شهروند| هنگامی که یکی از نمایندگان مجلس که با «لیست امید» برای نخستینبار راهی پارلمان شده در نخستین نطقش از طرحی بهعنوان «گفتوگوی ملی» صحبت کرد، کمتر کسی تصور میکرد آنچه از سوی این شیخ اصلاحطلب مطرح میشود، محور تشکیل کمیتهای تخصصی به ریاست محمدرضا عارف در فراکسیون امید شود اما هنگامی که درست یک هفته پیش، این نماینده با معرفی اعضای کمیته تخصصی مربوط به پیگیری موضوع «گفتوگوی ملی»، اهداف و نقشه راه این طرح ملی را تشریح کرد، بار دیگر این موضوع که در سالهای گذشته و بهویژه پس از حوادث انتخابات سال 88 بارها به شیوههای مختلف مطرح شده، مورد توجه قرار گرفت و برخی از چهرههای سیاسی و نمایندگان مجلس نیز با استقبال از تشکیل این کمیته جدید، پیگیری این ایده نهچندان نو اما ضروری را در اولویت قرار دادند. احمد مازنی، همان نمایندهای است که خود را طراح این ایده معرفی کرده و معتقد است که جامعه ما بهصورت تاریخی به جامعهای تبدیل شده که در آن تکگویی و مونولوگ وجود دارد و روش دیالوگ و گفتوگو در آن ضعیف است و این مسأله ریشه در روش آموزشی و تربیتی ما دارد.
این درحالی است که محمدرضا عارف نیز چند روز پیش از اعلام خبر تشکیل کمیته تخصصی از سوی مازنی، بر ضرورت این مسأله تأکید کرده بود و با اشاره به ضرورت گفتوگو میان دو جریان اصیل انقلاب به ایسنا گفت: بارها توصیه کردم که همه جریانات سیاسی بهخصوص بزرگان و افرادی که اظهارنظر و موضعگیریشان روی مردم تاثیرگذار است، در صورتی که اختلاف نظری دارند، در فضای صمیمی و دوستانه آن را حلوفصل کنند تا آنچه نمود بیرونی دارد، تفاهم و همدلی باشد. عارف همان زمان از پیگیری این مسأله در مجلس خبر داده و تأکید کرده بود که باید این مسأله به الگویی برای جامعه تبدیل شود. عارف همچنین گفت: قطعا بروز اختلافنظر اثر مثبتی بر جامعه بهخصوص در میان جوانها ندارد و ما از همه مسئولان مربوطه میخواهیم جوانب این موضوع را رعایت کنند.
به نظر میرسید اشاره عارف در آن مقطع به اظهارات روسای قوای مجریه و قضائیه بود که پس از آنکه رئیس قوه قضائیه به فاصله کمی به سخنان رئیسجمهوری درباره تخلفات بابک زنجانی پاسخ داد، صحبت درباره اختلاف دیدگاه این دو مقام بلندپایه بالا گرفت؛ بهویژه آنکه در سالهای گذشته نیز چنین گمانهزنیهایی صورت گرفته بود و در مقاطعی همچون آبانماه 94 این مسأله با محوریت سخنان روحانی درباره نحوه برخورد قوه قضائیه با مطبوعات، با واکنش صریح آملی لاریجانی روبهرو شده بود.
با این همه، مازنی معتقد است با توجه به حضور همه گروههای سیاسی و همچنین همه نحلههای فکری و اقوام ایرانی، پیروان ادیان و مذاهب در مجلس، میتوان محیط پارلمان را به مکانی برای اجرای این طرح تبدیل کرد. این نماینده اصلاحطلب که مبانی و اصولی برای اجرای طرح گفتوگوی ملی تبیین کرده، «قانون اساسی»، «اندیشههای امام» و «سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری» را بهعنوان مبانی سهگانه طرح «گفتوگوی ملی» عنوان کرده و میگوید: هرکس این سه مبنا را قبول دارد، میتواند وارد فضای گفتوگو شود. او همچنین ایدههایی بهعنوان روش اجرایی طرح خود در ذهن دارد و بر این اساس، معتقد است با توجه به اینکه پیشبرد امور پارلمانی به خرد جمعی واگذار شده، میتوان روشهای مختلفی ازجمله تشکیل فراکسیون، کمیسیون یا هسته گفتوگو برای اجرای این طرح پیشبینی کرد.
علیرضا رحیمی یکی دیگر از نمایندگانی است که ضمن عضویت در کمیته تخصصی مربوطه، خود را بهعنوان یکی از حامیان طرح مازنی معرفی و اجرایی شدن آن را منوط به همکاری رسانهها اعلام کرده است. این عضو کمیسیون امنیت ملی در اینباره به خبرآنلاین گفت: گاهی اوقات صداوسیما بهعنوان یک تریبون وسیع ملی، گفتوگوهای یکطرفه ترتیب میدهد و این رسانه گسترده، ساختاری برای حرکت به سمت گفتوگوی ملی با هدف ایجاد آرامش و رضایت نسبی در فضای سیاسی کشور دنبال نمیکند.
رحیمی درعینحال، گفتوگوی بزرگان سیاسی کشور را از دیگر سطوح اجراییشدن طرح گفتوگوی ملی میداند. او معتقد است حتی اگر اختلافنظری میان مسئولان وجود دارد، نباید این اختلافها به رسانهها کشیده شود، یعنی هم در سطح فضای سیاسی و هم در سطح ساختار حکومتی و ساختار ملی، گفتوگوی ملی یک ضرورت حتمی برای کشور است و حتما منافع زیادی را به دنبال دارد.
با این حال، با توجه به آنکه این طرح حتی در زمان دولت اصلاحات و به پیشنهاد رئیس این دولت، در سطح بینالمللی تحتعنوان «گفتوگوی تمدنها» مطرح شد و با این وجود، هنوز حتی به توفیقی در این رابطه در سطح ملی نیز نرسیدهایم، به نظر میرسد نباید منتظر اجرای فوری و تاثیرگذاری آنی طرح جدید «گفتوگوی ملی» باشیم. آنچنان که علیرضا رحیمی نیز میگوید: طرح سادهای نیست و از نظر اجرایی بسیار پیچیده است و قاعدتا نیاز به تمرین و ممارست دارد. در وهله اول باید همه گروهها ضرورت حرکت به سمت گفتوگوی ملی را درک کنند. در ثانی الزامات آن را قبول کنند و نکته سوم ظرفیتهای ملی مانند صداوسیما و رسانهها این ضرورت را بپذیرند تا بتوانند همراهی کنند. مازنی نیز همنظر با رحیمی درباره لزوم پیگیری مداوم این طرح، معتقد است: نباید انتظار نتیجه فوری از طرح گفتوگوی ملی داشت؛ هدف ما این است که نمایندگان فارغ از اختلافات به مسائل اشتراکی بپردازند و این الگو را بتوانند به جامعه هم تعمیم دهند.