حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، که برای شرکت در اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر به آستاراخان روسیه سفر کرده است روز گذشته مورد استقبال رسمی «ولادیمیر پوتین» همتای روس خود قرار گرفت.
رئیس‌جمهوری، سپس در سخنانی در این اجلاس بر ضرورت همکاری جمعی و سرمایه‌گذاری مشترک کشورهای حاشیه خزر تأکید کرد و گفت: ما نباید اجازه دهیم امنیت این دریا و سواحل آن به متغیرهایی جدا از منافع جمعی و مشترک کشورهای ساحل آن وابسته شود. به گزارش ایرنا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین «حسن روحانی» در چهارمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر که در شهر آستاراخان روسیه برگزار شد، اعلام کرد که دریای خزر باید «مرکز توسعه و رفاه» شود؛ دریای خزر باید «نماد صلح و امنیت» باشد و دریای خزر باید سمبل «همکاری ملت‌های» ما باشد. وی همچنین تأکید کرد: برای این منظور شایسته است به این موضوع بیندیشیم که چگونه بخش بزرگی از این پهنه آبی بی‌نظیر را به‌عنوان «پهنه آبی مشترک» برای استفاده همگان و تضمین دریانوردی آزاد، مشترک نگه داریم؛ و این مجموعه را با همکاری‌های جمعی و مشترک به سوی «توسعه و رفاه»، و «صلح و امنیت» سوق دهیم.
حسن روحانی در ادامه سخنان خود با اشاره به تعیین رژیم حقوقی دریای خزر گفت: «وظیفه مشترک ما در این‌جا، در کنار رایزنی برای نزدیکی مواضع در رژیم حقوقی و تحدید حدود و دستیابی به همکاری‌های بازرگانی و اقتصادی، ایجاب می‌کند تا دریای خزر، به‌عنوان کانونی که ما را با وجود زبان‌ها، ملیت‌ها و دیدگاه‌های مختلف، پیرامون خود جمع کرده است، مورد توجه ویژه قرار گیرد.»
حسن روحانی همچنین به ظرفیت‌های دریای خزر در حوزه‌های گردشگری و توریسم، کشتیرانی تجاری و تفریحی، ماهیگیری و شیلات اشاره کرده و گفت: «اول این‌که تبدیل دریای خزر به نمادی از توسعه و همکاری و مرکزی برای دوستی و پیشرفت از بزرگترین اقداماتی خواهد بود که این نعمت الهی را برای نسل‌های بعدی ما حفظ کرده و زمینه را برای ایجاد رفاه و توسعه در سواحل این دریا به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و باشکوه‌ترین سواحل دنیا، با جاذبه‌های فراوان و منحصربه‌فرد گردشگری و توریسم، کشتیرانی تجاری و تفریحی، ماهیگیری و شیلات و به‌خصوص سرمایه‌گذاری‌های مشترک آماده می‌سازد. برای این منظور، ضرورت می‌یابد کشورهای ساحلی به همکاری جمعی و سرمایه‌گذاری مشترک روی آورند و به‌جای اقدامات انفرادی، فعالیت‌های جمعی را مبنای اقدامات خود قرار داده و بپذیرند که تعاملات جمعی، بهره‌وری بیشتری را در اختیار همگان قرار خواهد داد. تحقق این مهم، مستلزم آن است که در حوزه‌های گوناگون، نفع مشترک را تعریف کنیم، نهاد مشترک را سازماندهی کنیم، و با سرمایه‌گذاری مشترک، پیشرفت کار را سامان دهیم.»
رئیس‌جمهوري با تأکید بر این‌که دریای خزر باید مرکز توسعه و رفاه باشد، گفت: «من اعلام می‌کنم که دریای خزر باید «مرکز توسعه و رفاه» شود؛ دریای خزر باید «نماد صلح و امنیت» باشد؛ و دریای خزر باید سمبل «همکاری ملت‌های» ما باشد. برای این منظور شایسته است به این موضوع بیندیشیم که چگونه بخش بزرگی از این پهنه آبی بی‌نظیر را به‌عنوان «پهنه آبی مشترک» برای استفاده همگان و تضمین دریانوردی آزاد، مشترک نگه داریم؛ و این مجموعه را با همکاری‌های جمعی و مشترک به سوی «توسعه و رفاه»، و «صلح و امنیت» سوق دهیم.
حفاظت محیط‌زیست دریای خزر یکی از محورهای سخنرانی حسن روحانی در این اجلاس بود. وی گفت: «تدوین و اجرایی شدن کنوانسیون تهران و همچنین پروتکل‌های الحاقی به آن توسط کشورهای ساحلی دریای خزر صورت گرفته است؛ ولی ما نیازمند توجهی بیش از این، به حفاظت از محیط‌زیست آسیب‌پذیر و شکننده و منابع زنده آبی منحصربه‌فرد دریای خزر هستیم. در این زمینه لازم است در کلیه طرح‌های ملی و منطقه‌ای، اصل خدشه‌ناپذیر لزوم رعایت استانداردهای زیست‌محیطی را مدنظر قرار دهیم.»
وی همچنین بر دو عامل سرعت و دقت در تدوین کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر تأکید کرده و گفت: «رژیم حقوقی جامع و پایدار را آن‌گونه تدوین کنیم که نسل‌های آینده، فارغ از هرگونه دلمشغولی، بر طراحان و امضاکنندگان، درود فرستند. اعتقاد دارم که تدوین این کنوانسیون، باید با دو عامل «دقت» و «سرعت» پیش رود و نتایج حاصله از آن، به‌ویژه در «تحدید حدود مناطق دریایی در سطح» و همچنین «تعیین محدوده‌های بستر و زیربستر»، پاسخگوی انتظارات افکار عمومی بوده و نیازهای مردم کشورهای ساحلی و مصالح جمعی آنان را برآورده سازد. من به‌عنوان رئیس کشوری که نیمی از ساحل‌نشینان این دریاچه در آن ساکن است و هزاران سال با دریای خزر و مسائل آن پیوند خورده است، اعلام می‌دارم که تنها راه نیل به صلح و ثبات و توسعه پایدار در منطقه، توجه به مصالح بلندمدت و منافع همه کشورهای ساحلی دریای خزر و رعایت اصل «اتفاق آراء» در کلیه تصمیمات متخذه است. ما اعتقاد داریم که نظام حقوقیِ جامع و پایدار، باید براساس اصول و موازین «حقوق بین‌الملل»، «منصفانه بودن نتایج تحدید حدود» و انحصارِ: «حاکمیت»، «حقوق حاکمه» و «صلاحیت» صرفاً به پنج کشور ساحلی ترسیم شود.
همچنین ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه نیز در سخنانی در این اجلاس با بیان این‌که دریای خزر میراث راهبردی پنج کشور ساحلی است، گفت: همکاری پنج کشور ساحلی خزر امنیت منطقه را تقویت و به توسعه اقتصادی این کشور‌ها کمک می‌کند. وی با بیان این‌که کشورهای ساحلی خزر برای حفظ منابع و ثروت‌های آن در قبال نسل‌های آینده مسئولیت دارند، گفت: سران پنج کشور ساحلی خزر بیانیه‌ای را در پایان این اجلاس صادر می‌کنند که پایه و اساس کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر خواهد بود.
سه موافقتنامه بین 5 کشور حاشیه دریای خزر امضا شد
سه موافقتنامه همکاری با حضور سران پنج کشور ساحلی ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان در شهر بندری آستاراخان روسیه امضا شد. به گزارش ایرنا، موافقتنامه‌های امضاشده شامل «حفاظت و بهره‌برداری بهینه از منابع آبی»، «آب و هواشناسی» و پیشگیری و «واکنش به وضع اضطرار» است.
موافقتنامه‌های امضاشده بین وزرای 5 کشور حاضر در این اجلاس ازجمله وزرای کشور، راه و شهرسازی و همچنین مسئول محیط‌زیست به امضا رسید. این موافقتنامه‌ها را عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور و حسین صالحی رئیس سازمان شیلات امضا کرده‌اند.