شهروند| فهرست خرید هواپیما از غول ایتالیایی- فرانسوی ATR نهایی شد و کار به مرحله مبادله سند رسید. حالا با نهایی‌شدن تبادل این سند بحث ورود نخستین هواپیماهای «ATR ـ» به ناوگان ایران به شکل رسمی پیگیری می‌شود. ایران‌ایر پیش از این ابراز امیدواری کرده بود که با نهایی‌شدن قرارداد با این شرکت ایتالیایی، امکان ورود چند فروند از هواپیماهای ATR به ناوگان ایران تا پیش از‌ سال‌جاری نهایی شود و به نظر می‌رسد با اظهارات جدید آخوندی، اجرای این قرارداد درهفته‌های پایانی ‌سال ۱۳۹۵ ممکن شود. این خبری است که دیروز عباس آخوندی وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرد. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که پس از ورود نخستین ایرباس خریداری‌شده، فرانسه تا قبل از نوروز 92، دو فروند ایرباس پهن پیکر را به ایران تحویل می‌دهد. علاوه براین، دیروز خبر رسید که هواپیماهای برزیلی هم تا قبل از جشن نوروز به ایران می‌رسند و 4 فروند هواپیمای امبرائر توسط کیش ایرلاین خریداری شده است. البته هواپیماهای خریداری‌شده برزیلی برخلاف ایرباس‌ها، صفر کیلومتر نیستند و‌ سال ساختشان 2008 و 2010 است. پس از برجام وزارت راه‌وشهرسازی ایرلاین‌های کشور را موظف کرده که تنها هواپیماهای جوان با عمر کمتر از 15‌سال خریداری کنند. ایران پیش از این، نمی‌توانست هواپیماهای جوان خریداری کند و حالا برجام فرصتی پیش‌روی صنعت هوایی گذاشته است تا به سرعت فرآیند جوان‌سازی ناوگان خود را دنبال کند.
بازپس‌گیری سهم ایران از اقتصاد هوایی
اما درحالی مخالفان دولت رویکرد دولت یازدهم در نوسازی ناوگان هوایی را مورد انتقاد قرار می‌دهند که بسیاری از کارشناسان موقعیت پیش‌آمده را فرصت طلایی برای افزایش بهره‌وری هوایی می‌دانند. آرمان بیات پیشتر دراین‌باره به «شهروند» گفته بود؛ اگر به استاندارد‌های جهانی برسیم، بسیاری از هزینه‌های تحمیلی به شرکت‌های هواپیمایی ما سرشکن می‌شود. رقابت‌پذیری در نرخ‌گذاری ایجادشده و عرضه صندلی بالا می‌رود. ماحصل این تغییرات هم پویایی صنعت هوایی و انتقال آن به دهک‌های پایین جامعه است.
ازطرفی فرسودگی ناوگان هوایی امکان پروازهای دوربرد را از ایران گرفته و ایرانیان سالانه رقم بالایی برای خرید بلیت هواپیما به شرکت‌های هوایی خارجی می‌پر‌دازند. برپایه برآورد سازمان هواپیمایی از‌ سال ۹۰ تا‌ سال ۹۳ ایرانیان بیش از ۱۲‌میلیارد دلار از شرکت‌های هواپیمایی خارجی بلیت خریده‌اند. برآورد این رقم ازسوی شرکت هما نیز این است که ایرانیان سالانه چهار‌میلیارد دلار برای پرواز از نقاط مختلف دنیا به ایران و برعکس از ایرلاین‌های خارجی بلیت خریداری می‌کنند. درنتیجه تنها با احتساب بازگشت مشتریان داخلی، می‌توان انتظار داشت هزینه خرید هواپیماهای جدید درکمتر از سه‌سال تأمین شود، اما اثرگذاری غیرمستقیم نوسازی و توسعه ناوگان هوایی کشور بیش ازاین موارد است. قراردادهای جدید، ایران را امیدوار کرده که سهمی دربازارهای جهانی کسب کند و حتی به‌ هاب حمل‌ونقل هوایی منطقه تبدیل شود.
شکست حصر تحریم‌ها
امضای برجام این فرصت را به ایران داد تا پس از چهاردهه به‌ صورت مستقیم با سازندگان اصلی هواپیما وارد مذاکره شود و نخستین گام‌ها را برای نوسازی ناوگان هوایی خود بردارد. ناوگانی قدیمی که به گفته عباس آخوندی میانگین سن آن به 23‌سال می‌رسد. آخرین هواپیمایی که ایران از ایرباس خریداری کرده بود، به ‌سال 56 بازمی‌گردد. زمانی که ایران‌ایر، 6 فروند هواپیمای پهن‌پیکر ایرباس۳۰۰ به ایرباس سفارش داد. پس از آن ایران‌ایر در اواسط دهه۹۰ میلادی هم توانست با مذاکراتی بسیار حساس دوفروند هواپیمای جدید از ایرباس بخرد. از آن زمان تاکنون امکان مذاکره و معامله مستقیم با شرکت‌های هواپیماساز وجود نداشته و قرارگرفتن این مسأله درکنار نرسیدن قطعات مورد نیاز باعث شده ۴۰‌درصد از کل هواپیماهای ایران رسما زمینگیر شوند. در سال‌های گذشته البته ایران بارها اقدام به خرید هواپیماهای جدید و دست‌دوم برای توسعه و نوسازی ناوگان هوایی خود کرد اما به واسطه تحریم‌ها این تلاش‌ها یا موفقیت‌آمیز نبود یا هزینه خرید هواپیما و تأمین قطعات را برای ایران چند برابر کرده بود، اما با اجرایی‌شدن برجام حصر تحریم‌ها شکسته شده و بعد از ورود نخستین ایرباس به ایران، منابع خبری از ورود هواپیماهای «A.T.R» و امبرائر تا پایان‌ سال می‌رسد.
تلاش برای نوسازی ناوگان هوایی ایران که میانگین عمر آن به 23‌سال می‌رسید، از روزهای پس از امضای برجام آغاز شد و درنهایت مهرماه امسال بود که اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) مجوز فروش هواپیما به ایران را به شرکت‌های ایرباس و بویینگ داد. نخستین قرارداد رسمی خرید هواپیما را ایران با شرکت بویینگ در 21 آذرماه ‌سال‌جاری نهایی کرد و یک هفته بعد یعنی 29 آذرماه قرارداد ایران و ایرباس نهایی شد. دو قراردادی که براساس آن ظرف 10‌سال آینده 200 هواپیمای نو به ناوگان هوایی ایران اضافه می‌شود. به گفته وزیر راه‌وشهرسازی 100 فروند از این هواپیماها ساخت شرکت ایرباس، 80 فروند آن بویینگ و 20 فروند دیگر هم حاصل قرارداد با کمپانی فرانسوی ATR خواهد بود. درنهایت 20روز بعد از امضای قرارداد ایران‌ایر و ایرباس، نخستین فروند هواپیما در تولوز فرانسه به ایران تحویل داده شد و طی مراسمی 23 دی‌ماه در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست. به گفته وزیر راه‌وشهرسازی دو فروند هواپیمای ایرباس۳۳۰ دیگر تا قبل از نوروز 96 به کشور وارد می‌شود و ۹ فروند هواپیمای دیگر در ‌سال آینده به ایران تحویل می‌شود. دیگر هواپیماهای سفارش داده‌شده هم ظرف 10‌سال آینده به تدریج به کشور وارد خواهد شد، اما جز ایرباس، 80 هواپیمای بویینگ هم در راه ایران است. به گفته فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران‌ایر نخستین بویینگ آوریل ۲۰۱۸ (اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷) به ایران وارد می‌شود و بقیه آنها هم طی 10‌سال وارد کشور می‌شوند.
درکنار برنامه‌ریزی برای خرید هواپیماهای نو، سازمان هواپیمایی به ایرلاین‌های داخلی اجازه داده نسبت به خرید هواپیماهایی که از نظر ایمنی و کیفیت شرایط مثبتی دارند و البته عمرشان به ۱۵‌سال نمی‌رسد نیز، اقدام کنند و دراین راستا یکی از ایرلاین‌های داخلی نسبت به ورود چهار فرورند هواپیمای دسته دوم با سن پایین اقدام کرده که احتمالا تا پایان ‌سال به ناوگان کشور اضافه خواهند شد.
ورود 4 فروند هواپیمای‌ امبرائر
به ناوگان هوایی تا پایان امسال
«با عملیاتی‌شدن این هواپیماها مقاصد پروازی کیش‌ایر به 20 فرودگاه افزایش می‌یابد». مدیرعامل شرکت هواپیمایی کیش‌ایر این خبر را اعلام کرد و توضیح داد: چهار فروند هواپیمای‌ «Embraer 195» با ‌سال ساخت ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰ میلادی و ۱۰۸ صندلی پرواز تا پایان امسال وارد ناوگان هوایی کیش‌ایر می‌شود تا نیاز ۲۰ فرودگاه کشور جهت اتصال به جزیره کیش و سایر نقاط رفع شود.
‌مدیر‌عامل شرکت هواپیمایی کیش‌ دربیان جزییات ورود این هواپیماها می‌گوید: به منظور بهره‌مندی و پوشش نیاز هموطنانی که به لحاظ شرایط فرودگاه شهر خود و به دلیل عدم امکان نشست و برخاست هواپیماهای استفاده‌شده در ایرلاین‌های داخلی خصوصا کیش‌ایر از امکان بهره‌برداری از پتانسیل‌های گردشگری، تجاری و صنعتی جزیره کیش بی‌بهره بودند، برنامه الحاق چهار فروند هواپیمای سبک‌تر را دربرنامه خود قرار داده‌ایم که‌ تا پایان‌ سال‌جاری به ناوگان کیش‌ایر ملحق‌ می‌شود.
بنا بر این گزارش، کیش‌ایر درناوگان هوایی خود 14 فروند هواپیما مشتمل بر دوفروند هواپیمای‌ ایرباس321، دو فروند هواپیمای ایرباس320، هفت فروند هواپیمای MD و سه فروند هواپیمای فوکر100 دارد و با برقراری میانگین 68 سورتی پرواز روزانه و همچنین اتصال مراکز و شهرهای 20 استان به جزیره کیش، موفق به تأمین نیاز پروازی هموطنان شده است.
«محمدتقی جدیدی» با بیان این‌که با ورود این هواپیماها تعداد ناوگان هوایی این شرکت به 18 فروند افزایش می‌یابد، گفت: این هواپیماها از نوع سبک هستند و به سهولت می‌توانند دربرخی از فرودگاه‌هایی که پیش از این شرکت‌های هوایی نمی‌توانستند به این فرودگاه‌ها پرواز کنند، پرواز خود را انجام دهند.
او با بیان این‌که با عملیاتی‌شدن این هواپیماها درکشور ظرفیت صندلی پروازهای کیش‌ایر به بیش از 2500 صندلی افزایش می‌یابد، افزود: پیش از این ناوگان هوایی کیش‌ایر متشکل از 14 فروند هواپیما شامل 2 فروندهواپیمای ایرباس321، دو فروند هواپیمای ایرباس320، هفت فروند هواپیمای MD و سه فروند هواپیمای فوکر100 بود. با ورود چهار فروند هواپیمای جدید امبرائر تعداد ناوگان این شرکت به 18 فروند افزایش می‌یابد.
جدیدی میانگین عملیات 14 فروند هواپیمای این شرکت را روزانه 68 سورتی پرواز درمسیرهای مختلف داخلی و بین‌المللی اعلام کرد. مدیرعامل کیش‌ایر با ابراز امیدواری نسبت به ورود هواپیماهای امبرائر تا پایان‌ سال‌جاری و بکارگیری آنها درپروازهای نوروزی گفت: درصورت افزایش تقاضا ازمبادی مختلف و به منظور کنترل قیمت بلیت بازار، این شرکت درصدد است با برقراری پروازهای فوق‌العاده به کیش از افزایش غیرمنطقی قیمت بلیت پروازهای هوایی دراین مسیر جلوگیری کند.
هواپیمای مسافربری امبرائر 195 معروف به
 ئی-‌جت (E-Jet) از هواپیماهای جت به نسبت کوچک مسافربری دو موتوره برزیلی هستند که درشرکت امبرائر برزیل طراحی و تولید می‌شوند. این هواپیما برای نخستین‌بار در ‌سال 2002، سری 170 این هواپیما به پرواز درآمد و تا‌ سال 2013 بیش از یک‌هزار فروند از این هواپیماها دراین کشور تولید شده است. این هواپیماها هم‌اکنون دربسیاری ازشرکت‌های هوایی جهان درحال پرواز هستند و تا 900کیلومتر می‌توانند سرعت بگیرند و تا مسافت 3500کیلومتر نیز می‌توانند پرواز کنند.