دکتر رضا مولوی استاد سابق دانشگاه «دارهام» انگلیس و رئیس سابق مرکز مطالعات ایران در این دانشگاه، معتقد است که درنهایت رأی مردم آمریکا به سبد هیلاری کلینتون ریخته خواهد شد. دکتر مولوی هیلاری کلینتون را سیاستمداری با تجربه و برخوردار از قوه عاقله میداند و در مقابل معتقد است که ترامپ آشنایی با کشورداری ندارد و نهایت تجربه او اداره کردن چند هتل یا کازینو و کاباره است.
با توجه به اینکه شما سالها در آمریکا زندگی کردهاید و میدانید مردم آمریکا چطور رأی میدهند، گمان میکنید که نتیجه انتخاباتی که امروز اعلام میشود، چه خواهد بود؟
به گمان من کلینتون برنده خواهد شد. به این دلیل که ایشان مدیریت خوبی در تمام ایالتها دارند و واجد دانش کافی در رابطه با آنچه که در دالانهای زور و قدرت آمریکا وجود دارد، هستند. با وجود 8سالی که درکاخ سفید بهعنوان بانوی اول آمریکا در زمان ریاستجمهوری همسرش دارند، خیلی مسائل برایشان روشن است. در دورانی که سناتور بوده نیز، به بسیاری از مسائل داخلی وقوف پیدا کرده است. ازسوی دیگر در زمانی که وزیر امورخارجه شد نیز، با دنیا و کشورهای بینالمللی و افراد سیاسی در آنجا آشنا شده است. آنچه که مشخص است، این است که افراد دانشگاهی و دارای سواد بیشتر از کلینتون و افراد غیردانشگاهی و دارای سواد کمتر از ترامپ حمایت میکنند.
عدم قطعیت در پیشبینی نتیجه انتخابات به دلیل پیچیدگی نحوه رأی دادن مردم آمریکاست یا به خاطر سیستم انتخاباتی آمریکاست؟
من معتقدم بهخاطر اوضاع و احوال روزگار امروز جهان است که موجب میشود مردم آمریکا بسیار مردد باشند که چه انتخابی داشته باشند. ما با چالشهای زیادی روبهرو هستیم. در خاورمیانه، اوکراین و اروپا با بیرون رفتن انگلستان و بحرانهایی نظیر گرمایش زمین و خشکسالی روبهرو هستیم و آمریکا کشوری است که درهمه این موارد دستی برآتش دارد. از اینروست که مردم آمریکا نمیدانند که کشور را باید دست چه کسی بسپارند. ازسوی دیگر، مقداری حالت یأس و ناامیدی درمیان مردم عادی به وجود آمده است.
بسیاری از چهرههای سیاسی میگویند که انتخابات آمریکا برای ما اهمیتی ندارد؛ اما به نظر میرسد که اینطور نیست و نتیجه انتخابات، موضوعی مهم برای همه مردم ایران است. به نظر شما ما با هیلاری کلینتون وضع بهتری داریم یا با ترامپ وضعیتی بدتر؟
من موافقم که هردوی این دونفر، آمریکایی هستند و روسای جمهوری آمریکا همواره کشورشان و مردمان برایشان در اولویت نخست است، اما مسأله اینجاست که کلینتون با منطق عقلانیتر، دید بازتر و تجربه کاری بیشتر، احتمالا برای ما، بهتر خواهد بود و حتی شاید بتوان با او، راحتتر کنار آمد تا آدمی عوامپسند و عوامفریبی که صاحب قمارخانه و کاباره است. ترامپ کسی است که تا به امروز، بویی از کار دولتی و سیاسی نبرده و از شواهد مشخص است که کنارآمدن با چنین فردی، بسیار دشوار است. به عقیده بنده، کلینتون، با داشتن درجهای از شعور و منطق، برای داشتن روابطی بهتر هم در داخل و هم در ارتباط با خارج کشور، دقت بیشتری را به خرج خواهد داد.
فکر میکنید در دوران رئیسجمهوری جدید آمریکا (با فرض پیروزی هیلاری کلینتون) سرنوشت برجام، روابط بانکی و مواردی از این دست چه خواهد بود؟
به عقیده من حتی اگر کاملا مسائل حل نشوند، از دشواری بسیاری از این مسائل، کاسته خواهد شد. مسائل بانکی، برجام، OFAC و موارد دیگر، مواردی نیست که تنها دولت آمریکا سعی کند آنها را روبهروی ما قرار دهد. من گمان میکنم که مقداری شفافیت بانکهای ما نیز در اینجا مطرح است. نمیتوان یک بانک کاملا مدرن و الکترونیکی آمریکایی یا اروپایی را با یک سیستم دستی و مکانیکی موجود در ایران، هماهنگ کرد. در هرحال، برجام، سوژهای است که دوطرف دارد؛ هم طرف ایرانی و هم طرف کشورهای 1+5. به نظر میرسد که 1+5 در این زمینه مصر است که رابطهاش را با ایران، به دلیل اهمیت سوقالجیشی ایران در منطقه و آرامش و صلح و ثباتی که درکشور ما نسبت به همسایگان مثل ترکیه و عراق و سوریه و حتی عربستان، وجود دارد، تقویت کند. گمان میکنم که این، هم به نفع ایران و ایرانیها و هم به نفع آمریکا و آمریکاییها باشد.
ترامپ میگوید من یا دوباره با ایران مذاکره میکنم، یا توافق را پاره خواهم کرد. با فرض انتخاب ترامپ، آیا عملا توان و قدرت چنین عملی را دارد؟
میتواند سنگاندازی کند اما حق چنین کاری را نخواهد داشت؛ چراکه این قرارداد با ترامپ یا اوباما بسته نشده است. این قرارداد با 5 کشور اروپایی به غیر از آمریکا امضا شده است. اروپاییها حاضر نیستند که خود را گوش بهفرمان آمریکایی بکنند. اروپای امروز علاقه دارد با مملکتی که صلح و ثبات و آیندهای روشن در اقتصادش است و جمعیتی 80میلیونی دارد، کنار بیاید. به هر ترتیب، من معتقدم که ترامپ، حتی اگر رئیسجمهوری هم شود، نمیتواند آنطور که میگوید، برجام را پاره کند و آن را کنار بیندازد. 5 کشور اروپایی بزرگ و صاحب منصب در شورای امنیت، به خاطر خواسته یک نفر، سکوت نخواهند کرد.