| فاطمه هواس‌بيگي | دانشجوي دكتراي مطالعات برنامه درسي دانشگاه علامه طباطبایي|
سال‌هاي اوليه رشد كودك در ساختن شخصيت و ترسيم ويژگي‌هايش بسيار حایز اهميت است. توسعه و بهبود آموزش و مراقبت دوران كودكي نخستين هدف آموزش براي همه است. آموزش‌و‌پرورش پيش‌دبستاني به‌طور وسيع در دو دهه گذشته مورد توجه اغلب كشورهاي جهان قرار گرفته است. آموزش پيش‌دبستاني چهارچوب آموزشي براي كودكان بين سن 3 تا 6 سال ارایه مي‌كند تا به‌طور معناداري در رشد و مشخص‌كردن نيازهاي‌شان از طريق سيستم آموزشي مشاركت كنند. آموزش دوره پيش‌دبستاني مزاياي زيادي دارد و اگر برنامه‌هاي دوره پیش‌دبستانی با کیفیت بالا ارایه شوند، نه‌تنها باعث افزایش آمادگي كودكان براي ورود به مدرسه مي‌شود، بلكه موجب پيشرفت‌هاي بلندمدت مثبت نیز در عملكرد مدرسه مي‌شود.
مهم‌ترين عناصري كه در محيط پيش‌دبستاني مطلوب هستند و شايان توجه است، مي‌توان به موارد زير اشاره كرد: امنيت فيزيكي و عاطفي و جو خوشايند، كيفيت تعامل بين افراد و در گروه‌ها، فرصت‌هاي مطلوب براي هر كودك براي رشد در زمینه‌های گوناگون، توجه فردي به نيازهاي كودكان با توجه به سطح توانايي‌ها، علايق و استعدادها، درگيري فعال و مداوم در فعاليت‌هاي پيش‌دبستاني، توجه برابر و بدون تبعيض به همه كودكان متفاوت، ايجاد همكاري بين مركز پيش‌دبستاني، والدين و اجتماع، احترام به فرهنگ‌هاي متفاوت، آگاهي از مسائل زيبايي‌شناسي و محيطي در مورد پيش‌دبستاني، تعريف مشخص سازمان، رويه‌ها و برنامه‌هاي روزانه.
سال‌هاي اوليه زندگي كودك كليدي براي پيش‌بيني موفقيت در زندگي و مدرسه است. رشد عصب‌شناختي به‌طور عمده نتيجه يادگيري است كه با تولد و در طول سال‌هاي اوليه زندگي كودك اتفاق مي‌افتد. دانشمندان نيز اعتقاد دارند كه مغز كودك نياز به انواع خاصي از محرك‌ها براي رشد مناسب دارد. بدون اين محرك‌ها، انواع خاص يادگيري، وقتي كه كودك وارد مدرسه مي‌شود، ممكن نيست. محرك‌هاي مناسب مي‌تواند باعث افزايش توانايي‌هاي ذهني، اجتماعي، عاطفي و... در كودك شود. فراهم‌كردن محرك‌هاي مناسب در دوره پيش‌دبستاني جزو يكي از اصلي‌ترين وظايف مربيان پيش‌دبستاني آموزش‌ديده و ماهر است كه اين مهم مي‌تواند نقش كليدي در رشد و پرورش كودكان و توانمند‌ساختن آنها براي ورود موفقيت‌آميز به دوره دبستان داشته باشد. بنابراين مي‌توان اذعان داشت يكي از كليدي‌ترين عناصر ورودي در مراكز پيش‌دبستاني وجود مربيان توانمند و خبره است.
كيفيت و مراقبت و آموزش از دو چيز حمايت مي‌كند: آمادگي كودكان پيش‌دبستاني و عملكرد آنها در مدرسه. آمادگي حرفه‌اي مربيان عنصر اصلي و بسيار مهم در مراقبت‌هاي كيفيت است. مربيان خوب آموزش‌ديده با مهارت‌هاي خاص در آموزش پيش‌دبستاني دانش و مهارت‌هايي را براي تأثير مثبت بر روي عملكرد كودكان دارند. مربياني كه خوب آموزش ديده‌اند، مي‌توانند براي كودكان، والدين و جامعه منفعت داشته باشند. رويارويي مربي پيش‌دبستاني و كودك كليدي در خلق ديالوگ قابل توجه و مهم در كودك است؛ جايي كه كودك به‌عنوان يك فرد ايستاده است و نه تقريبا به‌عنوان بخشي از يك گروه. اين رويارويي به صورت عمدي از طرف مربي براي شناخت شخصيت كودك و آشنا‌شدن با ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد كودك برنامه‌ريزي مي‌شود. همچنين فرصتي براي گوش‌دادن به نيازهاي كودك و ترسيم و فهم مشكلات كودك است و بر روي رويارويي شخصي تأكيد مي‌شود تا احساس امنيت، صميميت، حمايت و مهرباني فراهم شود.
تدريس در مراكز پيش‌دبستاني بسيار چالش‌برانگيز است به خاطر اينكه از نظر فيزيكي به‌ندرت خواسته‌اي براي نشستن كودك وجود دارد. از نظر عاطفي و ذهني نيز خواسته‌هايي وجود دارد به اين معنا كه نياز هست مربي پيش‌دبستاني به‌طور دايمي آگاه باشد و هميشه راه‌هايي را براي توسعه كشفيات كودكان و افزايش يادگيري آنها جست‌وجو كند. مربي به‌عنوان عضوي از كاركنان مركز پيش‌دبستاني بايد داراي مهارت‌هاي خاصي در رشد كودك يا آموزش پيش‌دبستاني باشد؛ چرا كه مسئول تجارب آموزشي كودكان است و همچنين به خاطر مهارت‌هاي خاص و مسئوليتش، اين شغل مربي است كه برنامه‌ريزي كند و برنامه درسي را اجرا كند، تكنيك‌هاي مديريت كلاس را اجرا كند، رشد و پيشرفت كودكان را ارزيابي كند، به نيازهاي خاص آنها رجوع كند و گزارش پيشرفت را به والدين‌شان ارايه دهد. مربي پيش‌دبستاني بايد غمخوار و دلسوز باشد و دانش براي خلق كيفيت برنامه‌هاي آموزشي داشته باشد و توانايي تحليل عملكرد و رفتار كودكان را به‌منظور تعيين نقاط قوت و ضعف آنها در راستای استراتژي‌هاي كمك به يادگيري كودكان داشته باشد.