محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سخنانی در جمع نمایندگان مجلس شورای اسلامی در یک جلسه غیرعلنی، رسیدن به توافق هستهای قبل از پایان مهلت چهارماهه را بعید ندانست و درعینحال مهمترین اختلاف ایران و گروه 1+5 در مذاکرات هستهای را ظرفیت غنیسازی ایران عنوان کرد و گفت: «مواضع ما درخصوص تعداد سانتریفیوژها مشخص است و اصرار طرف مقابل روی این موضوع
بيتأثیر است.»
بهروز نعمتی سخنگوی هیأترئیسه مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جلسه غیرعلنی نمایندگان با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در جمع خبرنگاران گفت: مسائل اختلافی که مقام معظم رهبری نیز یکی از آن موارد را مبنی بر غنیسازی 190هزار سویی ایران اعلام کردند، بحث غنیسازی را تحتالشعاع خود قرار داد و طبیعتا تمدید مذاکرات پیشنهاد شد و طرف خارجی نیز آن را پذیرفت. نعمتی با بیان اینکه آقای ظریف گفت که عمده موارد اختلافی درباره تعداد سانتریفیوژها و ظرفیت غنیسازی کشورمان است، گفت: آنطور که وزیر خارجه کشورمان توضیح داد، آمریکاییها و دیگر کشورهای طرف غربی پذیرفتهاند که خواستههای بحق ملت ایران را در نظر بگیرند البته این موضوع ادامه دارد. وی اضافه کرد: آقای ظریف گزارشی ارایه داد و بنده فکر میکنم برای نمایندگان قانعکننده بود. سخنگوی هیأترئیسه مجلس با بیان اینکه جلسات بین دولت و مجلس خصوصا تیم مذاکرهکننده ادامه خواهد داشت، ادامه داد: فعلا در این مقطع احساس میکنیم توضیحات آقای ظریف کافی است. نعمتی با اشاره به اینکه پروتکل الحاقی و موارد غنیسازی باید به تصویب مجلس برسد، خاطرنشان کرد: ما هر کجا ببینیم که نیاز است مجلس وارد ماجرا شود، حتما مجلس از پتانسیل خود استفاده خواهد کرد.
ایران و آمریکا چهار ماه به خود مهلت دادند تا تصمیمات سخت برای رسیدن به توافق هستهای را اتخاذ کنند. شکاف میان مواضع ایران و آمریکا در دور اخیر مذاکرات هستهای در وین آنقدر بود که مانع از امضای توافق نهایی شد. بنابراین با تمدید چهارماهه مذاکرات، شرایط برای هر دو طرف سختتر شده است و این سختی بیشتر در عرصه داخلی دو کشور و میزان توان طرفین برای راضی کردن مخالفان و منتقدان توافق هستهای نمود پیدا میکند. البته این مسأله برای مذاکرات در این سطح اط پیچیدگی طبیعی است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی اخیرا بار دیگر تأیید کرده است که ایران تا بدینجا به تمامی تعهدات خود پایبند بوده و غنیسازی را متوقف کرده و ذخایر اورانیوم غنیشده خود را به اکسید اورانیوم تبدیل کرده است. قدم بعدی ایران این خواهد بود که این اکسید اورانیوم را طی چهار ماه آینده به سوخت هستهای برای استفاده از رآکتورهای تحقیقاتی تبدیل کند و به این ترتیب فعالیتهای غنیسازی ایران در راستای فعالیتهای صلحآمیز هستهای دستهبندی خواهد شد. از نگاه واقعگرایانه، اگرچه مسئولان کشورمان بر این باور هستند که جنبههای جنجالبرانگیز و مورد اختلاف را در برنامه هستهای کشور حلوفصل کردهاند و در نتیجه تحریمها باید به طرز گستردهای برداشته شود اما از نقطه نظر آمریکا، فعالیتهای اعتمادزای ایران طی شش ماه گذشته و تعهد ایران برای ادامه این فعالیتها برای حداقل 7سال، کافی نیست! تا آنجا که به واشنگتن مربوط میشود، ایران باید در همکاریهای هستهایاش تغییرات بنیادی و غیرقابل بازگشتی در تواناییهای غنیسازیاش انجام دهد. آمریکا میگوید ایران باید کمتر از 10هزار سانتریفیوژ فعال در طول 10سال آینده داشته باشد. ایران اما بر این عقیده است که پذیرش 7سال محدودیت هم بیش از اندازه است و پس از طی این مدت ایران باید بتواند در تأسیسات خود به غنیسازی اورانیوم بپردازد. چراکه تا آن زمان قرارداد تأمین سوخت تهران با مسکو به پایان میرسد که ایران باید خود بتواند سوخت مورد نیازش را تأمین کند. البته برای حل این اختلاف و برداشتن این مشکل از پیش پا، راهحلهای خلاقانهای وجود دارد که در آن شأن طرفین حفظ شود اما نباید ازنظر دور داشت که چالشهایی نیز در این میان وجود دارد.
در آمریکا، باراک اوباما و حزبش انتخابات میاندورهای کنگره را در ماه نوامبر در پیش دارند. از سوی دیگر نمایندگان کنگره آمریکا از همین حالا بر اوباما فشار وارد میکنند تا زمان مذاکرات با ایران را محدود کند. کاملا قابل پیشبینی است که مخالفان و رقیبان باراک اوباما و حزبش، از موضوع ایران بهعنوان یکی از اهرمهای فشار در جریان انتخابات استفاده خواهند کرد. بنابراین اوباما مجبور است به نحوی این اهرم فشار از دست رقیبانش بگیرد. به این منظور اوباما مجبور خواهد بود تا از قدرت اجرایی خود بهعنوان رئیسجمهوری آمریکا برای توافق با ایران استفاده کند. در این سو حسن روحانی نیز با مسائل داخلی روبهرو است. در ایران کاملا واضح و مشخص اعلام شده است که حفظ 10 سانتریفیوژ خط قرمز است بنابراین روحانی نخواهد توانست از گزینه تعداد سانتریفویژها بهعنوان کارتی بر سر میز مذاکره استفاده کند.