محمود اشرفی روزنامه نگار
ناپایداری عمده‌ترین ویژگی دولت‌های فدرال است. در این شیوه حکومتی هیچگاه بنیان و اساس وحدت ملی به وجود نمی‌آید. این گسیختگی سیاسی در کشور‌های نوینی مثل آمریکا که در سرزمین‌های اکتشاف‌شده شکل گرفته‌اند، آشکار‌تر است. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بزرگترین تجربه محو حکومت فدراتیو جهان و نابودی یوگسلاوی آخرین تجربه حکومت فدراتیو در اروپا است. البته کشور آلمان با توجه به یکپارچگی نژادی تنها شکل و قالب یک حکومت فدرال را یدک کشیده و فدراتیو در آلمان بیشتر در قالب تقسیم‌بندی مناطق و ایالت‌ها است. عوامل بسیاری وحدت ملی را شکل داده و مفهومی به نام کشور را به وجود می‌آورد. در هم تنیدگی شبه‌ملی مبتنی بر عوامل مکانیکی پایدار نبوده و درنهایت به فروپاشی ساختار سیاسی منجر خواهد شد. در مورد ایالات متحده آمریکا، هنگام شکل‌گیری آنگلوساکسون‌ها تعداد چشمگیری را تشکیل می‌دادند؛ اما امروز ترکیب نژادی این کشور بر هم خورده و به علت نبود ملات ملی و کم‌رنگ شدن شعار‌های قدیمی، تمامیت ارضی تشکیلات سیاسی موسوم به ایالات متحده آمریکا با تنش‌هایی روبه‌رو شده است. در حال حاضر مفاهیم قدیمی ازجمله دموکراسی، برابری و آزادی که آمریکا از آنها به‌عنوان عوامل وحدت ملی نام می‌برد، دچار تحول شده است. شدت گرفتن گرایشات نژادپرستانه راه را بر تعلقات ملی رنگین‌پوستان و لاتین‌تبار‌ها بسته است. شکاف کشور‌های فدراتیو گاه آشکار و گاه پنهان است آنچه در آمریکا تاکنون بر تضاد‌ها سرپوش می‌نهاد، قدرت و اقتدار نظامی بود. قدرتی که بیشترین نماد آن در شخص ریاست‌جمهوری این کشور تجلی داشت. اکنون با تضعیف جایگاه ریاست‌جمهوری آمریکا و ناکامی‌های عملیات نظامی آن در جهان، این کشور در خلأ وحدت به سر می‌برد. ایران از نظر وحدت ملی و برخورداری از عوامل حفظ تمامیت ارضی در نقطه مقابل آمریکا قرار دارد. در ایران جغرافیای فرهنگی عامل حفظ تمامیت ارضی است. جغرافیای فرهنگی و سرزمین‌های وابسته فرهنگی چیزی فراتر از مرزهای سیاسی و محدوه سیاسی کشور است. قلمرو فرهنگی کشورمان گسترده‌تر از مرزهای کنونی آن است. سرزمین‌هایی با تعلقات فرهنگی نسبت به ایران که اکنون خارج از مرزهای بین‌المللی ایران قرار دارند، حاشیه امنی برای حفظ تمامیت ارضی ایران ایجاد کرده‌اند. تجربه فروپاشی حکومت‌های فدراتیو نشان می‌دهد كه کشور‌هایی جدید ناشی از تجزیه بر پایه نژادی شکل می‌گیرند اما در ایالات متحده آمریکا با توجه به در هم تنیدگی نژاد‌ها و مهاجران این تقسیم‌بندی قابل اجرا نخواهد بود. بنابراین ما در سال‌های پیش رو با تجربه جدیدی از فروپاشی یک حکومت فدراتیو روبه‌رو خواهیم بود که بیشتر بر مکان و جغرافیا متکی خواهد بود تا نژاد و قومیت.