن امامزاده است با سنگ مرمر فرش شده و اسکلت ضریح از چوب ساده و به شکل مکعب مستطیل با نقره روپوش شده است.
دقیقا کجاست؟ شیراز، میدان احمدی
مسجد جمکران
مسجد مقدس جمکران در 6 کیلومتری شهر قم قرارگاه سه‌شنبه‌شب خیلی از منتظران ظهور با امام عصر(عج) است و بنابر تاریخچه ساخت مسجد دستور ساخت این بنا به گفته شخص ولی‌عصر(عج) در خواب شیخ عفیف صالح حسن بن مثله جمکرانی بوده است. در مسجد جمکران چاه مخصوصی برای نوشتن عریضه است که جنبه نامه‌نگاری و انتظار برای پاسخ شیرینی در برابر پرسش‌ها و درخواست‌ها از خداوند و امامان است. این عریضه‌ها به دلیل وجود اسمای متبرکه درون چاه به آب سپرده می‌شوند. مسیر زائران مسجد جمکران طوری طراحی شده که از دامنه کوه خضر می‌گذرد. کوه خضر نبی که از نظر تفریحی هم مورد توجه قرار دارد، طوری مسیریابی شده است که هر گروه سنی بتواند از آن بالا برود و در دامنه این کوه هم چندین شهید گمنام به خاک سپرده شده‌اند. سه‌هزار سال پیش در قله این کوه غاری قرار داشته است که محل نیایش خضر نبی بوده و امروزه به مسجد کوچکی تبدیل شده است. ارتفاع کوه حدود ۳۰۰ متر است و در نزدیکی کوه دوبرادران در ادامه رشته‌کوه زاگرس قرار دارد.
دقیقا کجاست؟ ۶ کیلومتری شهر قم، به طرف جاده کاشان، نرسیده به روستای جمکران، مسجد جمکران
مسجد شیخ لطفالله اصفهان
در ضلع شرقی میدان نقش جهان اصفهان و روبه‌روی کاخ عالی‌قاپو و در همسایگی مسجد امام دو لنگه در از چوب چنار یکپارچه پس از ۴۰۰سال هنوز پابرجاست. از مهم‌ترین ویژگی‌های این مسجد چرخش ۴۵ درجه‌ای آن به سمت قبله است چرا که میدان به سمت قبله نیست و علت وجودی این چرخش این است که در ورودی مسجد به سمت مشرق میدان است. اگر بنا بود مسجد را نیز به همین جهت می‌ساختند کار جهت‌یابی از لحاظ قبله مختل می‌شد. مسجد شیخ لطفالله اصفهان با گنبدی به رنگ آبی تیره روی زمینه سفید، از باشکوه‌ترین گنبدهای ایران است. اگر داخل مسجد بروید و زیر گنبد از مرکز داخلی‌اش بازدید کنید، گنبد به صورت طاووسی طراحی شده است که پرهای آن را نورِ وارد شده از طاق بالای در ورودی مسجد تشکیل می‌دهد. درواقع بازدید از درون این مسجد نمایش خیره‌کننده‌‌ای از نور و نیایش است. برای روشنایی این مسجد ۱۶ پنجره در ساقه گنبد وجود دارد و پنجره‌های مشبک در گرداگرد این بنا، در تمام طول روز قسمتی از تابش خورشید را وارد فضای داخلی شبستان می‌کنند. دیوارهای جانبى صحن مسجد با گل و بوتههاى متصل به هم به رنگ آبى در یك متن كرمی‌رنگ تزیین شده‌اند و زاویههاى فوقانى دیوارهاى جانبى از گل و بوته‌هایى كه طرح آن با سایر قسمت‌ها تفاوت دارد در نخستین نگاه نظر بیننده را جلب مىكند.
دقیقا کجاست؟ ضلع شرقی میدان نقش جهان، مقابل عمارت عالی‌قاپو
مسجد پامنار
روی سیزده پایه استوار ایستاده و بنای آن از خشت و گل ساخته شده است. شهرتش برای وجود مناره‌ای مجاور ایوان با ارتفاع بیش از ۲۰ متر است. بدنه این مناره آراسته به تزیینات و کتیبه‌ای است که انتهای آن به صورت برجسته دیده می‌شود. براساس مرمت‌ها و بازسازی‌ها در قرون مختلف قدمت این بنا از قرون اولیه اسلامی تا صفویه و معاصر تخمین زده می‌شود. مساحت امروزی مسجد با وسعت تقریبی ۳۵۰ متر مربع مشتمل بر شبستان ستون‌دار و صحن ضلع جنوبی است.
دقیقا کجاست؟ سبزوار، ضلع جنوبی خیابان بیهقی، مجاور مدرسه حاجی ملا‌هادی
مسجد محدثین
به نام مسجد جمکران دوم معروف شده است و به دفعات متعدد تجدید بنا شد و توسعه یافت. مساحت کل مسجد ۱۶۰۰ متر مربع است؛ یک شبستان طبقه پایین و یکی دیگر در طبقه بالا، قبرستانی در حیاط مسجد هم مقبره چند تن از علمای مشهور شهراست و مثل بسیاری از مساجد با قدمت زیاد مناره‌های قدیمی‌اش حفظ شده است. محدثین در نیمه اول قرن ۱۲ هجری حدود ۳۰۰سال پیش احداث شد.
بسیاری از مردم شهر بابل به محراب مقدس محدثین اعتقاد بسیار دارند، می‌گویند هر کسی بار اول وارد این مسجد می‌شود، در این محراب دو رکعت نماز برای حاجت خود به جا آورد. این مسجد از شمال به محله «سَرحمّام» و از سمت شرق به محله «شهید گُدازگر» و از سمت غرب به محله «شهید روشن‌ضمیر» و از سمت جنوب به فاصله تقریبی دویست متر به خیابان گُلشن منتهی می‌شود.
دقیقا کجاست؟ مازندران، بخش مرکزی شهر بابل، خیابان شیخ کبیر.
مسجد‌جامع نیشابور
هنرنمایی بهترين آثار معماري ايران را باید در کاشیکاری‌ها و منبت‌های مساجد دید؛ آن هم مساجد قدیمی با شبستان‌ها و حوض و مناره‌هایشان. مسجد جامع نیشابور هم از همان مسجد‌هاست با نقشه‌‌اي دو ايواني و چهار شبستان در جهات مختلف و سه در، در اضلاع شمالي، شرقي و غربي است. این مسجد چهار ایوانی دارای ۳ مدخل و بدون مناره و گنبد است که در سمت شمال، شرق و غرب مسجد قرار دارند و مسجد را به محلات قدیمی شهر ارتباط می‌دهد. در وسط ديواره جنوبي ايوان، محراب مسجد در يك طاقنماي عميق با قوس مقرنس‌كاري شده طراحی شده است. طاقنماي محراب يك نيم هشت‌ضلعي با كاشيکاری‌های آبي و سفيد است. مساحت كل مسجد حدود 7083 است و تاریخ ساخت بنای مسجد به سال 899 هجری قمری برمی‌گردد.
دقیقا کجاست؟ مرکز نیشابور، ضلع غربی چهارراه انقلاب، در راستای خیابان امام‌خمینی
حرم امام‌رضا (ع)
یک گروه هفت نفره‌اند در همه ایام قبل از طلوع و غروب خورشید و در ماه مبارك رمضان قبل از اذان صبح و در اعیاد مذهبی و اعلام شفا، مراسم می‌گیرند. نقاره‌خوانی آیینی است که سال‌هاست بر فراز ایوان شرقی صحن انقلاب حرم مطهر امام‌رضا (ع) انجام می‌شود. درواقع می‌توان گفت قدیمیترین مناره طلاكاری‌شده موجود در اماكن متبركه، مناره بالای ایوان طلای صحن انقلاب (عتیق) است كه در شمال غربی گنبد مطهر امام‌رضا (ع) واقع شده و از بناهای عهد صفوی است و به قرینه آن مناره دیگری بر فراز ایوان عباسی (ایوان شمالی) در عهد افشاریه احداث شده است که البته به علت حوادث تاریخی بارها مورد مرمت قرار گرفته‌اند. بقعه مبارکه حرم از جنس طلا است و بزرگترین و نمایان‌ترین شاخص و نماد «مشهد مقدس» به شمار می‌رود که ارتفاع آن از کف حرم تا بالای گنبد 20/31 متر است و همچنین مزین به کتیبه بزرگی به خط «علیرضا عباسی» است که به صورت یک نوار گنبد را دور می‌زند. مساحت حرم مطهر رضوی طی سی‌سال اخیر به 250هزار متر مربع افزایش یافته است که در صحن آن درمجموع 22 رواق قدیمی و جدید وجود دارد. از جاذبه‌های گردشگری حرم مطهر، موزه‌ها و گنجینه‌های قدیمی و تاریخی است که آثار و نفایس مختلفی همچون گنجینه قرآن، فرش و منسوجات، نجوم و ساعت، گنجینه سلاح، گنجینه تمبر، اسکناس و... را در دل خود جای داده است.
دقیقا کجاست؟ مشهد
حرم حضرت معصومه(س)
ایوانی از جنس طلا و از داخل با خشت‌‌هاى زرفام پوشیده شده است و در آن نقش و نگارهاى برجسته‌اى که آنها هم با طلا پوشیده شده‌اند و رویش دو مناره است با ارتفاع 20/32 و قطر هر یک متر و برفراز این دو مناره کلاهک‌‌هایى طلایى که جای نقاره‌خوان‌هاست. شهر غم بارگاه ملکوتی حضرت معصومه(س) از جاذبه‌های معنوی و مذهبی بسیار مهم شهر قم است. حرم مطهر دارای هشت درِ ورودی است چهار درِ آن در صحن نو و دوتاى آن در سمت غربى مرقد واقع شده‌اند و یک درِ آن به خیابان موزه و درِ دیگر به ورودى مدرسه فیضیه باز مى‌شود. چهار پادشاه از صفویان، دو پادشاه از قاجار و همچنین تعدادی از شاهزادگان قاجار در این مکان دفن شده‌اند. در سال ۶۰۵ هجری بزرگترین استاد کاشی‌ساز آن زمان «محمد بن ابی طاهر کاشی قمی» ساخت کاشی ها را شروع کرد. او به مدت هشت‌سال به این کار مشغول بود تا سرانجام در سال ۶۱۳ کاشی‌های مرقد آماده و کار گذاشته شد. در سال ۱۳۷۷ شمسی مرقد به شکل جدید که آمیخته‌ای از کاشی و سنگ است تجدید بنا شد و همچنین دیواره‌های داخلی با سنگ مرمر سبز آراسته شد.
دقیقا کجاست؟ قم.