سعید  معیدفر جامعه‌شناس

ترویج فعالیت‌های انسان‌دوستانه‌ای مثل اهدای‌عضو، تنها با مشارکت نهادهای مدنی امکان‌پذیر است. ما نمی‌توانیم بدون فعال‌شدن نهادهای مدنی در جامعه‌مان شاهد تحقق رفتارهای مثبت جمعی باشیم. در جامعه ما کارهای انسان‌دوستانه به صورت انفرادی انجام می‌شود. افرادی هستند که حس کمک به همنوع را دارند و تصمیم گرفته‌اند شخصا اهدای عضو را با حضور در مرکزی اعلام کنند. اما اگر این کار بخواهد به صورت یک فرهنگ دربیاید و کاری جمعی و قاعده‌مند و تاثیرگذار شود، مستلزم این است که همین افرادی که این کار را کرده‌اند و قطعا از درک و فهم اهمیت کمک به همنوع برخوردار بوده‌اند، دورهم جمع شوند، کسانی که به نحوی فقدان عضو را در لحظه خاص برای یکی از عزیزانشان حس کرده‌اند، باید با آنها هم‌آواز شوند و انجمنی را تشکیل دهند و با تبلیغات حضور در رسانه‌ها برای گسترش این نوع اقدامات تلاش کنند و به اشکال مختلف این اندیشه را به جامعه ببرند. در این صورت می‌شود امید داشت که این رفتار به صورت یک فرهنگ دربیاید. متاسفانه با توجه به نوعی بی‌اعتمادی یا کم‌اعتمادی که میان مردم و دولت‌ها وجود داشته، دولت‌ها چندان نمی‌توانند کاری در این زمینه صورت دهند، مگر این‌که آنها فقط بتوانند مقدمات فعال‌شدن نهادهای مدنی و NGO‌های متعدد را در عرصه‌های مختلف ازجمله برای مشکلات پزشکی فراهم کنند و کار را به دست خود مردم بدهند. آنچه به‌عنوان فرهنگ از آن نام می‌بریم، امری است که از پایین توسط خود مردم شکل می‌گیرد.  بنابراین من فکر می‌کنم در این موضوع یا موضوعات مشابه هیچ‌کس بهتر از نهادهای مدنی و همکاری‌های جمعی مردم نمی‌تواند مشکل را حل کند.  
تهدید پنداشتن این فعالیت‌ها هم یکی از مشکلات جامعه ما در شکل گرفتن کمپین‌های انسان‌دوستانه است. هر نوع کمپین یا انجمنی که بخواهد این نوع فعالیت‌ها را داشته باشد، در جامعه ما متاسفانه تهدید به حساب می‌آید و احساس می‌شود که ممکن است فردا دردسرساز شود. ممکن است تلقی شود که آنها فعلا از این طریق می‌آیند و بعد کم‌کم ادعاهای دیگری می‌کنند.  متاسفانه امروز یکی از دلایل فعال نبودن کمپین‌ها و تشکل‌های مردمی در جامعه ما یا موثر نبودن آنها همین مسأله است که مواجهه شدیدی طی سال‌های گذشته با این نوع تشکل‌ها وجود داشته. مردم می‌خواهند کمکی به همنوع‌شان کنند و نمی‌خواهند برای خود دردسر درست کنند.  تجربه نشان داده، دخالت نهادهای کنترلی و سوال و جواب‌های آنها در بسیاری از مواقع فعالیت چنین تشکل‌هایی را متوقف کرده است. این نهادها معتقدند، تشکل‌ها در وظایف دولت دخالت می‌کنند، درحالی‌که ما به لحاظ اسلامی هم مسئولیم. در جامعه اسلامی فقط دولت مسئول نیست، بلکه همه افراد مسئولند. تا زمانی که این تلقی منفی از کار نهادهای مدنی وجود دارد، نمی‌توانیم فرهنگ اهدای‌عضو و فعالیت‌های نوعدوستانه را جابیندازیم.