شهروند| بعد از ماه‌ها کسادی و رشد اقتصادی منفی و مأیوس‌کننده جدیدترین گزارش دولت از وضع اقتصادی کشور متفاوت و حتی تعجب‌برانگیز بود. در این گزارش اعلام شده که رشد اقتصادی نه‌تنها از مدار منفی خارج شده بلکه تا بیش از 4درصد هم در مدار مثبت پیشروی کرده است. البته دولت بعد از این گزارش جالب توجه بارها تأکید کرد که این به معنای رونق نیست و این رقم رشد هم چندان شگفت‌انگیز و طلایی نیست با این حال منتقدان از یک سو به چنین رقم‌هایی خوشبین نیستند و از سوی دیگر این شکسته نفسی دولت را نادیده می‌گیرند و معتقدند اگر چنین رشدی در سه ماه محقق شده باشد یک معجزه اقتصادی رخ داده است. این همه درحالی است که آمار و ارقام در هشت‌سال گذشته در ایران وجاهت و اعتبار خود را از دست داده‌اند و نه‌تنها کارشناسان بلکه عموم مردم هم گاهی آن را بازی با اعداد تلقی می‌کنند. به‌عنوان مثال کماکان بانک مرکزی و مرکز آمار به‌صورت همزمان از وضع اقتصادی و شاخص‌های آن گزارش می‌دهند و همچنان هم این گزارش‌ها با یکدیگر متفاوت است و البته تفاوت‌ها قابل اغماض نیست. با این همه دولت کماکان یا از در تواضع یا با تعبیر به بي‌اعتمادی منتقدان بر موضع خود اصرار می‌کند.
انتظار تکرار نداریم
مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری درخصوص رشد قابل توجه اقتصادی با تأکید بر این‌که این رقم نسبت به بهار سال گذشته که بدترین دوره رکود اقتصادی بوده سنجیده شده است، گفت: انتظار تکرار چنین رشدی را تا پایان سال نداریم و پیش‌بینی ما رشد اقتصادی بین دو تا سه‌درصد است.
او البته تأکید کرد: رشد اقتصادی 4.6درصدی جزو آمارهای فصلی و تخمینی بوده که ممکن است تا پایان سال و قطعی شدن آمار تغییر کند. این درحالی است که نمی‌توان برای به دست آوردن نتایج قطعی تا پایان سال صبر کرد چون فرصت سیاست‌گذاری از دست خواهد رفت.
به رونق نرسیده‌ایم
نیلی افزود: با توجه به این‌که از فصل اول سال 91 تا هشت فصل متوالی نرخ رشد اقتصادی منفی داشته‌ایم حال که نرخ رشد در فصل اول امسال مثبت شده به این معناست که 4.6 نسبت به بهار سال گذشته به‌عنوان بدترین فصل اقتصادی در دوره رکود مقایسه شده است؛ بنابراین به معنای شکوفایی اقتصادی و تحول عظیم در آن نیست. مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری ادامه داد: به هیچ‌وجه مدعی رونق قابل توجه در اقتصاد کشور نیستیم اما بر همگان روشن است که اقتصاد ایران از نیمه دوم سال گذشته از ثبات برخوردار شده و دوره عمق رکود را به‌تدریج پشت سر گذاشته است.
دولت به دنبال اعتماد مردم
او درخصوص دلایل ارایه آمار متفاوت از سوی مراجع مختلف در رابطه با رشد اقتصادی مثل آمار 0.5درصدی سخنگوی دولت، پیش‌بینی یک‌درصدی در بخشنامه بودجه، برآورد 2.5درصدی موسسه پژوهش عالی، گزارش 4.6درصدی بانک مرکزی و عدم اعلام مرکز آمار هم گفت: بانک مرکزی براساس مسئولیت خود به‌عنوان مراجع رسمی تولید، آمار و اطلاعات اعلام کرده که این اطلاعات از جاهایی نظیر کارگاه‌های صنعتی جمع‌آوری شده است. نیلی افزود: نرخ رشد یک‌درصدی بخشنامه بودجه را تاکنون ندیده بودم و در این رقم شک دارم اما مربوط به پیش‌بینی یک‌سال است. همچنین نرخ اعلام‌شده از سوی سخنگوی دولت مربوط به زمانی است که هنوز اطلاعات تکمیل نشده بود. او تأکید کرد: باید اعتماد بین جامعه و دولت ایجاد شود و بین آنچه دولت بیان می‌کند یا در مورد آن اقدام می‌کند اطمینان وجود داشته باشد.
با توجه به توضیحات مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری البته این پرسش مطرح می‌شود که با وجود تنوع مراجع آماری و گزارش‌های متفاوتشان آیا می‌توان انتظار اعتماد عمومی داشت؟ آیا بهار امسال به همان اندازه برای اقتصاد ایران طلایی بوده که دولت می‌گوید؟
مشکل آمار ریشه‌ای است
پاسخ ابوالقاسم حکیمی‌پور استاد دانشگاه و عضو هیأت‌علمی دانشگاه علامه به پرسش ها منفی است. او به «شهروند» گفت: واقعیت این است که ما در ایران با مشکل ریشه‌ای آمار مواجه هستیم و نتیجه این مشکل هم نامتجانس بودن بافت فرهنگ آماری کشور است. به همین علت هم دولت‌ها عوض می‌شوند اما مشکل با گزارش‌های آماری به آخر نمی‌رسد.
این استاد دانشگاه افزود: با توجه به همین شرایط است که وقتی رئیس‌جمهوری اعلام می‌کنند که از رکود اقتصادی خارج شده‌ایم واکنش اساتید اقتصاد تنها شگفت‌زدگی است چون چنین امری در کمتر از سه ماه غیرممکن است و باید به آن شک کرد.
آمار جعلی است
او گفت: با این وجود واکنش بانک مرکزی و مرکز آمار به این خبر تنها سکوت بود بعد از آن هم که بانک مرکزی گزارشی منتشر کرد و از رشد 4.6درصدی خبر داد که غیرقابل باورتر از خبر اولی به نظر می‌رسید.حکیمی‌پور اما با تردید جدی به این آمارها نگاه می کند.
یک نهاد آمار مستقل نیازداریم
به اعتقاد این استاد دانشگاه راه‌حل خروج از وضع متناقض فعلی هم تجمیع همه وظایف مربوط به آمار در یک نهاد مستقل و سپردن آن به افرادی است که شجاعت اعلام اعداد و ارقام واقعی را داشته باشند چون اگر آمار درستی در دست نباشد امکان تجزیه و تحلیل صحیح مدیریتی هم به صفر می‌رسد. او تصریح کرد: متأسفانه دولت برای خروج از بحران فعلی تنها یک راهکار دارد و آن به نتیجه رساندن مذاکرات و لغو تحریم‌هاست در صورتی که باید برای حل یک مشکل چند تدبیر اندیشیده شود تا اگر به بن‌بست اول رسید بتوان راه حل دیگری
جایگزین کرد.