| سودابه جراره |
انسان‌ها طی یک سده اخیر چهره کره‌زمین را به کلی تغییر داده‌اند. با رشد تکنولوژی و سرعت فناوری‌های متنوع و افزایش جمعیت، منابع طبیعی دستخوش تغییر شد و به شدت در سراسر جهان کاهش پیدا کرد. شهرها توسعه پیدا کردند و بر تعداد آسمانخراشها و ماشین‌ها افزوده شد؛ نتیجه آن آلودگی هوا، آب و تخریب محیط‌زیست برای همه مردم دنیا بود. دولت‌ها برای این‌که شهرهای خود را توسعه دهند مجبور شدند درخت و باغ قطع کنند. در حال حاضر در قرن بیست‌ویکم، سیاستمداران و طراحان و مدیران شهری دریافتند که وجود فضای سبز در شهر بسیار ضروری و دارای اهمیت ویژه است هم برای سلامت انسان و هم برای کاهش آلودگی هوا و محیط‌زیست. از این‌رو شرح مختصری از تلاش شهرهای جهان به منظور ایجا فضای سبز مقید به فایده خواهد بود.
تعریف فضای سبز شهری بسیار متنوع است، برخی درختان حاشیه بلوارها را جزو فضای سبز در نظر می‌گیرند و برخی تنها پارک و باغ را فضای سبز اطلاق می‌کنند. در ابتدا به شهرهایی می‌پردازیم که بزرگ‌ترین و بهترین پارک را در حوزه شهری خود طراحی و مدیریت کردند.
سنترال پارک نیویورک که یکی از معروف‌ترین پارک‌های دنیا است. این پارک به دلیل فضای بسیار مناسب برای پیک‌نیک و به لطف باغ‌های متنوع گیاه‌شناسی از شهرت خاصی در دنیا برخوردار است. بعد از آن شهرهای بارسلون، سانفرانسیسکو و توکیو قرار دارند که با پارک‌ها و فضاهای سبز بی‌نظیرشان قدم محکمی در برابر آلودگی‌های زیست‌محیطی برداشتند.
لندن تاریخ طولانی از فضای باز شهری دارد که تأثیر بسزایی بر توسعه پارک‌های مدرن داشته که باعث شده این شهر همچنان یکی از سبزترین شهرهای جهان باشد. اساس و مبنای رشد فضای سبز شهری در اروپا و غرب امروزی از توسعه شهری لندن در قرون 17 و 18 شروع شد. در قرن 18 پارک‌هایی که در اختیار عموم باشد خیلی وجود نداشت، اما در لندن بیشتر پارک‌ها به‌صورت خصوصی بودند به مرور این باغ‌های خصوصی جزو محیط‌زیست شهری لندن شدند و مکانی برای حیات‌وحش طبیعی حومه لندن تشکیل دادند. اولین پارک‌هایی که روند خصوصی‌سازی را معکوس کردند و برای عموم باز شدند پارک‌های سلطنتی انگلستان در قرن نوزدهم بودند. این درواقع در واکنش به هجوم و مهاجرت غیرقابل انتظار جمعیت از روستاها به سمت شهرها انجام شد. در نهایت لندن همچنان به دلیل داشتن فضاهای سبز شهری بی‌شمارش یکی از سبزترین شهرهای جهان محسوب می‌شود. فضای سبز در مرکز لندن شامل پنج پارک سلطنتی یا همان Royal Parks است. فضای باز یا همان فضای سبز شهری یا عمومی در بقیه شهر توسط سه پارک سلطنتی و دیگر پارک‌ها احاطه می‌شوند. این پارک‌ها و حتی باغ‌های قدیمی خصوصی طبق قانون شهرداری نباید تخریب شوند. بسیاری از فضاهای سبز شهری که قبلا متعلق به اشراف‌زاده‌های دو، سه قرن پیش بودند همچنان تحت مراقبت‌های خیلی شدید حفظ شدند و کسی نمی‌تواند کوچک‌ترین دست‌درازی بر آنان کند. به‌طور کلی 40درصد این شهر را فضای سبز دربرگرفته است.
امروزه کشورهای حوزه اسکاندیناوی هم از لحاظ وسعت فضای سبز شهری جایگاه خوبی در دنیا دارند. این کشورها اگرچه تاریخ طولانی از لحاظ داشتن پارک‌های عمومی ندارند اما در مدیریت شهری جدید اقدام به تکثیر فضاهای باز سبز شهری کردند. یک مثال از این روند شهر کپنهاگ دانمارک است. جایی که ترافیک ماشین در سال 1962 بیداد می‌کرد. تنها کمتر از چنددهه، ایجاد فضاهای سبز زیاد سبب شد مردم به خیابان‌ها و مناطق عمومی سرباز مثل کافه‌های کنار پارک و خیابان کشیده شوند تا مشکل ترافیک حل شود. یعنی با افزایش فضای سبز در مناطق پرتردد مردم را تشویق کردند که به جای استفاده از خودرو پیاده‌روی کنند.
طبق آخرین بررسی‌ها گزارشی منتشر شد از این‌که شهرهای جهان چه‌درصدی از فضای سبز درون‌شهری را به خود اختصاص دادند. وین اتریش با سهم 51درصدی بیشترین فضای سبز را به خود اختصاص داده است. یعنی 51درصد این شهر را فضای باز شهری پوشش داده است. بعد از آن سنگاپور با 47درصد، سیدنی استرالیا 46درصد، هنگ‌کنگ 40درصد، ریودژانیرو برزیل 40درصد، لندن 40درصد، استکهلم سوئد 30درصد، ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی 24درصد، نیویورک7/19درصد و سن‌فرانسیسکو9/17درصد در رتبه‌های دوم تا دهم جای گرفتند. وین که یکی از بهترین شهرهای قابل زندگی در جهان است برای هر شهروند وینی 120مترمربع فضای سبز دارد.
فضای سبز در حال حاضر به دلیل افزایش شهرسازی تحت فشار زیادی است. در نتیجه کشورها به سمت سیاست طراحی متراکم‌سازی فضای سبز روی آوردند. بنابراین هرقدر فضای سبز در یک شهر بیشتر باشد نشان از وضع اجتماعی و اقتصادی خوب آن شهر دارد.
منابع:
http: //www. skyscrapercity. com
http: //en. wikipedia. org
www. thenatureofcities. com