|  دکتر امیرحسین جلالی  |   روانپزشک |

مصرف غیراصولی، سوءمصرف یا مصرف خودسرانه دارو پدیده‌ای است که بشر امروزی از آن پیروی می‌کند؛ پدیده‌ای که عموما به دلیل ناآگاهی یا باورهای نادرست است و باعث می‌شود فرد دست به خوددرمانی بزند. متاسفانه در این میان مسأله‌ای که نادیده گرفته می‌شود این است که مصرف خودسرانه می‌تواند به وابستگی و اعتیاد منجر شود، البته در این نوع از وابستگی فرد تنها برای سود بردن از منافع دارویی مصرف خودسرانه را ادامه نمی‌دهد، بلکه تنها برای کسب لذت شروع به مصرف دارو می‌کند و به مرور و به دلیل تکرار مصرف وابسته شدن گریزناپذیر می‌شود. متاسفانه در این حالت مقدار مصرفی دارو جوابگو نیست و باید افزایش پیدا کند که به وابستگی بیشتر دامن می‌زند. اگر چنین فردی تصمیم به ترک نیز بگیرد نشانه‌ها و علایمی را در خود می‌بیند که ناچار به رجوع دوباره به دارو می‌شود. بنابر نظر خبرگان روانپزشکی شایع‌ترین وابستگی دارویی و مواداعتیادآور در ایران، وابستگی به داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور است که عمدتا در اثر مصرف ناآگاهانه یا خودسرانه این داروها رخ می‌دهد. یکی از دلایلی که منجر به مصرف خودسرانه دارو می‌شود ناآگاهی و باورهای نادرست در مورد علل ایجاد بیماری است. به‌عنوان مثال نشانه بی‌خوابی خبر از یک اختلال روانپزشکی است، در نتیجه درمان آن در گروی درمان اختلال اصلی است که عموما آن اختلال اصلی افسردگی است. درحالی‌که باور اشتباه این‌که بی‌خوابی تنها یک بی‌خوابی است منجر به مصرف خودسرانه داروهای خواب‌آور می‌شود. یکی از پدیده‌هایی که متاسفانه در بین دانشجویان رواج یافته و به مقاطع دبیرستان نیز کشیده شده، استفاده از داروهایی مختص شب‌های امتحان است که خواب را کم می‌کند. باور اشتباهی که وابستگی و عوارض جانبی را به دنبال دارد. البته باورهای اجتماعی و فرهنگی نیز در شیوع این باور اشتباه سهیم هستند.