صبا شعردوست| حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان بارها بر اهمیت مسأله فرهنگ در دولتش در سخنرانی‌های مختلف تأکید کرده است. با این حال اما بخشی از جريان‌هاي سياسي در چند وقت گذشته، شروع به انتقاد از عملکرد دولت در مسأله برخورد با یک وجه از مسأله فرهنگ در کشور یعنی حجاب کرده‌اند. نگرانی‌ها درباره وضع حجاب در کشور تنها به تریبون مجلس، بیانیه نمایندگان، تذکرات امام جمعه‌ها خلاصه نشد و گویا این روزها برخي گروه‌هاي سياسي وارد فاز جدیدی شده و می‌خواهند وارد عرصه عمل شوند. چراکه عبدالحمید محتشم دبیرکل انصار حزب‌الله، از گشت‌های سیار امر به معروف و نهی از منکر توسط این گروه در سراسر کشور خبر داده است. حال این‌که آنها با چه مجوزی قصد انجام چنین حرکت سازمان‌یافته‌ای را دارند، مسأله‌ای است که البته محتشم صراحتا گفته است که این کار نیازی به مجوز ندارد.
دبیرکل انصار حزب‌الله در گفت و گویی با فارس، اعلام کرده است که پس از عید فطر، تذکر به بدحجابان در سراسر کشور و نه‌تنها تهران به صورت سازمان یافته با قدرت از سوی برادران مؤمن انجام خواهد شد محتشم با اعتقاد بر این‌که انجام وظیفه با موتور یا پیاده برای ما تفاوتی ندارد، اظهار کرد: ما بیشتر مایلیم عنوان گروه‌های سیار به این حرکت اطلاق شود. بارها گفته شده است این‌که با موتور انجام وظیفه شود یا با پای پیاده تفاوتی ندارد چون این حرکت براساس یک وظیفه قرآنی، شرعی و انقلابی انجام می‌شود.
انصار بی‌مجوز
هرچند در اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قید شده است که دعوت به امر به معروف و نهی از منکر وظیفه‌ای است همگانی و متقابل برعهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت است ولی در بخش دیگر همین قانون تعیین شده که شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین می‌کند. با این حال اما بخش اول این قانون توسط انصار بیش از بخش دوم مورد توجه قرار گرفته است چراکه محتشم با استفاده از بخش اول این قانون از تذکر لسانی برادران انصار حزب‌الله خبر داده و گفته است که تذکر لسانی نیازی به مجوز ندارد. او معتقد است، برای انجام وظیفه نیز نیاز به مجوز خاصی نیست و اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم به این شکل است که در بحث‌های اجرایی نیاز به نیروهای خاص و مراجع
قضایی- انتظامی وجود دارد و نیازی به نیروهای عام نیست که ماهم روی این نکته اشراف داریم.
او درباره نحوه این تذکر لسانی هم گفته است: شاهدیم ساپورت‌پوشان در سطح شهر رژه راه انداخته‌اند و قطعا دیگر امروز شاهد این نیستیم که فردی روسری‌اش عقب رفته باشد و سریع اصلاح کنیم و بی‌حجابی پیچیده‌تر شده است، ما امروز پسرانی را می‌بینیم که زیرابرو برمی‌دارند و آرایش می‌کنند و لباس‌های عجیب و غریب می‌پوشند؛ به همین دلیل ما سعی می‌کنیم تذکر لسانی قاطعانه و سازنده باشد تا فرد قانون‌شکن اصلاح شود؛ ما مرحله ابتدایی برخورد با بدحجابی را انجام می‌دهیم و امیدوارم نیروی انتظامی مراحل بعدی را به دقت انجام دهد.
با این حال اما برخی بر این باورند که چنین اقدامی نظم عمومی کشور را بر هم می‌زند و نیاز به اخذ مجوز دارد. محسن رهامی، در گفت‌وگویی با «شهروند» بر این نکته تأکید کرده و گفت: «درست است که تذکر لسانی نیازی به مجوز ندارد اما راه افتادن تعدادی موتور سوار به صورت سازمان یافته در شهر، موجب بر هم زدن نظم عمومی می‌شود و این کار چون با نظم عمومی در ارتباط است، نیاز به مجوز وزارت کشور دارد.» سیدرضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست‌جمهوری هم اگرچه از مسأله اهمیت به حجاب توسط دولت انتقاد کرد اما با این حال به «شهروند» گفت که این گروه برای این کار نیاز به هماهنگی با وزارت کشور دارند. اکرمی در همین زمینه گفت: «تذکر لسانی قانون نمی‌خواهد وظیفه شرعی است. اما اگر از بین این جمعیت گروهی شناخته‌شده مانند انصار حزب‌الله اقدام به چنین کاری کنند. چون شناخته شده هستند و می‌خواهند به صورت سازمان یافته و برنامه‌ریزی شده، کار کنند باید مجوز بگیرند.» صالح نیکبخت، حقوقدان برجسته اما در نقد گفته محتشم به «شهروند» گفت: «تا آن‌جایی که به یاد دارم در اواخر دولت اصلاحات شورایعالی انقلاب فرهنگی دستورالعملی در مورد امر به معروف و نهی از منکر تعیین کرده و این امر را در چهارچوب یک کار فرهنگی مشخص نموده است و از طرف دیگر بارها و بارها از طریق مقامات کشور تأکید شده است که امر به معروف و نهی از منکر توسط افراد غیرمسئول دولتی صرفا باید در حد تذکر گفتاری باشد. بنابراین تصدی این‌گونه اعمال توسط هر حزب و گروهی باید در چارچوب همان دستورالعمل مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی و در محدوده تذکر گفتاری و دعوت با زبان لین باشد. از سوی دیگر تصدی این‌گونه اعمال توسط هر کس و گروه سیاسی نباید تحت عنوان مقاصد سیاسی و بلکه به‌عنوان کار فرهنگی و با همان روشی باشد که در دستور‌العمل‌های آيینی ما به آن امر شده است.»
کار فرهنگی یا سیاسی؟
محسن رهامی معتقد است که آمیخته‌کردن دیگر حوزه‌ها به سیاست کاری اشتباه است و الان هم باید بدانند که برخوردهای این چنینی، تبعات زیادی را در بر خواهد شد. محسن رهامی معتقد است که چنین حرکت‌هایی بیشتر سیاسی است. او به «شهروند» گفت: «مدتی کشور آرام است و منافع برخی به خطر افتاده است و برخی قصد ارز اندام ندارند. چه این جریانات و چه آنها که پشت این جریانات هستند، می‌خواهند خود را به جامعه نشان دهند و چاره‌ای جز این حرکات ندارند.» در عین حال اما سیدرضا اکرمی معتقد است که عملکرد دولت و نداشتن اهتمام جدی برای حل مسأله فرهنگ موجب پدید آمدن چنین گروه‌هایی شده است. اکرمی هم در این زمینه معتقد است که تذکر لسانی قانون نمی‌خواهد وظیفه شرعی است و اختصاص به انصار حزب‌الله ندارد. بنابراین اگر دولت و وزرایش اهتمام جدی برای حل این مسأله داشتند الان چنین نمی‌شد.
برخورد قضایی
از آن‌جایی که انصار حزب‌الله اعتقادی به گرفتن مجوز برای انجام چنین حرکتی ندارد و از آن‌جایی هم که زیرمجموعه نیروی انتظامی و یا قوه قضایی قرار نمی‌گیرد توانایی هیچ‌گونه برخورد قضایی و یا بازداشت شهروندان را ندارد. محتشم هم البته به این مسأله باور دارد چراکه گفته است حزب‌الله فردی را بازداشت نمی‌کند و ادامه سیر مراحل قانونی برای فرد هنجارشکن باید از طریق مراجع قضایی و انتظامی پیگیری شود و این بحث کاملا روشن است. اما سوال این است که چه کسی بر عملکرد انصار حزب‌الله نظارت خواهد کرد؟ چه نهادی بر نحوه رفتار و گفتار نیروهای حزب‌الله با شهروندان نظارت خواهد کرد؟ محسن رهامی در توضیح این مطلب گفت: «هیچ گروهی نمی‌تواند به‌عنوان حزب الله، انصار و غیره بدون هیچ مجوزی با مردم برخورد داشته باشد چراکه مشخصه‌هاي ظاهري یا کارت بسیج دلیل مجوز برخورد نیست. هر کسی را بهر کاری ساخته‌اند. در صورت مشاهده رفتار ناصحیح این مردم هستند که می‌توانند از انصار حزب‌الله شکایت کنند.»