شهروند| شهر سیاتل در ایالت واشینگتن آمریکا، یکی از شهرهایی که روی گسل قرار گرفته است. مقامات این شهر، برای افزایش آگاهی و اطلاعات‌عمومی در این مورد، شروع به پخش بروشورهایی کرده‌اند. این بروشورها، حاوی اطلاعات و سوال و جواب‌هایی درمورد این شهر و شرایط زمین‌لرزه هستند. سوال و جواب‌ها، بیشتر حول محور نوسازی و امنیت ساختمان‌های قدیمی یا جدید تهیه شده است. در این میان حتی مقامات این شهر، با کمک سازمان زمین‌شناسی و گسل‌شناسی، نقشه‌ای را تهیه کرده و در اختیار مردم این شهر قرار داده‌اند. در این نقشه، ساختمان‌های نامستحکم، نوسازی‌شده، کهنه و قدیمی و بافت‌های شهری به‌نسبت قدرت مقاومت و استحکام‌شان مقابل زمین‌لرزه، تقسیم‌بندی و مشخص شده‌اند. به این ترتیب، از مردم می‌خواهند با کمک این نقشه و استفاده از علایم و اطلاعاتی که در بروشورها بیان‌شده، از قدرت و استحکام ساختمان‌شان یا نیاز آن به نوسازی اطلاع پیدا کنند. در این میان روزنامه سیاتل‌تایمز در نخستین بخش از مجموعه‌ای پیوسته، غفلت مسئولان را از آسیب‌پذیرترین نوع ساختمان‌ها یعنی سازه‌های آجری قدیمی که بناهای نامستحکم خوانده می‌شوند، مورد بررسی قرار داده و پاسخ‌هایی را به چند پرسش متداول درباره ساختمان‌های شهر بیان کرده است که در ادامه می‌خوانید.
7 دانستنی در مورد ساختمان‌هایی که می‌توانند هنگام وقوع زمین‌لرزه کشنده باشند
شمال‌غرب را زمین‌لرزه‌ای که به‌مراتب ویرانگرتر از هر زمین‌لرزه‌ای است و ایالت واشینگتن در دوران مدرن تجربه کرده، تهدید می‌کند، تهدیدی که قانون‌گذاران شدیدا به آن بی‌توجه‌اند. در نخستین بخش از مجموعه پیوسته خود، سیاتل‌تایمز غفلت مسئولان را از آسیب‌پذیرترین نوع ساختمان‌ها یعنی سازه‌های آجری قدیمی که بناهای نامستحکم خوانده می‌شوند، مورد بررسی قرار داد.
چگونه بدانم که ساختمان من بنایی نامستحکم است؟
این کار همیشه با مشاهده صرف ممکن نیست. گاه دیوارهای آجری، گچکاری شده‌اند و گاه آنچه ظاهرا از آجر محکم است، درواقع نمایی پوشالی است. خوشبختانه این را می‌توانیم بدانیم که ساختمان‌های ساخته‌شده در دهه 1940و پیشتر از آن، نامستحکم‌اند. نشانه گویای دیگر این است که آجرهایی که تقریبا در هر 6ردیف، کوتاه‌تر از بقیه‌اند، عمر خود را کرده‌اند.
برخی از شهرهای ایالت کالیفرنیا نیازمند علایم هشدار در مورد ساختمان‌های نامستحکم و نوسازینشده هستند اما در شمال‌غرب به چنین هشدارهایی نیاز نیست.
چگونه می‌توانم از نوسازی‌شدن یک ساختمان آجری قدیمی مطلع شوم؟
فهرست سیاتل از ساختمان‌های نوسازینشده شامل اطلاعاتی درباره نوسازی‌های گذشته است و سازه‌هایی را که نشانی از بهسازی ندارند، مشخص کرده است.
نوسازی‌های کلان‌تر، معمولا به آسانی قابل تشخیص‌اند. می‌توان تیرهای افقی محکمی در داخل و خارج ساختمان و صفحات استیل و پایه‌های نگه‌دارنده ستون‌ها و دیوارهای قدیمی مشاهده کرد.
ردیف‌های آذین گلسرخی در نمای بیرونی ساختمان، نشانگر حداقلی از نوعی نوسازی پایه هستند که در آنها دیوارها و کف به‌وسیله میله‌هایی فلزی به هم متصل شده‌اند.
آیا نوسازی، ساختمان‌های آجری قدیمی را ضدزمین‌لرزه می‌کند؟
نه. حتی ضوابط ساخت‌وساز مدرن هم قصد پیشگیری از همه صدمات زمین‌لرزه‌ای را ندارند. هدف آنها این است که از کشته‌نشدن افراد توسط ساختمان هنگام زمین‌لرزه اطمینان حاصل کنند.
ساختمان‌های به‌درستی نوسازی‌شده نباید در زمین‌لرزه فروبریزند اما متحمل صدمات جدی می‌شوند.
نوسازی‌های ضعیف‌تر، محافظت کمتری در پی دارند و در مواردی نیز برای جلوگیری از مرگ، ناکافی هستند.
در یک ساختمان نامستحکم هنگام زمین‌لرزه چه باید کرد؟
نخستین چاره‌ای که به نظرتان می‌رسد شاید فرار به سمت خروجی باشد اما این اصلا فکر خوبی نیست. روی زانوهایتان قرار بگیرید، سر و گردن را پوشانده و در صورت امکان به زیر میز بخزید و همان‌جا بمانید. اگر سرپناهی نیافتید کنار دیوار اتاق یا مبل و کاناپه‌ای پناه بگیرید.
در راهرو نایستید
اگر نیاز به فرار، ضروری است، ملاحظه کنید: یکی از خطرناک‌ترین مکان‌ها هنگام زمین‌لرزه، اطراف دیوارهای بیرونی هر ساختمانی است که به دلیل ریزش شیشه و تکه‌های نمای خارجی می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد. هیچ نوع ساختمانی به اندازه ساختمان‌های ساخته‌شده از آجر و سنگ نامستحکم، صدا تولید نمی‌کند، حتی اگر ساختمان فرو بریزد، در صورت پناه گرفتن در داخل آن می‌توانید جان به‌درببرید. گروه‌های جست‌وجو و نجات در نمونه‌های فروریزی مجرب‌اند و می‌توانند قسمت‌های خالی و بازماندگان را مکان‌یابی کنند.
یک ساختمان با قدمت یک قرن از چندین زمین‌لرزه سالم به‌درآمده است. پس چرا نگران باشیم؟
هیچ‌یک از زمین‌لرزه‌های واشینگتن طی یک قرن گذشته شباهتی به فجیع‌ترین مورد زمین‌لرزه‌ای ندارد. در یک ابرزمین‌لرزه ساحلی، لرزش می‌تواند تا 5 دقیقه به طول بینجامد. این را با زمین‌لرزه 40 ثانیه‌ای نیسکوالی در سال 2001مقایسه کنید.
زمین‌لرزه‌ای در یک گسل کم‌عمق مانند گسل سیاتل (Seattle)، گسل تاکوما (Tacoma) یا گسل جزیره جنوبی ویدبی (Southern Whidbey Island )- قوی‌تر از هر زمین‌لرزه اخیری در ناحیه پوگت سوند (Puget Sound) باشد، ساختمان‌ها با بیشتر شدن قدمت‌شان، خراب‌تر و وخیم‌تر می‌شوند و این امر بر احتمال آسیب‌دیدگی در زمین‌لرزه‌های آینده
می‌افزاید.
«مانیش کالانا» استاد طراحی و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه واشینگتن می‌گوید: «کسانی که می‌گویند این ساختمان صدسال قدمت دارد و اتفاقی برایش رخ نداده است، از خطر زمین‌لرزه‌های قوی‌تر بی‌خبر هستند. آنها گاهی چنین خطرهایی را می‌فهمند اما به نوعی آن را انکار می‌کنند.»
آیا تمامی ساختمان‌های آجری نوسازینشده هنگام زمین‌لرزه با مشکل مواجه خواهند بود؟
نه ضرورتا. بعضی ساختمان‌های نامستحکم بهتر از دیگر ساختمان‌ها ساخته شده‌اند. لرزه می‌تواند بسته به شرایط خاک، انواع گوناگونی داشته باشد. یخرفت‌های منجمد(خاک‌های یخ‌زده آبرفتی) و فشرده‌ای که در تپه‌های سیاتل فراوان است، به اندازه خاک‌های سست‌تر مانند خاک کناره دره رودخانه‌ها و زمین‌های همجوار به لرزه نمی‌افتد.
خاک‌های سست می‌توانند هنگام زمین‌لرزه گداخته‌شده و پی ساختمان را زیرورو کنند.
احتمال وقوع یک زمین‌لرزه عظیم در عمر من چقدر است؟
مطالعات زمین‌شناختی آمریکا احتمال 14-10درصدی وقوع ابرزمین‌لرزه گسل کاسکادیا به بزرگی 9ریشتر را تخمین می‌زنند. دیگر دانشمندان این احتمال را برای ابرزمین‌لرزه کاسکادیایی بزرگتر از 8 را بیش از «یک در سه» می‌دانند.
متأسفانه، بزرگترین زمین‌لرزه لزوما بدترین زمین‌لرزه برای تک‌تک شهرها نیست. سیاتل، تاکوما، اورت، المپیا و بلینگهام، همه در مجاورت گسل‌هایی هستند که می‌توانند حتی نیرومندانه‌تر از زمین‌لرزه ساحلی، زمین را به لرزه درآورند.
گسل سیاتل آخرین بار درحدود 1100سال پیش جابه‌جا شده است. موسسه مطالعات زمین‌شناختی آمریکا اعلام کرده که احتمال یک زمین‌لرزه قوی دیگر در بزرگترین شهر شمال‌غرب در 50سال آینده، 5درصد است. احتمال کلی این‌که یکی از چندین گسل کم‌عمق منطقه «پوگت سوند» در همین دوره زمانی ترک بردارد، سه برابر بیشتر است.
اما همه رقم‌ها تنها بهترین فهم و تصور دانشمندان را نشان می‌دهد. زمین پر است از شگفتی‌ها. زمین‌لرزه‌ای که در سال 2011 شهر «کریست‌چرچ» (Christchurch) نیوزیلند را ویران کرد، روی گسل ناشناخته‌ای رخ داد. به همین دلیل است که نباید به خیال پایین‌بودن احتمال وقوع زمین‌لرزه‌های بزرگ، آسوده بمانیم، چراکه ممکن است گسل یا گسل‌هایی وجود داشته باشند که هنوز برای ما ناشناخته‌اند و زمانی آنها را خواهیم شناخت که باعث مرگ بسیاری از افراد شده‌اند.