الهام علمشاهی |  اگر از اطرافیان خود سوال کنید که گروه خونی‌اش چیست، ممکن است به شما بگوید A+ یا O- یا سایر گروه‌های خونی اما کمتر کسی نسبت به ویژگی‌های خونی خود آگاهی دارد، حتی شاید پزشکان هم به اندازه کافی آگاهی لازم را نسبت به گروه‌های خونی نداشته باشند. براساس تحقیقات و تجربیات به دست آمده در دنیا و همچنین کشور ما تعدادی از افراد هستند که گروه خونی نادر و با ویژگی‌های خاصی دارند که اصطلاحا جزو گروه‌های خونی نادر و کمیاب محسوب می‌شوند. دکتر مصطفی مقدم، رئیس آزمایشگاه مرجع ایمنوهماتولوژی و انجماد خون سازمان انتقال خون و مدیر برنامه ملی خون‌های نادر در کشور تنها کسی است که در ایران روی گروه‌های خونی نادر فعالیت کرده و تجربیات ویژه‌ای دارد، او در گفت‌وگو با «شهروند» از گروه‌های خونی نادر و تجربیات بیمارانی با این گروه‌های خونی گفته است.

اگر موافق هستید ابتدا بحث را با معرفی خون‌های نادر آغاز کنیم سپس مشخصات و ویژگی‌های این نوع گروه خونی‌ها را توضیح دهید.
بیشتر مردم وقتی صحبت از گروه‌های خونی می‌شود، در ذهن خود گروه‌های خونی اصلی ABO و نیز مثبت و منفی بودن آنها را متصور می‌شوند. این گوشه‌ای از دریای بحث گروه‌های خونی و درواقع موضوع علم ایمنوهماتولوژی است. این علم درخصوص گلبول‌های قرمز در بدن و سیستم ایمنی که ممکن است علیه این گلبول‌ها باشند، صحبت می‌کند. اگر در سطح بالاتری بخواهیم به این موضوع بپردازیم می‌توان گفت درحال حاضر 36 سیستم گروه خونی در دنیا توسط انجمن بین‌المللی انتقال خون تشخیص، شناسایی و معرفی شده است. در این سیستم‌های گروه خونی هر یک زیرگروهی دارند که در گروه‌های خونی مرتبط خود جای می‌گیرند. ما الان درخصوص سیستم گروه خونی ABO صحبت کردیم که شامل چهار گروه خونی A, AB,B, O می‌شود.
گفتید چهار گروه خونی A, AB, B, O؛ این نام‌ها برای عموم مردم آشنا هستند، اما نسبت به علت نام‌گذاری این گروه‌های خونی و سایر ویژگی‌های مربوط به آنها مردم آشنایی کمتری دارند، کمی بیشتر این سیستم گروه‌های خونی را توضیح بدهید.
به‌عنوان مثال برای معرفی کوتاه می‌توان بیان کرد گروه خونی O در حقیقت یعنی فرد از آنتی ژن و پروتیین‌هایی که گروه‌های خونی A&B را می‌سازند، بی‌بهره است؛ پس گروه خونی O یعنی صفر یا عدم وجود آنتی‌ژن. مثبت و منفی بودن نیز سیستم دوم از سیستم 36 گروه خونی است. بنابراین سیستم گروه خونی ABO که بیشتر افراد با آن آشنا هستند، سیستم اصلی گروه‌های خونی است و سایر سیستم‌ها جزو سایر گروه‌های خونی یا اصطلاحا گروه‌های فرعی می‌شوند. در تعریف گروه‌های خونی فرعی ما سیستم‌های گروه خونی RH را داریم که تا الان 56 نوع گروه خونی در این سیستم خونی شناسایی شده است که درواقع آنتی‌ژن D در آنها گنجانده شده است. از این 56 گروه خونی نیز با یک نوع از سیستم گروه خونی RH آشنا شده‌ایم. به این ترتیب ما با دو سیستم گروه خونی از 36 سیستم گروه خونی اصلی آشنایی پیدا کرده‌ایم. این 34 گروه خونی با نام‌های (Kell, Kidd, Duffy, Lutheran) و بعد همین‌طور ادامه پیدا می‌کند. بنابراین اگر در همه این گروه‌های خونی یک مجموعه‌ای داشته باشیم تقریبا 335 گروه خونی شناسایی شده است که از این تعداد 4 گروه خونی اصلی و 56 گروه خونی فرعی را بیان کردیم و 275 گروه خونی نیز باقی مانده است.
بیان این مفاهیم یک تعریف کلی را ارایه کرد؛ حالا چه زمانی این مفاهیم اهمیت پیدا می‌کند؟
اهمیت و ارزش این موارد زمانی مشخص می‌شود که فردی به تزریق خون احتیاج پیدا کند و چون خون یک بافت زنده است، زمانی که تزریق خون انجام می‌شود یک پیوند صورت می‌گیرد. این پیوند بافت همچون پیوند کلیه، کبد و دیگر اعضای بدن اتفاق می‌افتد. برای این‌که پیوند کلیه، قلب یا غیره انجام شود حتما باید بدن فرد این پیوند را بپذیرد یا اصطلاحا سیستم ایمنی بدن فرد باید آن مشابه غیر را بپذیرد تا بدن پیوند را رد نکند. درخصوص تزریق خون هم به این شکل است؛ چراکه خون یک عضو جامد نیست و بلکه مایع است؛ هرکدام از گلبول‌های قرمز خون برای هر فردی خصوصیات خاصی دارد و اگر ما این گلبول را به بدن فردی تزریق کنیم و بدن آن فرد این تزریق را غیر بداند، سیستم ایمنی بدن فرد با تولید پروتیین‌ها و آنتی‌بادی‌هایی، آن گلبول‌های تزریق‌شده را ناشناس می‌داند و همچون یک ویروس اقدام به دفع آن می‌کند، تزریق خون هم به همین شکل است. وقتی تزریق خون برای افراد به صورت مکرر اتفاق بیفتد ممکن است با واکنش بدن مواجه شود، در مورد گروه‌های خونی اصلی اگر این واکنش‌ها غیر باشد، بسیار شدید بوده و با نپذیرفتن بدن، دفع خواهد شد.
طبق صحبت شما اگر تزریق گروه خونی‌های اصلی درست انجام نشود، بدن واکنش‌های شدیدی را نشان خواهد داد، به‌عنوان مثال اگر به فرد دارای گروه خونی A گروه خونی B تزریق شود، بدن خون تزریقی را پس زده و واکنش نشان خواهد داد؛ این واکنش‌های سیستم ایمنی بدن به چه شکل نمایان خواهد شد؟
این واکنش‌ها بسیار شدید خواهد بود و ایجاد تب، لرز و حتی لخته خون خواهد شد؛ به این معنی که این پروتیین‌ها روی گلبول‌هایی که غیر هستند، می‌نشینند و سعی در از بین بردن آنها می‌کنند. ایجاد این لخته منجر به گرفتن عروق و اختلال در سیستم گردش خون خواهد شد، در ادامه لخته با ورود به کلیه‌ها که به‌عنوان فیلتر عمل می‌کنند باعث بسته شدن منفذها می‌شود و مانع دفع آنها از سوی کلیه‌ها شده و درنهایت مشکلاتی برای کلیه‌ها نیز ایجاد می‌شود. این واکنش‌ها در گروه خونی اصلی بلافاصله اتفاق می‌افتد. برای سایر گروه‌های خونی بدن باید چندین بار در معرض آن قرار بگیرد تا با غیرشناختن گروه‌های خونی غیر نسبت به آنها واکنش نشان دهد. به همین دلیل سعی می‌کنیم گروه‌های خونی افراد از جمله افرادی که تزریق خونی مکرر دارند همچون بیماران تالاسمی، سرطانی، پیوندی یا بیمارانی که درحال شیمی‌درمانی هستند را شناسایی کرده و مطابق آن خون تزریق کنیم تا سازگار باشد و بدن خون تزریقی را پس ندهد.
به جز افرادی که تزریق خون مکرر دارند در چه افراد دیگری می‌تواند واکنش‌های خطرناکی را در پی داشته باشد؟
این واکنش خطرناک در پی تزریق خون غلط در زنان باردار می‌تواند مصداق پیدا کند؛ در حقیقت در مادرانی که بارداری‌های متعدد داشتند ممکن است تزریق خون مستقیم وجود نداشته باشد، اما با توجه به این‌که 50‌درصد نوع خونی جنین شبیه مادر نیست، از پدر گرفته شده و متفاوت با گروه خونی مادر است، خون مادر به دلایل مختلف در معرض جنین قرار می‌گیرد؛ گاهی به دلیل خونریزی‌هایی است که در رحم مادر اتفاق می‌افتد، گاهی به سبب حوادثی است که برای مادر پیش آمده یا به دلیل زایمان اول است که به شکل سزارین انجام شده است؛ خون مادر در معرض جنین قرار می‌گیرد و ممکن است بدن این خون را غیرشناخته و موجب تحریک سیستم ایمنی بدن شود و در بارداری‌های بعدی اگر این موارد تکرار شود سیستم ایمنی بدن مادر این موارد را غیرمی‌شناسد و درنهایت منجر به سقط یا حتی گذر آنتی‌بادی‌ها از جفت شده و با ورود به خون جنین منجر به از بین رفتن آن شوند.
جایگاه خون‌های نادر در این سیستم‌های خونی کجاست؟چطور گروه‌های خونی نادر را شناسایی کنیم؟
باید دید بعضی از این گروه‌های خونی در برخی مناطق جغرافیایی چه میزان مشابه دارند؛ برخی از این گروه‌های خونی بسیار نادر هستند. بر همین اساس ما یک تعریف بین‌المللی داریم مبنی بر این‌که اگر گروه خونی فردی در بین جمعیت 5 تا 10‌هزار نفر فقط مشابهش دیده شود، آن فرد دارای گروه خونی نادر تلقی می‌شود؛ اما اگر در بین جمعیت یک میلیونی گروه خونی فرد دارای مشابه باشد به‌عنوان گروه خونی بسیار نادر تلقی خواهد شد. به‌عنوان مثال گروه‌های خونی بمبئی جزو گروه‌های خونی بسیار نادر هستند؛ تاکنون با توجه به بررسی‌هایی که انجام گرفته در جمعیت 80 میلیونی تنها 53 نفر در کشورمان دارای گروه‌های خونی بمبئی هستند که درواقع احتمالش حدود یک در یک‌میلیون‌ونیم می‌شود. با این وجود ما گروه‌های خونی داریم که بسیار نادرتر هستند و با عنوان چلانو که حدود 12-10 نفر در کشور با این نوع گروه خونی شناخته شده‌اند.
چه تعداد افراد دارای خون‌های نادر در کشور داریم و در صورت نیاز چگونه به این افراد خون مورد نیازشان اهدا می‌شود؟
آزمایشگاه مرجع ایمنوهماتولوژی توسط حداقل 18 گروه خونی، سالانه در کشور به صورت سیستماتیک 5 تا 10‌هزار نفر را چک می‌کند که تاکنون حدود 50هزار نفر را شناسایی کردیم و یک بانک اطلاعاتی تشکیل دادیم که از این مجموعه 1300 نفر در این بانک اطلاعاتی دارای گروه‌های خونی متفاوت هستند. ما از این بانک اطلاعاتی خون برای افراد نیازمند که مشخص شده جزو خون‌های نادر و کمیاب هستند، استفاده خواهیم کرد و جان بسیاری از افراد دارای این شرایط خونی را نجات می‌دهیم. در حقیقت این بانک اطلاعاتی برای کشورها یک ذخیره ملی محسوب می‌شود، در این راستا سازمان انتقال خون برای نجات جان افراد دارای این گروه‌های خونی نادر در مواقع اورژانس که ‌درصد کمی از جمعیت را تشکیل داده‌اند‏، هزینه‌هایی نیز متقبل شده است.
در ابعاد بین‌المللی وضع گروه‌های خونی نادر چگونه است؟
در دنیا 23 کشور دارای برنامه ملی خون نادر هستند که ایران هم عضو این 23 کشور محسوب می‌شود و با توجه به گزارش‌های بین‌المللی که در سمینارها ارایه می‌دهیم یا گزارش‌هایی که به شکل مستقیم به همین انجمن می‌دهیم‎، به معنای تأیید عملکرد ما است. در حقیقت ما فعالیت‌های خوبی را داریم و حتی اگر نیاز به خون بسیار نادر هم باشد ما آمادگی خود را برای تأمین این خون به کشورهای همسایه در صورت نیاز اعلام کردیم. این تأمین خون برای همه کشورها امکان‌پذیر است‏، حتی اگر عضو این انجمن هم نباشد، چراکه این انجمن ملی-علمی است و اعضای آن باید تجربه فنی و علمی را داشته باشند تا بتوانند خون‌های نادر را شناسایی، تشخیص و تأمین کنند. از ‌سال 2010 بانک اطلاعاتی ایران به بانک اطلاعاتی جهانی که در بریستول انگلیس استقرار دارد‏، متصل است. در بین این 23 کشور ما تنها کشور درحال توسعه و اسلامی هستیم که به‌تازگی هم ارایه گزارشی از تجربیات کشور ما بنا به خواسته انجمن ارایه شد. هم اکنون کشور ما در انجمن آسیایی انتقال خون که مرکزش در هندوستان است، هم عضویت دارد. این انجمن آسیایی شامل ژاپن، چین، تایوان، سنگاپور و ایران می‌شود که البته الزاما هر کشور عضوی ذخیره خون نادر ندارد ولی توانمندی علمی و فنی را دارد و می‌تواند از سایر کشورها استفاده کند.
فرآیند اهدا و نگهداری این خون‌های نادر در ایران چطور طی می‌شود؟
ایران ازجمله کشورهایی است که هم تجربه و توانمندی علمی و فنی اهدا و انتقال خون‌های نادر را دارد و هم خون‌های نادر را ذخیره کرده است. این خون‌ها به شکل منجمد در فریزرهای ویژه منفی 80درجه با محلول‌های مخصوص به صورت زنده، نگهداری می‌شود که این ذخیره از قبل توسط افراد دارای این نوع خون‌ها اهدا شده است.
بپردازیم به ویژگی‌های خون‌های نادر، این نوع گروه‌های خونی دارای چه ویژگی‌هایی هستند و در چه شرایطی ممکن است خطرآفرین باشند؟
اگر گروه خونی فردی جزو خون‌های نادر باشد، صرفا به این معنا نیست که فرد بیمار است. به‌عنوان مثال کسی که گروه خونی بمبئی دارد از پروتیینی به نام H که در همه گروه‌های خونی یافت می‌شود‏، تهی است. بنابراین گروه‌های خونی نادر باید از یکدیگر خون بگیرند و نمی‌توانند از سایر گروه‌های خونی خون دریافت کنند. درواقع یعنی این 53 نفر باید از همدیگر خون دریافت کنند. ما در بانک اطلاعاتی خود اسم، آدرس و شماره تلفن افراد دارای این نوع گروه‌های خونی را داریم تا در صورت نیاز طی تماسی فورا بتوانیم از آنها در شرایط اورژانسی کمک بگیریم.
همه افراد جامعه نمی‌دانند که جزو گروه‌های خونی نادر هستند یا نه، اگر حادثه‌ای رخ دهد و فردی با این مشخصات خونی به خون احتیاج داشته باشد، چگونه این تشخیص و اهدا انجام خواهد شد؟
اگر فرد دارای این گروه خونی نیاز به عمل جراحی پیدا کرد یا باردار بود و نسبت به این موضوع آگاهی نداشت باید طی آزمایشاتی که در بیمارستان انجام می‌شود نوع گروه خونی مشخص و بعد انتقال خون انجام شود. اگر تشخیص داده شد فرد دارای گروه خونی نادر است با سازمان انتقال خون تماس گرفته می‌شود و با توجه به 24 ساعته بودن خدمات سازمان انتقال خون این فرآیند با سرعت انجام خواهد شد. اما اگر ما افراد را از قبل شناسایی کنیم می‌توانیم به آنها پلاکی که مشخصات فرد روی آن حک شده باشد، بدهیم و همچنین اطلاعات فرد را در بانک اطلاعاتی خود هم ذخیره کنیم.
طبق گفته شما داشتن آگاهی از نوع گروه خونی بسیار اهمیت دارد و همه مردم باید نوع گروه خونی خود را بدانند، اما آیا همه آزمایشگاه‌های کشور امکان تشخیص این نوع گروه خونی را دارند؟
خیر، فقط در آزمایشگاه‌های تخصصی این امکان وجود دارد که در 31 استان کشور این آزمایشگاه تخصصی ایمنوهماتولوژی را در مراکز انتقال خون گسترش داریم و موجود است و ما به شکل شبکه‌ای فعالیت می‌کنیم. ما همواره بین 5 تا 10‌هزار نفر را به شکل تصادفی تست می‌کنیم و اگر به این نوع گروه خونی برخورد کردیم طی تماسی با فرد اهدا‌کننده مشاوره‌ها و اطلاعات لازم را به او می‌دهیم و در ادامه یک لوحی حاوی اطلاعات آموزشی را در اختیارش می‌گذاریم و پرونده‌ای در بانک اطلاعاتی به همراه ارایه پلاک برای فرد تشکیل خواهیم داد. درعین‌حال از فرد می‌خواهیم به یکی از اطرافیان نزدیکش هم اطلاع بدهد که اگر در شرایط اورژانسی فرد خودش نتوانست اطلاع‌رسانی کند، فرد دیگری اطلاعات لازم را بتواند در اختیار پزشکان قرار دهد.
براساس گفته‌های شما داشتن گروه خونی نادر لزوما بیماری نیست، اما چه ویژگی‌هایی خاصی ممکن است مختص این نوع گروه‌های خونی باشد؟
بله، صرفا بیماری نیست و گاهی یک اختلال خونی تلقی می‌شود، به‌عنوان مثال این گروه خونی فاقد پروتیین یا یک نوع شکر یا دیگر ماده‌هاست که هر کدام وظایف خاصی را در بدن دارند و در صورت نبود آنها قطعا این وظایف به خوبی در بدن انجام نخواهد شد. به‌عنوان مثال ممکن است خون علاوه بر وظیفه اصلی‌اش که انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن است، وظیفه تنظیم هورمون‌ها و یا جذب ویتامین‌ها را داشته باشد که در ادامه داروهای خوراکی که ما می‌خوریم در بدن تجزیه و جذب این خون‌ها یا پروتیین‌ها و شکرها شده و برای انجام فعالیت‌های خاص خود به سایر اندام‌ها حمل خواهند شد. حالا اگر فردی این گروه خونی با این خصوصیات را نداشته باشد ممکن است در واکنش‌های شیمیایی فرد اختلال ایجاد کند که این اختلال در جذب داروها می‌تواند خود را نشان دهد. یکی از ویژگی‌های گروه‌های خونی این است که به صورت کانال یا یک شبکه‌ای در بدن عمل می‌کنند به این شکل که فرآیند انتقال مواد دارویی - شیمیایی و سایر موادی که باید حمل شوند‏، در این کانال‌ها اجرا می‌شود که اگر یک گروه خونی فاقد این شرایط باشد ممکن است بدنش دچار اختلالاتی شود. نبود این فرآیند منجر به بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های استخوانی‏، عصبی یا بیماری‌های عضلانی نیز خواهد شد.
سوالی که اینجا پیش می‌آید مربوط به میزان اطلاعات آگاهی پزشکان و متخصصان نسبت به این علم است، آیا همه پزشکان ما درخصوص گروه‌های خونی علم و آگاهی لازم را دارند؟
نه متاسفانه، صادقانه بگویم پزشکان و متخصصان در این خصوص اطلاعات لازم را ندارند و یکی از نقاط ضعف در مراکز پزشکی و دانشگاهی ما این است که پزشکان در حین دوره تحصیلی واحد درسی‌ای به اسم طب انتقال خون را نمی‌گذرانند، چراکه این واحد درسی اصلا برای دانشجویان پزشکی ارایه نمی‌شود. البته بار تأمین انتقال خون را در کشور سازمان انتقال خون جبران کرده است. اما نکته مهم این است که این آموزش باید در دانشکده‌های پزشکی ما راه بیفتد، چراکه این موضوع همواره از سوی متخصصان انتقال خون و رئیس سازمان انتقال خون مورد تأکید قرار گرفته است. تدریس طب انتقال خون به متخصصان کمک می‌کند تا بدانند انتقال و تأمین خون درمان نیست، بلکه کمک به درمان است، از سویی هم نسبت به آزمایش‌های تخصصی خون هم آشنا نیستند. برخی از متخصصان دوره‌های چندروزه در سازمان انتقال خون را می‌گذرانند اما این کافی نیست، بلکه باید همچون کشورهای پیشرفته که به صورت آکادمیک و تخصصی از جنگ جهانی دوم درحال تدریس است، در ایران هم به همین شکل باشد.
آیا تاکنون موردی با این شرایط گروه خونی مشاهده کرده‌اید که داشتن این ویژگی‌های ناشی از گروه خونی نادر برایش مشکل‌ساز شده باشد؟
بله، به تازگی و در ماه گذشته حادثه‌ای را مربوط به بیماری داشتیم که 4-3‌سال مشکل کم‌خونی داشته است. موضوع مربوط به دخترخانم 23ساله‌ای می‌شود که در طی درمان پزشکان با وجود آزمایش‌های متعدد علت بیماری را متوجه نشده بودند و مشکوک به یک نوع بیماری عضلانی و عصبی شده بودند اما مطمئن نبودند. ماه گذشته در یک دوره زمانی هموگلوبین این دختر که ‌سال آخر رشته زیست در دانشگاه بود، پایین می‌آید و به بیمارستان و پزشک متخصص خود مراجعه می‌کند و به او خون تزریق می‌شود. این فرد دارای گروه خونی بسیار نادری بود که تا الان توسط پزشکش تشخیص داده نشده بود، نکته قابل تامل این است که همه نوع آزمایشی طی درمان فرد انجام شده بود به جز آزمایش تعیین گروه خونی. در صورتی که افراد دارای کم‌خونی نیاز به تزریق خون دارند و باید نوع گروه خونی آنها دقیق مشخص شود. اگر پزشکان معالج این فرد به صورت تخصصی دوره‌های طب انتقال خون را گذرانده بودند با تشخیص به‌موقع می‌توانستند درمان را آغاز کنند.
چه زمانی برای درمان فرد با سازمان انتقال خون تماس گرفته شد؟
در مدت زمان درمان هیچ تماسی گرفته نشد تا موقعی که به شرایط بحران رسید و خون ناسازگار به فرد تزریق و به پس‌زده‌شدن خون منجر شد که باعث شد مشکل کم‌خونی تشدید شود. در این شرایط بدن به خون ناسازگار واکنش نشان می‌دهد و تقریبا به حالت کور عمل می‌کند و در کنار دفع خون ناسازگار خون اصلی را هم دفع می‌کند. با این شرایط هموگلوبین خون این فرد از هموگلوبین 7.6 به 2 رسید، 2 یعنی عملا دیگر خونی در بدن نیست و قلب تقریبا از کار می‌افتد، در این حالت بیمار وارد مراقبت‌های ویژه می‌شود و تقریبا با دستگاه زنده می‌ماند. بعد از تماس بیمارستان با سازمان انتقال خون، نمونه به تهران می‌آید و ما نمونه خون را بررسی می‌کنیم و متوجه می‌شیم که فرد دارای یکی از نادرترین خون‌هایی است که در دنیا وجود دارد به اسم (او آر اچ نول) یا اصطلاحا گروه خونی طلایی.
آیا این نوع گروه خونی قبلا در بانک اطلاعاتی ذخیره شده بود؟
خیر. ما قبلا به این نوع گروه خونی برخورد نکرده بودیم و ذخیره‌ای هم نداشتیم‏، بنابراین با مرکز بین‌المللی تماس می‌گیریم و به همه کشورها هم اطلاع داده می‌شود و حتی همه 23 کشور به مراکز دیگر اطلاع می‌دهند. من از 6 کشور جوابی می‌گیرم که یک نفر در استرالیا بود که دو نفر دارای این خون در این کشور وجود نداشت اما متاسفانه یکی از آنها پیر شده و نمی‌تواند خون بدهد و نفر بعدی ذخیره ملی محسوب می‌شود اما در شرایط خاص خون را می‌توانیم اهدا کنیم، همچنین مرکز اصلی در انگلیس که خودش نداشت و گفت یک نفر در ایرلندشمالی این خون را دارد که متاسفانه فرد بیمار شده و شرایط انتقال خون را ندارد، دیگری آفریقای‌جنوبی بود که تماس برقرار شد و آفریقای‌جنوبی برای اهدای سه کیسه خون اعلام آمادگی کرد. برزیل، دانمارک و اسپانیا دیگر کشورهایی بودند که برای انتقال این نوع خون به ما اعلام آمادگی کرده بودند. کشور برزیل چون به تازگی این خون را برای یکی از بیماران خود استفاده کرده بود امکان انتقال خون را نداشت. اما در کنار پیدا کردن خون سازگار ما باید به موضوعاتی نظیر سرعت عمل، گمرک، بروکراسی و دیگر موارد توجه می‌کردیم. به‌عنوان مثال شرکت‌های هواپیمایی به‌خودی‌خود نمی‌توانند خون را انتقال بدهند، بلکه باید یک شرکت هواپیمایی که اختصاصی آموزش حمل‌ونقل خون را دیده باشند، این انتقال را انجام بدهند که ما به سبب تحریم‌ها دفتری در داخل کشور برای این کار نداریم.
در نهایت چه کشوری و چگونه خون را به ایران برای نجات جان دختر منتقل کرد؟
نهایتا انتخاب بین آفریقای جنوبی و اسپانیا بود. دانمارک هم البته خون داشت و اما چون ذخیره را در کشور هلند داشتند امکان انتقال وجود نداشت. خون مربوط به کشور آفریقای‌جنوبی مربوط به 15‌سال پیش بود که با قیمتی 10 تا 15‌هزار دلار هر کیسه خون اعلام آمادگی برای انتقال شده بود، اما با توجه به این‌که خون قدیمی بود و شیوه نگهداری هم به سبک سیستم قدیمی در تانک ازت بود، باید حتما به صورت مایع انتقال پیدا می‌کرد که تاریخ انقضای آن 12 ساعت می‌شد و عملا کاربردی برای ما  نداشت، چراکه نمی‌توان همه این حجم خون را بلافاصله به بدن فرد تزریق کرد، چون ریه بیمار آب می‌آورد و بدن فرد این خون را نمی‌پذیرد. به همین دلیل تنها گزینه ما اسپانیا بود که این کشور هم برای انتقال یک خون فریز شده به ایران اعلام آمادگی کرد.
تعاملات برای انتقال این خون نادر با این همه مشکلات چگونه بین کشورها انجام می‌شد؟
تعاملات بسیار عالی بود، در حقیقت یک تعامل انسانی و بین‌المللی بسیار خوب و بد که نشان می‌دهد برای نجات جان یک دختر جوان در ایران همه مرزهای سیاسی و تفاوت نژادی از هم گسسته شد و آمادگی همه را برای انجام این کار انسان‌دوستانه نشان داد. حتی کشور اسپانیا هزینه‌ای را هم اعلام نکرد و گفت تنها هدف نجات جان دختر جوان شماست و هر موقع خواستید ما آماده انتقال خون هستیم. اسپانیایی‌ها به فرد اهدا‌کننده زنگ زدند، اهداکننده صد کیلومتر خارج از شهر زندگی می‌کرد و همه مسیر را رانندگی کرد و به مرکز آمد، درواقع دو کیسه خون آماده انتقال بود. زمان بسیار کمی داشتیم، خانواده و تیم پزشکی هم کاملا مضطرب بود تا خون به ایران بیاید. نهایتا از سفارت ایران در اسپانیا و در شهر مادرید کمک گرفتیم که خون به کشور بیاید. خوشبختانه باید بگویم سفارت بهترین کمک را به ما کرد و بدون اتلاف وقف و به دستور سفیر یکی از پرسنل با تماس شبانه روزی با من شرایط را برای انتقال خون فراهم کرد. درنهایت ارتباط برقرار می‌شود و یک شرکت هواپیمایی خصوصی که اختصاصی روی همین موضوع فعالیت می‌کرد با اعلام‌ هزار یورویی برای حمل، انتقال خون به ایران را می‌پذیرد. خون به کنسولگری ما در ‌هامبورگ آلمان می‌رسد و درنهایت با بسته‌بندی صحیح از‌ هامبورگ آلمان
 11 آذرماه در ساعت 9:10 پرواز می‌نشیند و خون به دست ما می‌رسد. ما به فرودگاه امام می‌رویم تا خون را به دختر جوان در یکی از شهرهای جنوبی برسانیم، من خودم یا درحقیقت سازمان انتقال خون مسئولیت انتقال خون را پذیرفت، چراکه در این شرایط اصلا نمی‌شد ریسک کرد. در ادامه آزمایش‌های اولیه انجام شد و خون خوشبختانه سازگار بود. نکته جامانده این است که همه خانواده این بیمار تست شده بودند و هیچ یک دارای این گروه خونی نادر نبودند تا بتوانند به او کمک کنند. به‌هرحال من پرواز 6:10 صبح را رزرو کردم تا خون را به بیمار برسانم اما متاسفانه دختر جوان ساعت 12 شب فوت کرده بود. پزشک دختر جوان ساعت 5 صبح به ما اعلام کرد که ساعت 12 شب قلب دختر با وجود مقاومت‌های بسیارخوب و زیاد، تاب نیاورد و از دنیا رفت و همه ما در طول روز به دیوار نگاه می‌کردیم.
عکس‌العمل کشورهای انتقال‌دهنده خون چطور بود؟
علاوه بر تأثر همه ما، همه کشورها حتی مشاورهای پزشکی در دنیا به ما مشاوره دارویی برای نگهداری این دختر می‌دادند تا سعی شود با داروهای متعدد و حتی حامل‌های اکسیژن و فشار نیاوردن به قلب دختر‏، او را زنده نگه داریم که متاسفانه نشد. این دختر خیلی مقاومت کرد ولی متاسفانه دوام نیاورد. این خون هم در تهران ماند و ما به تمام دنیا هم با ابراز قدردانی موضوع را اعلام کردیم، همه کشورها هم با ما همدردی کرده و تسلیت گفتند. ما این خون را مجددا فریز کرده و در تهران نگه داشتیم، چراکه این خون‌ها خون‌های خاص هستند. درواقع این خون یک امانت یا سرمایه بین‌المللی است و تنها پنج نفر در دنیا این خون را داشتند. همچنین در کل تاریخی که گروه خون‌های اصلی شناسایی شده‌اند و حدود صد‌سال گذشته، فقط 13 خانواده از این نوع گروه خونی شناسایی شدند که تقریبا از این تعداد فقط 40نفر دارای گروه‌های خونی نادر هستند. در حقیقت ما به دنیا بابت این خون تعهد داریم و باید آن را به خوبی نگهداری کنیم. باز هم ممکن است دخترها و پسرهای 23 ساله یا هر سنی به این خون نیاز داشته باشند که ما با این تجربه سریع‌تر می‌توانیم عمل کنیم تا فرد نجات یابد. در حقیقت پیام ما این است «این دختر می‌توانست زنده بماند اگر زودتر به انتقال خون می‌‌آمد، زودتر گروه خونی‌اش مشخص شده بود و درنهایت الان زنده بود.»

   اگر گروه خونی فردی جزو خون‌های نادر باشد، صرفا به این معنا نیست که فرد بیمار است. به‌عنوان مثال کسی که گروه خونی بمبئی دارد از پروتیینی به نام H که در همه گروه‌های خونی یافت می‌شود‏، تهی است. بنابراین گروه‌های خونی نادر باید از یکدیگر خون بگیرند و نمی‌توانند از سایر گروه‌های خونی خون دریافت کنند.

   آزمایشگاه مرجع ایمنوهماتولوژی توسط حداقل 18 گروه خونی، سالانه در کشور به صورت سیستماتیک 5 تا 10‌هزار نفر را چک می‌کند که تاکنون حدود 50هزار نفر را شناسایی کردیم و یک بانک اطلاعاتی تشکیل دادیم که از این مجموعه 1300 نفر در این بانک اطلاعاتی دارای گروه‌های خونی متفاوت هستند

  ایران ازجمله کشورهایی است که هم تجربه و توانمندی علمی و فنی اهدا و انتقال خون‌های نادر را دارد و هم خون‌های نادر را ذخیره کرده است