شهروند| بیماران، آنها که درگیر سرطانند، آنها که در دایره بیماران خاص قرار می‌گیرند، آنها که بیماری‌های مزمن دارند، حالا شاید خیلی کمتر از یک‌سال و نیم پیش، نگران درمان و داروهایشان هستند. آنها که تا‌ سال قبل از این داروخانه به آن داروخانه می‌رفتند، نسخه‌هایشان را به مسافران می‌دادند، سر از ناصرخسرو و بازار سیاه درمی‌آوردند و همیشه نگران شیشه‌های خالی داروها یا خالی شدن بسته قرص‌هایشان بودند، همان‌ها که باید چند ماه منتظر می‌ماندند و آخر سر هم داروهایشان را با‌ هزار زحمت از داروخانه‌های دولتی با چند برابر قیمت می‌خریدند یا دست به دامان قاچاقچیان می‌شدند، دیگر خیالشان راحت شده. وضع دارویی کشور دیگر بحرانی نیست. این را بالاترین مقام سازمان غذا و دارو اعلام می‌کند و خیال بیماران را راحت می‌کند. هرچند بیماران از وقتی طرح تحول نظام سلامت، اجرا شد، شرایط قابل‌قبول دارویی، برایشان ملموس بود و در بیمارستان‌ها هم کمتر پول می‌دهند و هم دیگر لازم نیست خودشان داروها را تهیه کنند.
شرایط دارو و درمانی کشور با قبل خیلی متفاوت شده، یعنی همان یک‌سال و نیم پیش که بیشتر قفسه داروخانه‌ها از داروها خالی بود، داروهای اساسی نایاب شده بود، حتی داروهای معمولی ایرانی هم به راحتی پیدا نمی‌شد. حالا دیگر کشور وضع بحرانی را رد کرده و چالشی ندارد. رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو به شرایط ‌سال قبل اشاره می‌کند، همان موقع که تأمین دارو، مشکلات زیادی داشت، شرایطی که جای خودش را به ثبات دارویی داده. او به ایرانا می‌گوید: «ثبات دارویی در کشور به‌گونه‌ای است که رضایت مدیران ترازاول کشور نیز فراهم شده و اکنون نیز با توجه به عبور از شرایط دشوار، انتظار مردم از ما فراتر رفته است.» به گفته این مسئول در سازمان غذا و دارو، تعداد اقلام دارویی که کمبود دارند از بهمن پارسال به زیر 30 قلم رسیده است که برخی از آنها بعد از 2 تا 3 هفته برطرف می‌شود که در همه جای دنیا امری طبیعی و قابل قبول است.
او به نظرسنجی‌های صورت گرفته در‌ سال گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «این نظرسنجی نشان می‌داد که همان زمان مهم‌ترین اولویت مردم در حوزه سلامت، تأمین دارو بود، به‌طوری‌که 70‌درصد شرکت‌کنندگان در آن نظرسنجی دغدغه اصلی خود را مشکلات مربوط به تأمین دارو مطرح کرده بودند. حالا ولی، اولویت مردم در حوزه سلامت دیگر تأمین دارو نیست، این یعنی، دارو از حالت بحران و چالش خارج شده است.»
 کمبودهای دارویی به شدت گذشته نیست
 اما به صورت موردی وجود دارد
این موضوع را نه‌تنها رئیس سازمان غذا و دارو که داروسازانی که در داروخانه‌ها به‌طور مستقیم با بیماران ارتباط دارند، تأیید می‌کنند. زهرا شریف یکی از همین افراد است، او به وضع نگران‌کننده‌ای که پیش از این بر بازار دارویی کشور سایه انداخته بود، اشاره می‌کند و به «شهروند» می‌گوید: «حدود یک‌سال و نیم پیش، وضع دارویی کشور به‌گونه‌ای بود که برای نمونه داروی ضداسهال که ایرانی هم بود، کمیاب شده بود، آن زمان داروهای اساسی مانند داروهای مخصوص عکسبرداری، به شدت نایاب بودند.» دولت که تغییر کرد، شرایط هم عوض شد. از شدت تحریم‌ها کاسته شد، به سازمان ملل به خاطر تحریم‌های دارویی علیه ایران فشار آمد و در نهایت نیز بازار دارویی کشور، سامان گرفت. اینها را شریف می‌گوید و ادامه می‌دهد: «کشورها نمی‌توانند به‌طور مستقیم داروها را تحریم کنند، اما به صورت غیرمستقیم یعنی با تحریم کردن مبادلات بانکی، این کار را کردند و دارو با چندین واسطه وارد کشور می‌شد، گاهی هم این اتفاق نمی‌افتاد، یعنی داروی مورد نیاز به دست بیماران نمی‌رسید. اگر هم می‌رسید قیمتش چندین برابر بود.» از تابستان‌ سال گذشته، به تدریج بحران دارویی کمرنگ شد، حالا باز هم کمبودهای دارویی وجود دارد اما به شدت ‌سال گذشته نیست. این داروساز ادامه می‌دهد: «برای نمونه در حال حاضر، داروی هورمون رشد کم شده، به ما وعده داده‌اند تا آخر شهریورماه، وارد بازار دارویی کنند، بنابراین نمی‌توان گفت که هیچ مشکل دارویی وجود ندارد، به ‌هر حال به صورت دوره‌ای ممکن است برخی داروها با کمبود مواجه شوند. اگر حالا یک واحد دارویی کمبود دارد، در‌ سال گذشته، 5 واحد کم بود.» به گفته این داروساز، بیماران سرطانی و هموفیلی و به‌طور کلی بیماران خاص، مشکلی برای تهیه داروهایشان ندارند. اگر هم دارویی نایاب باشد، داروخانه‌های هلال‌احمر به صورت تک‌نسخه‌ای آنها را تهیه می‌کند.
 داروها از انحصار برخی شرکت‌ها خارج شدند
حالا قیمت این داروها هم کاهش یافته، یعنی برای نمونه 30آمپول گاما برای بیماران دارای مشکل نقص ایمنی، اگر پیش از این یک‌میلیون و 100 تا 200‌هزار تومان هزینه داشت، حالا قیمت آن به حدود 800‌هزار تومان رسیده. شریف می‌گوید: «در خرداد و تیرماه‌ سال گذشته، ما با جهش قیمت دارویی مواجه بودیم، حتی داروهای تولید داخل هم همین مشکل را داشتند، اما به تدریج از وقتی که دولت یارانه داروها را بیشتر کرد، قیمت‌ها هم فروکش کرد.» او پایین آمدن قیمت‌ها را به خارج شدن انحصار واردات برخی از داروها از سوی تعدادی از شرکت‌های دارویی ارتباط می‌دهد. «پیش از این واردات برخی از داروها، در انحصار چند شرکت بود، حالا ولی رقابتی میان شرکت‌های دارویی ایجاد شده، همین هم باعث شده قیمت داروها کم شود.»
مهدی سجادی، دبیر انجمن داروسازان ایران هم، وضع دارویی کشور را بحرانی نمی‌داند. او معتقد است مدیران به خوبی توانستند نظام دارویی را مدیریت کنند. او به «شهروند» می‌گوید: «بحث نوسان قیمت و ترخیص داروها، کمبود نقدینگی مشکلاتی بود که تا ‌سال گذشته مشکلاتی را برای نظام دارویی کشور ایجاد کرده بودند، اما حالا با همکاری وزارت بهداشت و وزارت رفاه، خیلی از داروها تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و میزان پرداخت‌های بیماران کم شده است.» او میزان رضایتمندی مردم را از شرایط فعلی دارو و درمانی قابل قبول می‌داند.
 کاهش 40 تا 50‌درصدی قیمت برخی داروها
دیناروند تنها از خروج نظام دارویی کشور از وضع بحران خبر نمی‌دهد. او از جامعه داروسازی ایران می‌خواهد تا کیفیت و کمیت داروهای تولید داخل را ارتقا دهند تا مردم بتوانند به داروهای ایرانی تکیه کنند. او همچنین خواستار ایجاد ثبات در بازار دارویی کشور شد. «این ثبات باید به‌گونه‌ای باشد تا کمبود دارو و جهش قیمت را به حداقل برسانیم و قیمت‌ها را به سمت کاهش سوق دهیم.» به گفته این مسئول در سازمان غذا و دارو، نه‌تنها دارو افزایش قیمت نمی‌یابد، بلکه قیمت داروهای وارداتی نیز به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد. او می‌گوید: «با شرکت‌های چندملیتی ملاقات‌هایی داشته‌ایم که نتایج آن موجب کاهش قیمت برخی داروها بین 40 تا 50‌درصد شده است.» به گزارش فارس، او که در نشست قطب‌های غذا و داروی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هم صحبت‌های کرده بود، می‌گوید: «از‌ سال گذشته تا امروز به هیچ‌وجه افرایش واردات دارو نداشتیم، واردات دارو در ‌سال 91 حدود یک‌میلیارد و 250‌میلیون دلار بود و‌ سال گذشته به یک‌میلیارد و 170‌میلیون دلار کاهش پیدا کرد، سیاست ما محدودیت واردات داروهایی که تولید داخل دارند، است، البته ممنوعیت وجود ندارد اما به سمت کاهش 30‌درصدی واردات حرکت می‌کنیم و امسال تلاش می‌کنیم میزان واردات دارو به زیر 950‌میلیون دلار برسد.» دیناروند تأکید می‌کند: میزان تورم بخش دارو، در 6 ماه اول‌ سال از تورم کلی جامعه کمتر بوده و حتی در مورد برخی از اقلام، تورم 10برابر تورم بخش داروست.
 خیلی از آبلیموها تقلبی هستند
 نمک و چربی برخی محصولات بالاست
او در ادامه درباره تخلفات حوزه غذا، از راه‌اندازی مجدد، سیستم نمونه‌گیری و نظارت در بازار را که چند سالی است دچار وقفه شده، خبر می‌دهد. «از این پس کنترل اصلی در بازار انجام می‌شود، چرا که تا پیش از این در حوزه غذا کنترل اصلی در گلوگاه‌های تولید و واردات بود.» به گفته او، نمی‌توان تولید برخی محصولات را که مصرف زیاد آنها مضر است ممنوع کرد، محصولاتی مانند تنقلات اگر کم مصرف شوند، مشکلی ایجاد نمی‌کنند، باید فرهنگ‌سازی شود که در مصرف آنها افراط نشود، حتی در دنیا تولید سیگار را هم که کاملا مضر است نمی‌توانند متوقف کنند چون قاچاق آن افزایش پیدا می‌کند.
او تأکید می‌کند: «باید مصرف کمتر نمک و چربی را بین مردم ترویج کنیم، باید مردم را ترغیب کنیم که لبنیات کم‌چرب استفاده کنند برای این کار به‌زودی طرح نشاندار کردن موادغذایی اجرا می‌شود و طی آن موادغذایی به 3گروه تقسیم می‌شوند، موادغذایی مفید با یک رنگ، موادغذایی که خیلی مضر نیستند و مصرف آنها مشکل ندارد با رنگی متفاوت مشخص می‌شود و موادغذایی مضر با رنگ دیگری نشاندار می‌شوند.» براساس اعلام دیناروند، برای نمونه، لبنیات کم‌چرب پروبیوتیک در گروه اول، لبنیات کم‌چرب در گروه دوم و لبنیات پرچرب در گروه سوم قرار می‌گیرند. اجرای این طرح به‌زودی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ می‌شود.  رئیس سازمان غذا و دارو به برخورد سریع با تخلفات در بخش غذا تأکید می‌کند. «در مورد خیلی محصولات غذایی مانند آبلیموها شاهد تقلب هستیم، یا مصرف نمک و چربی در برخی محصولات بالاست، باید این موارد در کشور رصد و با تخلفات به سرعت برخورد شود.» این مسئول در سازمان غذا و دارو، اشاره‌ای هم به دلالی در بخش تجهیزات پزشکی می‌کند. به اعتقاد او این دلالی‌ها باید حذف شوند. «برخی تجهیزات پزشکی هستند که در محل تولید، ‌هزار تومان و در بیمارستان 8‌هزار تومان است، در حالی‌ که در حوزه دارو، ‌یک داروی 10‌هزار تومانی در کارخانه در بازار 14‌هزار تومان عرضه می‌شود، سود یک کالا نباید بیش از 50‌درصد باشد و باید دلال‌ها و واسطه‌ها را از بازار تجهیزات پزشکی حذف کنیم.»
سازمان غذا و دارو، در کنار اینها از ارزان شدن 206 قلم داروی وارداتی هم خبر می‌دهد. مدیرکل نظارت بر دارو و موادمخدر وزارت بهداشت با اعلام این موضوع می‌گوید: «از نیمه دوم امسال در داروهای وارداتی این 206 قلم از 10 تا 80‌درصد کاهش قیمت خواهند داشت.» مهدی پیرصالحی با اشاره به اقدامات انجام شده برای کاهش قیمت داروهای وارداتی، افزود: «واردات این اقلام دارویی از مهرماه آغاز می‌شود.»