حسن امیدوار، دبیر گروه علمی-تخصصی جامعه‌شناسی صلح
شهروند| به همان میزانی که انسان برتری خود را بر سایر گونه‌های جانداران و طبیعت اثبات کرده، نقش سلطه‌گرانه و منهدم‌کننده‌اش نیز نسبت به همنوعانش تحول یافته است. هیچ‌چیز ترسناک‌تر از این موضوع نیست که شاهدیم شرایط دهشتناک و محنت‌بار جنگ، منطقه خاورمیانه و مخصوصا همسایگان ما را درگیر کرده است و ترسناک‌تر این‌که ثروت و جنگ‌افزارها در اختیار کشورهایی است که دارای تفکرات افراطی و تجاوزطلبانه هستند. اگر بپذیریم که تجمیع این همه تسلیحات غرایز جنگ‌طلبانه را تشدید می‌کند و با در نظر گرفتن انبوه منازعات و جنگ‌های گسترده در منطقه با بحث انباشتگی بحران‌های مختلف در منطقه خاورمیانه مواجه می‌شویم، بحث انباشتگی دارای اهمیت است، چراکه حالت موجود را تشدید می‌کند.
جنگ و صلح ازجمله پدیده‌هایی هستند که ریشه‌هایی دیده نشده دارند، پس دلیل مطالعات جامعه‌شناختی صلح تلاشی است که بتوانیم زائده‌ها و لایه‌های ظاهری را کنار بزنیم و بتوانیم ریشه‌های واقعیت اجتماعی آن را مطالعه کنیم. در این فضاها واقعیت اجتماعی پوشیده است و ما واقعیت‌ها را نمی‌بینیم. چرا واقعیت اجتماعی جنگ و صلح را نمی‌توان دید؟ چون واقعیت اجتماعی جنگ، فضایی است کشمکشی که با لایه‌هایی پوشیده می‌شود که دیده نمی‌شود، فضای کشمکش از بحث‌های زیمل آغاز می‌شود و به دنبال آن در فضای انتقادی دیدگاه‌های مارکس ادامه می‌یابد.
لذا ما برای شناخت علمی واقعیت اجتماعی پدیده صلح نیازمند تأسیس جامعه‌شناسی صلح و بهره‌مندی از این دانش اجتماعی هستیم تا با مطالعه و شناخت علمی آن و سرمایه‌گذاری در این حوزه بهتر به نتیجه برسیم و کار علمی انجام دهیم.
صلح منفی
طبق نظریه‌های جدید، صلح منفی آبستن جنگ است و تعریف صلح منفی یعنی این‌که صلح با انصاف و عدالت لحاظ نشده باشد. نظریاتی که ما در جامعه‌شناسی صلح بیشتر به آن توجه داریم بر این اساس است که شرایط طبیعی جامعه جنگ نیست، بلکه شرایط طبیعی جامعه صلح است، بنابراین جنگ را به مثابه یک بیماری و تهاجم در نظر می‌گیریم که ما بدون این‌که آسیبی به کل ارگانیسم بزنیم می‌توانیم پدیده جنگ را از بین ببریم؛ از این زاویه پدیده جنگ در حیطه دانش آسیب‌شناسی اجتماعی قرار می‌گیرد و پیرو این من لازم می‌دانم پیرامون تفاوت مفهوم صلح‌طلبی و مطالعه علمی پدیده صلح، توضیحی داده شود.
بین این دو مفهوم تفاوت عمده وجود دارد. جامعه‌شناسی صلح با نهضت‌های صلح‌طلب متفاوت است و تفاوت آن این است که نهضت‌هایی که به دنبال صلح‌طلبی هستند، به‌طورکلی از جهان آرزوها نشأت می‌گیرند و نقش‌شان یاری‌دهنده، تسکین‌دهنده و تقویت‌کننده است اما نمی‌توانند درمان‌کننده باشند، لذا ما به دنبال علم صلح هستیم، به این معنی که علم صلح برگرفته از جهان شناخت است. درحقیقت چون صلح پدیده‌ای است اجتماعی و فقط با ابزارهای جامعه‌شناسی قابل‌شناخت است، باید با ابزارهای جامعه‌شناختی بتوانیم مطالعه کنیم و نیز ریشه‌ها، علل، اشکال و پیامدهای صلح را که باعث جنگ می‌شود، شناسایی کنیم. علاوه‌بر این براساس گفته دورکیم جامعه‌شناسی به‌دنبال بهبود سرنوشت انسان‌هاست و ما تلاش می‌کنیم بتوانیم با آشکارسازی چهره زشت جنگ و شناخت تاثیرات مخرب آن بر حیات و تمدن جامعه بشری، ریشه‌های صلح را با تقویت فرهنگ صلح، ترویج و اشاعه آن درهمه جا پراکنده کنیم.
با این وجود، صلح مشکلاتی دارد که آن را پیچیده‌تر از پدیده جنگ می‌کند. طبق گفته گاستون بوتول برای شروع جنگ اراده یک نفر کافی است اما برای برقراری صلح، اراده همگان لازم است. پس این استدلال مبین آن است که صلح مرکز گریز است و برای رسیدن به آن مستلزم پژوهش علمی و شناخت همه‌جانبه هستیم. دستیابی به صلح یکی از چالش‌های جدی جامعه جهانی در آغاز هزاره سوم است، چراکه به‌نظر می‌رسد صلح نبض حیات اجتماعی در دوران جدید است، لذا برای ترسیم هندسه صلح ابتدا باید باور به آن و سپس دغدغه و نیاز به آن ایجاد شود. طبق گفته دورکیم، هدف علوم اجتماعی بهبود امور اجتماعی انسان‌هاست که امید است گروه علمی-تخصصی جامعه‌شناسی صلح نیز به ایفای نقش و سهم خود در این امر مهم نایل شود.
از جمله دلایل آکادمیک جهت تأسیس گروه علمی-تخصصی جامعه‌شناسی صلح حول سهیم‌شدن در شناخت علمی صلح به شرح زیر است:
ایفای سهم جامعه‌شناسی در معرفت پدیده صلح با تأسیس گروه علمی-تخصصی صلح
جست‌وجوی پاسخ‌هایی برای معمای شکنندگی صلح
مشارکت در مباحث علمی در راستای استقرار صلح
رشد و توسعه نظریه اجتماعی صلح
ایفای نقش در تهیه تئوری‌های صلح و شناسایی رابطه قدرت و صلح (جامعه‌شناسی سیاسی صلح)
اشاعه و گسترش فرهنگ صلح و ترویج موهبت صلح و زیبایی‌های صلح (جامعه‌شناسی دینی صلح)
انسان‌شناسی صلح (شناخت عناصر جنگ یا صلح‌طلبانه در انسان)
جامعه‌شناسی فرهنگی صلح (شناخت عناصر فرهنگی موثر بر جنگ یا صلح‌طلبی)
با تکیه بر خزاین نظریه‌های جامعه‌شناختی فهم کامل‌تری از شناخت پدیده‌های جنگ و صلح حاصل شود.
فهم تعارض‌های پنهان اجتماعی جهت تحقق صلح مدنی بین اقوام، مذاهب، گروه‌ها و زبان‌ها
پیام شهیندخت مولاوردی معاونت محترم امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری
به مناسبت افتتاحیه گروه علمی-تخصصی جامعه‌شناسی صلح
به نام خدا
در عصر حاضر صلح با چالش‌هایی از قبیل فقر، گرسنگی، کاهش منابع طبیعی، کمبود آب، نابرابری اجتماعی، بیماری‌های، نژادپرستی و بیگانه‌ستیزی رودررو است که زمینه‌ساز انواع درگیری‌ها و منازعات و مخاصمات می‌شود. این درحالی است که از یک طرف اهداف توسعه پایدار در تحقق صلح پایدار تاثیرگذار بوده و از طرف دیگر صلح پایدار شرایط را برای توسعه پایدار مهیا می‌سازد. بر این اساس مراتب خرسندی و امتنان خود را از تأسیس گروه علمی-تخصصی جامعه‌شناسی صلح در انجمن جامعه‌شناسی ایران ابراز می‌کنم. امید است با شناخت علمی و جامعه‌شناسی صلح و با توجه به الزامات و مقومات آن‌که امروزه یکی از چالش‌های جدی منطقه و جامعه جهانی است و با تلاش و همت اساتید و دانش‌پژوهان کشور عزیزمان جهت کاهش و نفی هر سطحی از خشونت در خانواده و جامعه و ترویج تاب‌آوری و فرهنگ صلح و دوستی و مدارا بین مذاهب، اقوام، زبان‌ها و گروه‌ها... گام‌های موثری برداشته شود و طبق آموزه‌های فرهنگ اسلامی ایرانی‌مان بتوانیم شاهد خود نمایی صلح و تحقق توسعه پایدار و متوازن در جهان و کشور عزیزمان باشیم. در این میان توجه و شناخت نقش زنان که معماران و آموزگاران اولیه صلح در خانواده و جامعه هستند، حایز اهمیتی دو چندان است.