شهروند| نام «زندان» از 45سال پیش بر پیشانی محله اوین نوشته شد، اما سه سالی است که از تغییر کاربری این زندان صحبت می‌شود تا فضای سبز و موزه، جای زندانیان و چوب‌خط‌های آزادی را بگیرد. پیش از این وقتی کارشناسان قیمت تقریبی زمین و ساختمان زندان را هزار‌میلیارد برآورد کردند، چانه‌زنی برای خرید زندان اوین بالا گرفت؛ یک طرف ماجرا قوه قضائیه بود که باید «مشکلات ساختمانی و ظرفیت‌های آن» تأمین می‌شد و طرف دیگر شهرداری در کسوت خریدار زندان و شورای شهر که پیگیر واگذاری رایگان زندان بود. شهرداری تهران اگرچه از آغاز پا گرفتن این بحث به‌عنوان اصلی‌ترین مشتری زندان اوین شناخته شده بود، اما سرانجام رئیس سازمان زندان‌ها خبر داد که «فروش زندان اوین به شهرداری تقریبا منتفی است.» چون گویا این نهاد «رغبتی برای خرید زندان» ندارد و موضوع حالا به قوه قضائیه منعکس شده تا دیگر متقاضیان «دولتی» شانسی برای خرید زندان 45ساله داشته باشند.
اصغر جهانگیر، رئیس سازمان زندان‌های کشور، صبح دیروز در جمع خبرنگاران از آخرین وضع فروش زندان اوین حرف زد و گفت: «با وجود تعیین کارشناس، شهرداری تهران رغبتی برای خرید زندان اوین نداشت. در ابتدای اجرای این تصمیم سازمان زندان‌ها و شهرداری تهران کارشناسانی مشخص کردند اما بعدا کارشناس شهرداری تهران به دلیل اخذ پست دیگری در پست جدید مستقر شد.»
او توضیح داد که با این‌که کارشناسان چندین‌بار از شهرداری تهران این موضوع را پیگیری کرده‌اند اما شهرداری رغبتی نشان نداده و تمایل‌نداشتن شهرداری تهران برای خرید زندان اوین به ریاست قوه قضائیه منعکس شده است، اما جهانگیر درعین‌حال خبر داد: «درحال حاضر ممکن است با جاهای دیگر ازجمله مجموعه‌های دولتی که آنها هم متقاضی بودند، مذاکره کنیم که در صورت نهایی شدن این مسأله نام آنها را اعلام می‌کنیم.» با این‌حال، معلوم نیست که پس از فروش این زندان به «متقاضیان دیگر ازجمله مجموعه‌های دولتی» آیا با تغییر کاربری آن باز هم موزه و فضای سبز جای آن را خواهد گرفت یا سرنوشت دیگری در انتظار این زندان است.
در این میان بحث دردسر انتقال زندانیان و همین‌طور ظرفیت پایین دیگر زندان‌ها برای پذیرفتن زندانیان اوین از دیگر مسائلی بوده که با فروش آن مطرح شده است.
زندان را رایگان بدهید تا آلودگی کم شود
در حالی که اکنون محله اوین در منطقه سعادت‌آباد 45 بوستان و فضای سبز دارد، تمرکز بر تبدیل بخشی از زندان اوین به فضای سبز و تفرجگاه یکی از مسائل مورد توجه شهرداری و البته سوی دیگر ماجرا تاسیس موزه در ساختمان زندان بوده است. در این‌باره محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران به «شهروند» می‌گوید: «اگر شهرداری بتواند با بهره‌برداری از اوین بر میزان فضاهای سبز، تفرجگاه‌ها و پارک‌های عمومی بیفزاید، ارزشمند است اما شهرداری اکنون با مشکلات جدی درباره تأمین مالی مواجه است. قوه قضائیه هم باید به‌عنوان یکی از ارکان نظام درباره نوع واگذاری و برون‌سپاری زندان اوین مساعدت کند.»
او که پیش از این هم به قوه قضائیه پیشنهاد داده بود که زندان اوین را به‌طور رایگان به مدیریت شهری شهرداری تهران واگذار کند و سرانجام مرداد امسال با این جواب از سوی رئیس سازمان زندان‌های کشور مواجه شده بود که «به هیچ عنوان زندان اوین به صورت رایگان به شهرداری تهران واگذار نمی‌شود»، می‌گوید: «شهرداری تهران و شورای شهر علاوه بر این‌که بار مدیریت شهر و حل چالش‌ها و تمرکز تمامی سازمان‌ها، نهاد‌ها و وزارتخانه‌ها ازجمله
قوه‌قضائیه را به دوش می‌کشند، با این حال اکنون عوارض شهرداری از طریق مردم و البته پروژه‌های عمرانی انجام می‌شود و در این شرایط زیبنده‌تر است که قوه قضائیه در نوع واگذاری و البته قیمت این زمین مساعدت کند.»
سالاری مساعدت قوه قضائیه را در این مورد، مساعدت به شهروندان و در راستای کاهش آلودگی هوا می‌داند و می‌گوید: «همه نهاد‌ها در کشور درحال خدمت‌رسانی به مردم هستند تا تسهیلات و رفاه را در کشور رقم بزنند، اما دود این نگاه درآمدزایی به منابعی این‌چنینی، به چشم مردم می‌رود.»
او درباره ارتباط کاهش آلودگی هوا و واگذاری رایگان زندان اوین به شهرداری چنین توضیح می‌دهد: «شهرداری در یک دهه اخیر رویکردش درآمدزایی از طریق ساخت‌وساز بوده است. ادامه این روند باعث جمعیت‌پذیری بیشتر است و تمرکز جمعیت نتیجه‌ای جز افزایش آلودگی هوا و مشکلات این‌چنینی ندارد. همین حالا ادامه این روند خطرساز شده است.»
انتقال ۲۰ زندان به خارج از شهرها
رئیس سازمان زندان‌ها صبح دیروز در بخش دیگری از گفته‌های خود از لحاظ شدن انتقال ۲۰ زندان به خارج از شهرها در برنامه ششم توسعه گفت: «امسال دو موضوع در برنامه ششم توسعه گنجانده شد که یکی بحث انتقال ۲۰ زندان به خارج از شهرها و دیگری متناسب‌سازی جمعیت زندانیان با فضای زندان‌ها است.» او در ادامه موضوع انتقال زندان‌ها به خارج از شهرها، از بودجه متناسب با این هدف صحبت کرد و گفت: «وقتی زندان از محیط بسته به بازِ خارج از شهر می‌رود، مشکلات آن هم منتقل می‌شود. سرویس ایاب و ذهاب و بحث اسکان مراقبان و مددکاران باید در کنار زندان‌ها فراهم شود و با توجه به این‌که در برخی مواقع صحبت از انتقال به فضاهای ۱۰۰ کیلومتری خارج از شهر است، مشکلات موجود را باید
در نظر گرفت.