شهروندی يكي از نقش‌هاي اجتماعي اصلی افراد در جامعه مدرن است. براي رسيدن به اين نقش، ضروري است كه نکات مشترک شهروندان و شهر را به خوبي شناخت و به بررسي آنها كمر همت گمارد. سلسله مفهوم‌هاي شهروندي را مي‌توان در سرفصل‌هاي زير بازخواني كرد:
1- حقوق، وظايف و تکالیف شهروندي
2- مسئولیت شهروندي
3- مشارکت شهروندي
4- برابرسازی شهروندي
5- حمایت و ضمانت دولت براي تحقق شهروندي
6- نهادینه‌شدن شهروندي
از ميان همه مفهوم‌هايي كه شهروندي را جذاب مي‌كند، نهادينه‌شدن شهروندي بيش از هر چيز نياز به بررسي و شناخت دارد. به‌راستي نهادينه‌شدن يعني چه؟ به مفهوم نهاد توجه كنيم: نهاد اجتماعی همان موسسه یا سازمان اجتماعی است. اين مفهوم در سلسله واژگاني كه به زبان و ادبيات سياسي ايران راه يافته سابقه‌اي طولاني ندارد. اما براي بهتر شناختن گستره اين مفهوم مي‌توانيم به دوره اوايل مشروطه بازگرديم كه ايران، يكي از نهادهاي قدرتمند شهروندي يعني مجلس شورا را تاسيس كرد و نمايندگاني خوب و شايسته و انديشمند و دلسوز را به مجلس رساند تا در آن‌جا به مسائل عمومي مردم و جامعه رسيدگي شود. در برخي فرهنگ‌هاي جهان، مفهوم نهاد به برقرار کردن، ساختن و ثابت کردن يك موضوع در دل يك جمعيت برمي‌گردد.
تعریف نهاد اجتماعی
نهاد را معمولا سلسله‌اي از تشکیلات ارزش‌ها، شیوه‌های قومی، آداب و رسوم و قوانین می‌دانند که نقش آن تثبيت رفتارهای مناسب برای رشد و توسعه کارکردهای اساسی اخلاق، رفتار شايسته و انديشه‌هاي پويا در یک جامعه است.
هرگاه بخواهیم تعریف مدونی از نهاد به‌دست دهیم، می‌توانیم بگوییم که نهاد عبارت است از نظام سازمان‌یافته‌ای از روابط‌اجتماعی که دربرگیرنده برخی از ارزش‌ها و فرآیندهای مشترک است و برای پاسخگویی به برخی از نیازهای اساسی جامعه به‌وجود آمده است.
هر جامعه‌ای در ارتباط با بقا و رفع نیازهای اجتماعی اساسی خود، وظایف یا کارکردهای مهمی برعهده دارد. اعضای جدید باید در مهدي از فرهنگ و ظرایف فرهنگي اجتماعي تربیت شوند، ضروریات حیاتی مردم باید تولید و توزیع شوند، نظم اجتماعی باید برقرار و محفوظ بماند و مردم باید احساس کنند که زندگی‌شان در كنار ديگران، معنا و هدف دارد. ساختارها یا شیوه‌هایی که وظایف اساسی فوق از طریق آنها عملی می‌شوند، نهادهای اجتماعی نامیده می‌شوند.
انواع نهادهای اجتماعی
تنوع نهادهای اجتماعی مستلزم وجود جامعه‌ای رشدیافته و غیرهمسان از نظر محتواست. در این حال در جریان اجرای برنامه‌ها و هدف‌های زندگی نوعی جدایی حاصل می‌شود مانند: زندگی خانوادگی، آموزش و پرورش، زندگی اقتصادی، زندگی سیاسی و ... میان جامعه‌شناسان در تشخیص نیازهای مهم انسان در حیات اجتماعی اتفاق نظر کلی حاصل است.