| اکبر ترکان| وزیر راه و ترابری دولت هاشمی |
شهروند| بزرگترین نگرانی که جنگ برای دولتها به وجود میآورند، بروز قحطی و زوال قشر ضعیف و محروم است. این نگرانی بزرگ در دولت اکبر هاشمیرفسنجانی به خوبی کنترل شد. البته این تدبیر اقتصادی از دولت شهید رجایی آغاز و ستاد بسیج اقتصادی تشکیل شد که سازماندهی آن را بهزاد نبوی انجام داد. بعد در دولت آیتالله هاشمیرفسنجانی ستاد بسیج اقتصادی به خوبی توانست مدیریت ارزاق خانوادهها را به عهده بگیرد. در آن زمان دفترچههایی با عنوان دفترچه بسیج اقتصادی به مردم تحویل داده شد و با سر کوپنهایش انواع کالاهای اساسی سبد غذایی خانوار با قیمت مناسب توزیع میشد، از برنج و روغن نباتی گرفته تا کره و پنیر. این موضوع باعث شد که ارزاق عمومی در دوران جنگ و پس از آن کمیاب نشود و فشار و ناهنجاری اجتماعی رخ ندهد. این مدیریت اقتصادی سالهای جنگ و پس از آن به خوراک مردم محدود نشد و سایر جنبههای اقتصاد خانوار را تحت پوشش قرار داد. بهعنوان مثال، اگر در آن زمان کسی میخواست خانه بسازد، پس از دریافت مجوز از شهرداری افراد با مراجعه به شورای محله، حوالههای آهن و سیمان دریافت میکردند یا اگر کسی میخواست لوازم خانگی خریداری کند، مایحتاج خود را از تعاونیها خریداری میکرد، زیرا دولت ترتیبی ایجاد کرده بود تا محصول کارخانههای تولیدی درشبکههای تعاونی توزیع شود. بعد از پایان دوران جنگ دولت هاشمی باید اقتصاد جنگی را به اقتصاد عادی تبدیل میکرد و شبکه توزیع را ساماندهی میکرد و نظام بازار را برقرار میکرد. این فرآیند، فرآیند بسیار مهمی بود که هاشمیرفسنجانی به خوبی توانست از عهده آن برآید. در زمان دولت هاشمی 17 شهر ایران و 3هزار روستا ویران شده بود و 1.5میلیون نفر دربنیاد مهاجرین اسکان داده شده بودند. بنابراین لازم بود، کار عمرانی بسیار وسیعی انجام شود تا این جمعیت مهاجر بتوانند به خانه و کاشانه خود برگردند. ضمن اینکه دولت ناچار بود برای خیل عظیمی از مردم ایران اشتغال و محل درآمد ایجاد کند. اینبار بزرگ اقتصادی به دوش دولت هاشمیرفسنجانی بود. او نهتنها این مرحله حساس از اقتصاد کشور را مدیریت کرد و تلاش کرد تا اقتصاد ایران به شرایط عادی برگردد، بلکه سعی کرد اقتصاد ایران را از حالت دولتی به اقتصاد آزاد تبدیل کند. ایجاد مناطق آزاد قشم، کیش و چابهار در دوران آیتالله هاشمیرفسنجانی به نوعی شروع این اقدام بود. دولت تلاش کرد تا با ایجاد اقتصاد آزاد در اشل و سایز کوچکتر درمناطق آزاد زمینهای را فراهم کند که اقتصاد آزاد به تمام جغرافیای کشور گسترش پیدا کند. بنابراین آقای هاشمی در اقتصاد ایران یکی از سختترین و دشوارترین مراحل را به عهده گرفت و من بهعنوان وزیر کابینه ایشان خودم را درحد مدیر دراین فرآیند بزرگ نمیبینم. او مدیر و بزرگ همه ما بود و ما بهعنوان همکاری کوچک درکنار او تلاش کردیم تا اقتصاد کشور را به وضع عادی برگردانیم.