الهام علمشاهی روزنامه نگار
وقف، سابقه طولانی در فرهنگ ملل و تمدن‌های تاریخ بشری دارد. تاريخچه وقف به پيش از ظهور اسلام باز می‌گردد. شواهد و قرائن نشان می‌دهد كه اين عنوان پيش از اسلام بين پيروان همه اديان در غرب و شرق متداول بوده و اداره معبدها، صومعه‌ها و آتشكده‌ها، زندگی اسقف‌ها، موبدان و كاهنان از منافع و درآمد‌های موقوفات بوده است. وقف می‌تواند راهگشای حل مسائل، مشکلات و نيازهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی جامعه باشد. چندی پیش همایشی با عنوان همایش ملی یاوران وقف برگزار شد و از ۳۵ یاور وقف در سه عرصه واقفان و فعالان برتر حوزه تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف، هیأت امنا و خیرین بقعه‌ساز و فعالان مراسم اربعین حسینی تجلیل شد. در همین زمینه خبرنگار شهروند سراغ سه واقف نیکوکار رفته و از انگیزه‌های آنان برای ترویج مفهوم وقف پرسیده است.
«وقف» مالیات جامعه است
علی رئوفی متولی موقوفه حاج محمدتقی اصفهانی از کرمانشاه، در گفت‌وگو با «شهروند» اشاره‌ای به 35سال فعالیتی که با عنوان متولی در حوزه وقف انجام داده است، کرد و گفت: «این موقوفه‌ای که مسئولیتش الان به عهده من است 107ساله است و من نسل چهارمی هستم که وظیفه احیای آن را در دست گرفته‌ام.» او ادامه داد: «زمانی که من موقوفه را تحویل گرفتم درآمدش 46هزار تومان بود که الان به دو و نیم‌میلیارد رسیده و همواره سعی کردم با انجام فعالیت‌های اکثرا حقوقی و تثبیت اموال موقوفه ضمن اجرای نیت واقف، این موقوفه را احیا کنم.» رئوفی با اشاره به نیت‌های مختلف این موقوفه بیان کرد: «موقوفه ما نیت‌های خیلی بازی دارد که لباس، کفش، غذا، کمک به فقرا، کمک به زوار حضرت سیدالشهدا و کمک به حوزه‌های علمیه را دربرمی‌گیرد.» این واقف کرمانشاهی با تأکید بر این‌که «وقف» مالیات جامعه است، گفت: «اموال وقفی برای خود واقف هم نیست، بلکه وقف مالیات جامعه است؛ اگر نگاهی به دیگر نقاط دنیا بیندازیم می‌بینیم در اروپا هر کسی که ثروتش از یک میزانی بیشتر می‌شود، اموالش را صرف امور جامعه‌اش می‌کند، درواقع میلیاردرهای بزرگ اروپایی با توجه به درآمدی که از آن جامعه به دست آورده‌اند، در همان راستا اموال‌شان را هم وقف می‌کنند.»
حبس ثروت موجب عقب‌ماندگی جامعه می‌شود
رئوفی با بیان این‌که وقف همیشه ماندگار است، گفت: «هر ثروتی که هر فردی به دست می‌آورد برای آن جامعه است و باید به آن جامعه برگردد؛ در حقیقت حبس ثروت در دست یک نفر یا چند نفر باعث عقب‌ماندگی آن جامعه می‌شود.» او ادامه داد: «هرکس که بخواهد بهشت را بخرد می‌تواند وقف کند و مفهوم وقف را گسترش دهد، هرکس می‌تواند به اسم یک نهاد یا خیریه پول‌هایش را به جامعه برگرداند.» این واقف با بیان وجود 14هزار رقبه در موقافاتی که در دست دارد، گفت: «ما از این 14هزار رقبه اجاره‌ها را جمع‌آوری و برمبنای وصیت واقف آنها را خرج می‌کنیم و به این ترتیب درآمد ما می‌چرخد، ولی همواره کمک سازمان اوقاف، امامان جمعه و مردم را داشته‌ایم.» او با اشاره به سیستم سامانه وقف کشور اظهار کرد: «اگر این سیستم جا بیفتد و متولیان آن را بپذیرند، قطعا ضامن سلامتی املاک وقف خواهد شد.» او در پایان با ابراز احساسش نسبت به مفهوم «وقف» گفت: «اگر کسی اموال حلالی داشته باشد و توفیق وقف آن را پیدا کند، قطعا بهترین احساس را خواهد داشت، همچون شیخ صفی اردبیلی، شیخ اجل و نادرشاه که موقوفات بسیاری از راه اموال حلال داشتند که همواره ماندگار شده‌اند و اگر بتوانم خودم هم چیزی وقف کنم خیلی خوشحال خواهم بود.»
«وقف» قرض‌دادن به خداست
نیره محجوب از خراسان‌رضوی 72 ساله، واقف یک واحد مسکونی به ارزش یک‌میلیارد تومان (جهت حوزه‌های علمیه) به «شهروند» گفت: «سال گذشته یک دستگاه آپارتمان مسکونی که درحال حاضر خودم در آن سکونت دارم، وقف حوزه علمیه کردم تا بعد از فوت من بتوانند از این ملک استفاده کنند و در اختیار نیازمندان قرار بدهند.» او با تأکید به این‌که من برای اطاعت امر خدا این کار را کردم، بیان کرد: «من با قرآن مأنوس هستم و تدریس قرآن می‌کنم. با توجه به این‌که در آیات قرآن آمده که به خدا قرض بدهید من هم سعی در انجام این عمل داشته و دارم.» این واقف خراسانی با بیان احساسش نسبت به وقف اظهار کرد: «یک حس نوع‌دوستی من را به انجام این اقدام تشویق کرد؛ من هموطنانم را دوست دارم، مسلمانان را دوست دارم و با دیدن فقیران و محرومان ناراحت می‌شوم و دلم می‌خواهد برایشان کاری انجام دهم، درواقع تنها کاری که از دستم برمی‌آمد را انجام دادم.»
به اعتقاد من باید از هر امکانی برای ترویج فرهنگ وقف استفاده شود
او با بیان این‌که کاری که من و امثال من انجام می‌دهیم حتما مروج فرهنگ وقف خواهد بود، گفت: «من همیشه اعتقاد دارم باید از هر امکانی برای ترویج فرهنگ وقف استفاده شود، به‌عنوان مثال من تدریس قرآن را به رایگان هفته‌ای یک روز در مسجد، برای خانم‌های علاقه‌مند به یادگیری «قرآن» انجام می‌دهم که تعدادی از آنها حتی سواد هم ندارند و به همین دلیل من سعی می‌کنم کمک‌شان کنم.» او ادامه داد: «انگیزه من اسلام، خدا، پیامبر و قوانین دین اسلام است.» محجوب با بیان این‌که تمام تلاشم را انجام دادم تا کسی از آشنایان از وقف من خبردار نشود، اظهار کرد: «به جز سه فرزند من، هیچ‌کدام از اطرافیانم از وقف منزلم اطلاع ندارد.» او با اشاره به استقبال فرزندانش از این کار گفت: «آنها همواره همراه من و موافق چنین وقفی نیز بودند، همین‌طور همیشه با استقبال از این کار می‌گفتند هر زمان لازم باشد در کنار من حضور خواهند داشت.» این واقف تأکید کرد: «البته چون فرزندان من جوان هستند طبیعتا احساس‌شان با من متفاوت است، ولی همیشه همراه من هستند.»
ارتزاق مردم از موقوفات، ما را خوشحال می‌کند
جمال جعفریان متولی موقوفات مرحوم حاج عبدالوهاب تهرانی از تهران، در گفت‌وگو با «شهروند» با بیان سابقه حدود 47ساله‌اش در انجام فعالیت‌های مربوط به وقف گفت: «بعد از فوت عمویم «مرحوم حاج عبدالوهاب تهرانی» حدود 28سال است که تولیت او را برعهده دارم.» او با اشاره به انجام فعالیت‌های خیرخواهانه در منطقه چهار تهران با مفهوم وقف بیان کرد: «در این منطقه در قالب فرهنگ وقف اقدام به ساخت درمانگاه و زمین برای تأسیس پارک و فرهنگسرا اهدا کردیم.» او ادامه داد: «خارج از محدوده منطقه چهار، با همکاری سایر واقفان توانستیم چاپخانه قرآن را تأسیس کنیم، همچنین موسسات کشاورزی صنعتی به نام وقف را ایجاد کردیم و جمعا در مجموعه‌های موقوفی که ما هم در آن سهم داریم یا وجودمان موجب انجام چنین فعالیت‌هایی شده است، حدود هزار نفر مشغول به کار و درحال ارتزاق هستند که ما از این بابت و کمک خداوند خوشحال هستیم.» این واقف تهرانی با بیان این‌که بهترین ساعت زندگی هر انسانی می‌تواند خدمت به مردم و مملکتش باشد، گفت: «ما در این مملکت به دنیا آمدیم، در این مملکت رشد کردیم، در این مملکت می‌میریم و در این مملکت هم دفن‌مان می‌کنند، پس چه بهتر که از خودمان اثر خوب به جای بگذاریم، فرقی هم نمی‌کند در تهران، شمال، جنوب، شرق یا غرب کشور باشیم.» او اضافه کرد: «من در شمال تهران از محل درآمد خودم به نام پدرم درمانگاه ساختم و وقف کردم تا مردم بتوانند استفاده کنند.»