حمیدرضا عظیمی| جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان نهادی که قرار است هنگام حادثه، قدم پیش گذارد و حین سوانح، عملیات امداد و نجات را برعهده گیرد، آن‌طور که شواهد و قراین نشان می‌دهد، هزینه سازمانی ناچیزی نسبت به دیگر نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها دارد. هزینه‌ای که حتی در همین قامت حداقلی هم حذف می‌شود و در یک نمونه دولت و نمایندگان مجلس دست‌به‌دست هم دادند تا سهم که چه عرض شود، حق 42‌درصدی جمعیت از محل «حق‌الثبت» اسناد رسمی (مصرح در ماده 17 اساسنامه جمعیت  مصوب هشتم اردیبهشت‌ ٦٧ در مجلس شورای اسلامی) که مطابق قانون به جمعیت تعلق گرفته و در اساسنامه جمعیت هم ذکر شده، به سازمان ثبت اسناد برسد. سهمی که اگر قرار بر نظرسنجی از مردم هم باشد (به این دلیل که خدمات هلال‌احمر را در حدی می‌دانند که حاضر به حبه به جمعیت هم می‌شوند) بعید است مخالفتی درباره این پرداخت داشته باشند. با این‌حال، هر چند جمعیت با همین بودجه اندک هم مجبور به صرفه‌جویی‌‎هایی شده اما از اساس و منهای این صرفه‌جویی‌ها، هلال‌احمر نهادی است که خدماتی ارزان به دولت ارایه می‌کند. همین چندی پیش بود که سیدامیرمحسن ضیایی، رئیس جمعیت هلال‌احمر با «شهروند» به گفت‌وگو نشست و در پاسخ به سوال خبرنگار این روزنامه، با یک محاسبه سرانگشتی، گفت که اگر قرار باشد همین خدماتی که هلال‌احمر ارایه می‌دهد را برعهده وزارتخانه یا دیگر نهادهای دولتی بگذارند، دست‌کم هزینه تمام‌شده خدمات، 10برابر بیشتر از آنی است که در هلال هزینه دارد. بعد از آن افشین علیخانی، عضو کمیته تدوین برنامه 10ساله راهبردی جمعیت هم در گفت‌وگویی جداگانه با «شهروند» این موضوع را مورد تأکید قرار داد و آنجایی که از هزینه‌ها صحبت شد، گفت: آنچه دکتر ضیایی گفته‌اند خیلی حداقلی است و ارایه این خدمات از نظر من دست‌کم حدود 15برابر هزینه بیشتر برای دستگاه‌های دولتی دارد زیرا ما در جمعیت برای ارایه خدمات از نیروی داوطلب استفاده می‌کنیم و دیگر هزینه‌هایمان هم حداقلی است اما اگر قرار باشد دستگاه دولتی این خدمات را ارایه دهد، آنها باید سراغ موضوع استخدام نیرو و موضوعات مرتبط با آن بروند.
رئیس جمعیت هلال‌احمر در آن گفت‌وگو بر این موضوع هم تأکید کرده بود که اگر قرار است هزینه خدمات ارایه شده به جمعیت پرداخت نشود، ارایه این خدمات را به هر نهادی که می‌خواهید محول کنید. حتی این موضوع هم مطرح شد که با حذف این بند از درآمدهای پایدار هلال‌احمر، این امکان وجود دارد که تعطیلی جمعیت را دربرداشته باشد. حالا با گذشت آن روزها، که اوج بحث بودجه بود، خبر آمده که گویا تمام این اعلام موضع‌ها، ختم به خیر نشده و درنهایت تصمیم بر این بوده تا بزرگترین درآمد پایدار جمعیت حذف شود. ردیفی از درآمدهای جمعیت که در ماده 17 اساسنامه جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران با تأکید آمده و اصلی‌ترین درآمد پایدار هلال‌احمر است. اساسنامه‌ای که چهاربار در مجلس شورای اسلامی پس از طرح در‌ سال 1366 با عنوان «ماده‌واحده قانون وظايف و مسئوليت‌هاي جمعيت هلال‌احمر» مورد بازبینی قرار گرفته و هربار هم با اصلاحات اندکی، رأی آورده ‌است. اصلاحاتی که هیچ‌وقت، منابع درآمدی جمعیت را هدف قرار نداده است و از نظر برخی از کارشناسان اگر قرار باشد اصلاحی در حد حذف یکی از ردیف‌های درآمدی از اساسنامه مصوب مجلس شورای اسلامی (و مورد تأیید شورای نگهبان) انجام شود، به‌طور قطع باید از همین مسیر به‌صورت طرح یا لایحه بگذرد (طرح از سوی نمایندگان مجلس ارایه می‌شود و نمی‌تواند هزینه‌ساز باشد و لایحه از سوی دولت با تأمین هزینه‌ها و مشخص‌کردن منبع تأمین مالی ارایه می‌شود). این بدان معناست که این حذف از اساس غیر قانونی است و اگر قرار است بند 1 از ماده 17 اساسنامه جمعیت حذف شود باید حذف آن به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد شود و منابع مالی ما به ازای درآمد کاهش‌یافته نیز جایگزین شود.
آمار امداد و نجات
جمعیت هلال‌احمر در روزهای گذشته، صرفا در گیر و دار بودجه نبود. بخش اعظمی از توان این جمعیت در هفته گذشته به امدادرسانی به مردم استان‌های حادثه‌دیده از سیل گذشت. مطابق گزارشی که معاونت عملیات امداد و نجات در اختیار «شهروند» قرار داده است، در هفته منتهی به اول اسفند، در استان‌های خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، کرمان، هرمزگان، بوشهر و فارس عملیات امداد و نجات در حادثه سیل و آبگرفتگی انجام شده است. مطابق این گزارش، در این 6 استان، مجموعه 84شهرستان تحت‌تأثیر حادثه قرار داشته‌اند. طی یک هفته گذشته، به 602 شهر و روستا (در برخی موراد مناطق عشایری) امدادرسانی شده (که در بیشتر موارد تا هنگام تنظیم این گزارش امدادرسانی ادامه داشته است)، 107323 نفر در این 6 استان از خدمات امدادرسانی استفاده کرده‌ و 21833 نفر از اسکان اضطراری برخوردار شده‌اند. طی عملیات مختلف امداد و نجات در 6 استان مذکور، 941تیم امداد و نجات متشکل از، 5291نفر فعال بوده‌اند. به این موضوعات می‌توان آمار و ارقام دیگر از جمله، توزیع پتو، اقلام خوراکی، وسایل گرم‌کننده و... را نیز اضافه کرد. معاونت عملیات امداد و نجات سازمان امداد و نجات، آمار تفکیکی استان‌ها را هم منتشر کرده است که استان کرمان و بوشهر هم بخش قابل‌توجهی از خدمات را دریافت کرده‌اند. با این حال همین چندروز پیش، رسانه‌ای بدون توجه به اخبار منتشر شده از میزان رضایتمندی مردم مناطق حادثه‌دیده از خدمات ارایه شده، سعی در تخطئه این اقدامات داشت. رسانه‌ای که به‌نظر با خط و ربط ویژه و تنها به این دلیل که یکی از مرتبطانش از هلال‌احمر کنار گذاشته شده، به این اقدام دست زد؛ اقدامی که اگر نقد منصفانه بود هیچ ایرادی بر آن نمی‌شد گرفت.
مشخص نیست هلال‌احمر به چه دلیل این ‌روزها مورد هجمه قرار می‌گیرد. از یک‌سو گروهی از یک و نیم‌سال پیش، دست به اقدامی زده‌اند که نتیجه‌اش حذف حق 42‌درصدی هلال‌احمر از محل حق‌الثبت اسناد رسمی بوده و از سوی دیگر گروهی سعی در حمله رسانه‌ای به این نهاد مردمی داشته‌اند. صرف‌نظر از این‌که هر کدام از ما چه رابطه سازمانی با این نهاد داریم، به‌نظر می‌رسد این نوع اتحاد علیه یک سازمان مردم‌نهاد، اتحادی غیرمنطقی و غیرمنصفانه باشد. اتحادی که ضرباتی بر هلال‌ سرخ وارد خواهد آورد که درنهایت جز کبودی بر رویش نمی‌ماند.