دانیال فتحی طنزنویس

مدتی است درفضای سیاسی کشور مد شده که هر اتفاقی می‌افتد، از مسئولش می‌خواهند که از مردم عذرخواهی کند. دولت یازدهم هم در عذرخواهی از عالم و آدم رکورددار است. یعنی از کسالت آقا شعبون تا تأخیر پرداخت حقوق فرهنگیان عذرخواهی کرده که خب جای تقدیر دارد، ولی من فکر می‌کنم فرهنگ عذرخواهی باید از کودکی آموزش داده شود. درکودکی ما که کمتر به مقوله آموزش توجه می‌شد. مثلا پدرمان می‌دید بچه‌ها یک جایی شلوغ کرده‌اند، با فرض این‌که بالاخره همه ما مقصریم می‌آمد رندوم سه چهارنفر را مورد عنایت فیزیکی قرار می‌داد تا درس عبرتی باشد برای دیگران. بعدش هم دیگر قضیه فراموش می‌شد و جایی برای عذرخواهی نمی‌ماند. البته چند وقت پیش پدر، بنده را خواستند. با یک حالت پشیمان و شرمسار برای اولین‌بار گفتند: پسرم منو ببخش. گفتم لابد مثل همه والدین چیزهایی یادشان آمده که الان بابتش شرمنده‌اند، ولی پدر بزرگوار درحرکتی غافلگیرکننده انگشت اشاره‌شان را سمت من گرفتند و گفتند: اگر من در تربیتت کوتاهی نمی‌کردم، الان این‌قدر بی‌مصرف و بلااستفاده نبودی!
من خودم اولین‌بار درمدرسه با فرهنگ عذرخواهی آشنا شدم. پنجم دبستان بودم. زنگ ریاضی بود. از آنجایی که معلم‌مان می‌خواست ما را از پایه قوی کند، داشت نحوه گرفتن انتگرال سه‌گانه از ماتریس ژاکوبیَن کُتانژانت سی‌وهشت درجه را روی تخته می‌نوشت و گاهی هم می‌پرسید فهمیدین یا نه؟ حالا بچه‌ها از اون فرمول دومتری فقط اون سی‌وهشت درجه رو فهمیده بودند ولی همه بلااستثنا سر تکان می‌دادند و می‌گفتند بعععله! بععععله! این وسط من دیدم واقعا نمیشه این‌طوری ادامه داد. تمام جرأتم را جمع کردم و وقتی معلم دوباره پرسید فهمیدین؟ گفتم آقا ما نفهمیدیم. چشمتان روز بد نبیند. مثل شیری که صدای پای گورخری را از پشت شنیده باشد، برگشت، موقعیتم را شناسایی کرد، چنان یورش برد سمت من که لئو یاشین افسانه‌ای عمرا می‌توانست به آن حد بپرد. معلم 45دقیقه من را گرفته بود و می‌زد و می‌گفت: بگو ببخشید! من هم عذرخواهی می‌کردم بدون این‌که بفهمم برای چه باید عذرخواهی کنم! اینجا بود که من برای اولین‌بار با فرهنگ عذرخواهی آشنا شدم. بعد از این فهمیدم که هروقت چیزی را نفهمیدم، باید عذرخواهی کنم. همین باعث شد من تا سالیان دراز وقتی اثر نامفهومی را مطالعه یا مشاهده می‌کنم، وانمود کنم آن را می‌فهمم و تحسینش کنم. اصلا فضای روشنفکری هم این‌جوری شد که رونق گرفت! چون مجبور بودیم چیزهایی که نمی‌فهمیم را تأیید کنیم، وگرنه باید از روی همه شرمنده می‌شدیم.
الان هم معتقدم آدم نباید به این راحتی‌ها عذرخواهی کند. بالاخره پای آبرو درمیان است. امروز عذرخواهی کنیم فردا در و همسایه نمی‌گویند بدبخت عرضه نداشت از پس یه کار بربیاد؟ متأسفانه دولت بدعت‌گذار هم برعکس دولت خدمتگزار دراین زمینه دارد فرهنگ‌سازی می‌کند. فردا بچه‌های ما یاد می‌گیرند که هرجا مقصر بودند، عذرخواهی کنند. یعنی تا می‌خواهیم به آنها یورش ببریم، سریع می‌گویند عذر میخوام و ما را خنثی می‌کنند! امیدواریم هرچه سریع‌تر جلوی این اقدامات گرفته شود.