شیوا سعیدی روزنامه نگار
خاورمیانه منطقه‌ای غنی از ذخایر فسیلی است، به‌طوری‌که سه مخزن بزرگ نفت و گاز دنیا در کشورهای این منطقه یعنی عربستان‌سعودی، عراق و ایران، قرار دارد. این منابع فسیلی علاوه بر تأمین قدرت اقتصادی نوعی ابزار سیاسی نیز به شمار می‌روند و به همین دلیل به خاورمیانه اهمیتی استراتژیک می‌بخشند. اما به نظر می‌رسد دوران سوخت‌های فسیلی به سر آمده باشد. هم‌اکنون جمعیت جهان از مرز هفت‌میلیارد نفر فراتر رفته است. از سوی دیگر روند صنعتی‌سازی جهان، شکلی نوین به خود گرفته که نسبت به 30سال قبل بسیار متفاوت است و بر همین اساس نیازمند سبد انرژی متفاوت‌تری است. در کنار این موارد باید فناوری‌های نوین مانند فناوری شکست هیدرولیک برای استفاده از منابع غیرمتعارف و همچنین انتشار گازهای گلخانه‌ای را نیز اضافه کرد. تمام این موارد سبب شده حتی منطقه ثروتمندی مانند خاورمیانه به فکر ذخیره قدرت خود و گسترش سبد انرژی‌اش باشد تا بتواند نفت و گاز بیشتری برای صادرات داشته باشد و علاوه بر آن نیازهای انرژی روبه‌رشد خود را تأمین کند. در این‌جاست که انرژی‌های جایگزین یا همان انرژی‌های قابل تجدید به کار می‌آیند. انرژی‌های به‌دست‌آمده از منابع طبیعی بسیار متعدد هستند و چون منبع آنها همیشه در دسترس است، بیم از دست رفتن آنها وجود ندارد. آنچه تاکنون از دید همه مخفی مانده تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری کشورهای منطقه برای دستیابی به انرژی‌های قابل تجدید است. هرکدام از این کشورها به نوبه خود سعی دارند، سبد انرژی وسیع‌تری فراهم کنند. در همین راستا سازمان بین‌المللی انرژی‌های قابل تجدید اطلاعات و آمار کاملی از سبد انرژی کشورهای منطقه فراهم کرده است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
لبنان
جمعیت: 2/4میلیون نفر
تولید ناخالص ملی: 39میلیارد دلار
سرانه تولید ناخالص ملی: 9227 دلار
ذخیره نفت: 25هزار میلیارد فوت مکعب (به تازگی کشف شده است)
پروفایل انرژی کشور:
ذخیره کل انرژی کشور: 9/275 پتا ژول که 1/8 پتا ژول آن از انرژی‌های قابل تجدید تأمین می‌شود (9/2درصد)
خودکفایی در تأمین انرژی: 8/2درصد
واردات سوخت: 4/4میلیارد دلار (9/23درصد کل واردات کشور)
تولید الکتریسیته: 8/13 تتراوات بر ساعت که 622 گیگاوات از منابع انرژی قابل تجدید تأمین می‌شود (5/4درصد)
سرانه مصرف الکتریسیته: 3131 کیلووات برساعت
ظرفیت الکتریسیته: 2314 مگاوات که 280 مگاوات آن از منابع قابل تجدید تأمین می‌شود (1/12درصد)
میزان دسترسی به الکتریسیته: 9/99درصد
سهم جمعیت از مصرف سوخت جامد: کمتر از 5 درصد
این کشور هیچ اطلاعات خاصی درباره پروژه‌های بخش‌های خصوصی و عمومی در زمینه انرژی‌های قابل تجدید ندارد.
منابع تأمین انرژی قابل تجدید: باد، انرژی خورشیدی، آب، زیست توده، گرمای زمین و اقیانوس
جمهوری اسلامی ایران
جمعیت: 77میلیون نفر
تولید ناخالص ملی: 2/363میلیارد دلار
سرانه تولید ناخالص ملی: 4909 دلار
ذخیره نفت: 8/154میلیارد بشکه
پروفایل انرژی کشور:
ذخیره اولیه انرژی کشور: 1/8913 پتاژول که 8/39 پتاژول آن از منابع قابل تجدید تأمین می‌شود (4/0درصد )
خودکفایی در تأمین انرژی: 4/160درصد
واردات سوخت: 8/6میلیارد دلار (5/10درصد کل واردات کشور)
تولید الکتریسیته: 4/221 تتراوات ساعت که 5/7 تتراوات ساعت آن از منابع قابل تجدید تأمین می‌شود (4/3درصد)
سرانه مصرف الکتریسیته: 2/56 گیگاوات که 8/7 گیگاوات آن از منابع قابل تجدید تأمین می‌شود (9/13درصد)
میزان دسترسی به الکتریسیته: 4/98درصد
سهم جمعیت از مصرف سوخت‌های جامد: کمتر از 5درصد
پروژه‌های انرژی قابل تجدید بخش عمومی و خصوصی:
در 10 سال آینده باید 20درصد برق کشور از انرژی‌های قابل تجدید تأمین شود.
منابع تأمین انرژی قابل تجدید: باد، انرژی خورشیدی، آبی، زیست توده، گرمای زمین و اقیانوس
عربستان سعودي
جمعیت: 4/27میلیون نفر
تولید ناخالص ملی: 8/450میلیارد دلار
سرانه تولید ناخالص ملی: 16423 دلار
ذخیره نفت: 4/265میلیارد بشکه
پروفایل انرژی کشور:
کل ذخیره اولیه انرژی: 1/6609 پتا ژول که 2/0 پتاژول آن از منابع قابل تجدید تأمین می‌شود
میزان خودکفایی انرژی: 7/334درصد
واردات سوخت: 17میلیون دلار
تولید الکتریسیته: 1/217 تتراوات برساعت
سرانه مصرف الکتریسیته: 7427 کیلووات برساعت
ظرفیت الکتریکی: 5/44 گیگاوات
میزان دسترسی به الکتریسیته: 99 درصد
سهم جمعیت از مصرف سوخت‌های جامد: کمتر از 5درصد
پروژه‌های تأمین انرژی ازمنابع قابل تجدید
در بخش‌های عمومی و خصوصی:
افزایش 10 مگاوات ظرفیت انرژی خورشیدی فتوولتیک
منابع طبیعی تأمین انرژی‌های قابل تجدید: انرژی خورشیدی، باد و زیست توده
عراق
جمعیت: 32میلیون نفر
تولید ناخالص ملی: 1/81میلیارد دلار
سرانه تولید ناخالص ملی: 2532 دلار
ذخیره نفت: 115میلیارد بشکه
پروفایل انرژی کشور:
ذخیره کل انرژی کشور: 4/1369 پتا ژول که 7/12 پتا ژول آن از منابع انرژی قابل تجدید تأمین می‌شود (9/0درصد)
خودکفایی در تأمین انرژی: 4/381درصد
واردات سوخت: 629میلیون دلار (5/1درصد کل واردات)
تولید الکتریسیته: 6/45 تتراوات برساعت که 3227 گیگاوات برساعت آن از منابع قابل تجدید تأمین می‌شود (1/7درصد)
سرانه مصرف الکتریسیته: 2/9گیگاوات که 2514 مگاوات آن از منابع قابل تجدید تأمین می‌شود (2/27درصد)
میزان دسترسی به الکتریسیته: 86 درصد
سهم جمعیت از مصرف سوخت‌های جامد: 5درصد
پروژه‌های تأمین انرژی از منابع قابل تجدید در بخش‌های عمومی و خصوصی:
تولید الکتریسیته از انرژی خورشیدی و بادی و آبی در 15 منطقه با ظرفیت ترکیبی 50 مگاوات
منابع طبیعی برای تأمین انرژی قابل تجدید: انرژی خورشیدی، و زیست توده
قطر
جمعیت: 8/1میلیون نفر
تولید ناخالص ملی: 3/127میلیارد دلار
سرانه تولید ناخالص ملی: 72398 دلار
ذخیره نفت: 4/25میلیارد بشکه
پروفایل انرژی کشور:
ذخیره اولیه انرژی: 4/978 پتا ژول
میزان خودکفایی در تأمین انرژی: 4/612درصد
واردات سوخت: 140میلیون دلار (6/0درصد کل واردات کشور)
تولید الکتریسیته: 8/24 تتراوات برساعت
سرانه مصرف الکتریسیته: 14420 کیلووات بر ساعت
ظرفیت الکتریسیته: 3893 مگاوات
میزان دسترسی به الکتریسیته: 7/98درصد
سهم جمعیت در استفاده از سوخت‌های جامد: کمتر از 5 درصد
پروژه‌های انرژی قابل تجدید بخش‌های عمومی و خصوصی:
100 مگاوات افزایش ظرفیت انرژی خورشیدی تا 2014
منابع طبیعی برای تأمین انرژی قابل تجدید: انرژي خورشیدی و سوخت زیست توده
کویت
جمعیت: 7/2میلیون نفر
تولید ناخالص ملی: 3/124میلیارد دلار
سرانه تولید ناخالص ملی: 45437 دلار
ذخیره نفت: 104میلیارد بشکه
پروفایل انرژی کشور:
ذخیره کل اولیه انرژی کشور: 3/1263 پتاژول
میزان خودکفایی انرژی: 6/431درصد
واردات سوخت: 271میلیون دلار (2/1درصد واردات)
تولید الکتریسیته: 2/53 تتراوات برساعت
سرانه مصرف الکتریسیته: 17610 کیلووات بر ساعت
ظرفیت الکتریکی: 9/10 گیگاوات
میزان دسترسی به الکتریسیته: 100درصد
سهم جمعیت از مصرف سوخت‌های جامد: کمتر از 5درصد
پروژه‌های تأمین انرژی از منابع قابل تجدید در بخش‌های عمومی و خصوصی:
افزایش ظرفی 70 مگاوات انرژی قابل تجدید که شامل 10 مگاوات انرژی فتوولتیک خورشیدی، 50 مگاوات تمرکز انرژی خورشیدی و 10 مگاوات از باد
منابع طبیعی برای تأمین انرژی قابل تجدید: انرژی خورشیدی، باد و زیست توده
امارات متحده عربی
جمعیت: 5/7میلیون نفر
تولید ناخالص ملی: 6/297میلیارد دلار
سرانه تولید ناخالص ملی: 39625 دلار
ذخیره نفت: 97میلیارد و 80میلیون بشکه
پروفایل انرژی کشور:
ذخیره اولیه انرژی: 8/526/2 پتا ژول که 1 پتا ژول آن از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود. (پتاژول واحد اندازه‌گیری انرژی است که برابر است با 2/58 کیلو لیتر نفت خام)
خودکفایی در تأمین انرژی: 7/279درصد
واردات سوخت: 2میلیارد دلار (3/1درصد کل واردات کشور)
تولید الکتریسیته: 6/90 تتراوات ساعت که تمام آن از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود
سرانه مصرف الکتریسیته: 121/11 کیلووات بر ساعت
ظرفیت الکتریسیته: 2/23 گیگاوات که 20 مگاوات آن از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود
میزان دسترسی به الکتریسیته:
100 درصد
سهم جمعیت کشور از مصرف سوخت‌های جامد: کمتر از 5درصد
پروژه‌های انرژی قابل تجدید در بخش‌های عمومی و خصوصی:
100 مگاوات انرژی گرمایی خورشیدی در 2013/ 13 مگاوات ظرفیت انرژی خورشیدی فتوولتیک در 2013/ 8/28 مگاوات ظرفیت انرژی بادی در 2009
100 مگاوات ظرفیت تأمین انرژی از زباله تا پایان 2016
این کشور از انرژی‌های خورشیدی، آبی و اقیانوس و همچنین سوخت توده طبیعی (Bio Mass) استفاده می‌کند.