| احسان آرمان |
زندگی در شهرهای بزرگ آن هم با فشار اقتصادی این روزها که کار پیوسته را می‌طلبد، روی خستگی و روزمرگی را زمانی آشکار می‌کند که از همین حداقل زمانی که آخر هفته‌ها برای فراغت و گذراندن زمانی با آسودگی می‌ماند، بهره کافی را نبرده باشیم. بهره کافی را نبردن یعنی این‌که هر پنجشنبه و جمعه‌ای که از راه می‌رسد با یک متکا و فنجان چای دکمه تلویزیون را روشن کنیم، یک خواب بعدازظهر طولانی و بعد شاید کسالت عصر و رسیدگی به کارهای عقب‌مانده طول هفته. درست است که این روش می‌تواند انتخابی برای بعضی هفته‌ها باشد اما اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که همه تعطیلات آخر هفته را با همین شکل و بعضا معاشرت‌های پراکنده و محدود شروع می‌کنند، یادتان باشد زودتر از آنچه باید، پیش از آن‌که وقتش برسد، احساس پیری به سراغ‌تان خواهد آمد. جدا از معاشرت‌های خانوادگی که از گذشته در سبک و زندگی ما ایرانی‌ها مرسوم بوده، مهمانی رفتن‌ها و آمدن‌ها و دور هم جمع‌شدن‌ها، زندگی به سبک امروزی انتخاب‌های متفاوتی را برای برنامه‌ریزی در زمان فراغت پیش‌روی مردم قرار داده است اما با وجود همه این گزینه‌ها یکی از پرسش‌های اصلی مردم همیشه این است که «کجا برویم ما که این‌جا تفریحی نداریم...» یک پاسخ به این گلایه آشنا و شاید هم باید گفت تکراری پرسش دیگری است، این‌که از خودمان بپرسیم برای شناخت فرصت‌های گردش و تفریح و ساماندهی زمان فراغتی که در اختیار ما است، هر چقدر هم کوتاه چه کرده‌ایم؟ واقعیت این است که تعداد محدودی از ما برای زمان فراغتی که در اختیار داریم، برنامه‌ای چیده‌ایم، سوالی پرسیده‌ایم و تعطیلات و حتی همین روزهای آخر هفته می‌آیند و می‌روند بدون این‌که تاثیری در بازسازی روحی و آماده کردن ما برای روزهای سخت زندگی داشته باشند. زمان فراغت و بهره‌مندی از آن با وجود این‌که ساده و بعضا بی‌اهمیت به‌نظر می‌رسید، در رشد شخصیت افراد تاثیری عمیق و ماندگار دارد. درواقع بخشی از شخصیت شما دقیقا وابسته به انتخاب‌هایی است که برای زمان فراغت دارید، معاشرانی که انتخاب می‌کنید و فرصتی که در وقت‌های خالی زندگی برای خودتان اختصاص می‌دهید. در ساختار خانوادگی اهمیت این موضوع بیشتر هم هست، خانواده‌های دارای فراغت برنامه‌ریزی‌شده که به برنامه‌های گروهی و دسته‌جمعی اهمیت می‌دهند عموما انسجام و پیوستگی خانوادگی بیشتری دارند و در عین‌حال فرزندان این خانواده‌ها به‌ویژه در دوران کودکی و نوجوانی که فراغت‌شان همسو با خانواده تعریف می‌شود، مراحل رشد شخصیتی و حرکت به سوی بالندگی را با کیفیت بهتری نسبت به دیگر همسالان خود طی می‌کنند.
یک برنامه فراغتی سالم، برنامه‌ای است که فرصتی برای مطالعه، سفر، معاشرت‌های دوستانه و خانوادگی، ورزش و استفاده از بسته‌های فرهنگی فیلم و... در آن گنجانده شده باشد. البته روشن است که شما نمی‌توانید در تعطیلات کوتاه‌مدت آخر هفته همه اینها را با هم انتخاب کنید و در یک روز بگنجانید اما می‌توانید با انتخاب برنامه‌های متنوع در هفته‌های متوالی، گذر زمان در این روزهای ششم و هفتم را به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید و پیش ببرید که انرژی سازنده‌ای برای فعالیت‌های کاری و اجتماعی در طول هفته در ذهن و بدن‌تان ذخیره شود. فراتر از اینها یک برنامه‌ریزی هدفمند و البته ساده برای همین فراغت‌های کوتاه است که موجب تحکیم ارتباطات انسانی و شکل‌گیری گروه‌های دوستی تازه‌ای می‌شود که می‌توانند فرصتی برای معاشرت‌های واقعی به دور از این زندگی‌های مجازی‌شده و ملالت‌آور باشند. پیش از همه اینها یک یادآوری لازم است و آن این‌که برنامه‌ریزی برای فراغت هدفمند نیازمند صرف زمان طولانی نیست، می‌توان این مسئولیت را بین افراد خانواده و دوستان مشترک به اشتراک گذاشت، به این ترتیب که هر هفته یکی از آنها مسئولیت این برنامه‌ریزی را برعهده بگیرد و پیشنهاداتی را برای با هم بودن و استفاده مفید از وقت ارایه کند. این پیشنهادات می‌توانند ارزان‌قیمت باشند مثل سفرهای یک روزه یا تماشای دسته‌جمعی فیلم تازه‌ای که روی پرده است یا یک پیک‌نیک گروهی در یکی از پارک‌های جنگلی و حتی برنامه‌ای برای کتاب خواندن و نقد و بررسی دسته‌جمعی آن. این پیشنهاد هرچه باشد انتخاب بهتری است از آسودن پای تلویزیون یا سرگردان بودن در میان کانال‌های تلگرام. کمترین تاثیرش این است که می‌تواند آن خودِ درونی فراموش‌شده ما را رشد بدهد.