شهروند| درحالی‌که یک عضو شورای شهر تهران از ممنوعیت بلند مرتبهسازی در کل تهران خبر داده، رئیس کمیته نظارت شورای شهر تهران می‌گوید شورایعالی شهرسازی و معماری بلند مرتبهسازی را به‌طور موقت ممنوع کرده تا ضوابط جدید آن تصویب شود.
دی‌ماه امسال همزمان با شدت گرفتن آلودگی هوا در پایتخت، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری از بلندمرتبه‌سازی در تهران انتقاد کرد و گفت که ساختمان‌های بلند مرتبه اجازه نمی‌دهند هوا در تهران جا به جا شود و تجمع آلاینده‌ها و وارونگی هوا را در پی دارد. بعد از آن وزیر مسکن و شهرسازی از تصمیمات تازه‌ای در ارتباط با بلند مرتبهسازی خبر داد و ساخت بلندمرتبه‌های جدید در تهران را تا اطلاع ثانوی مشروط به بررسی دقیق در کمیسیون ماده پنج و شورایعالی شهرسازی و معماری کرد.
دیروز «اقبال شاکری» رئیس کمیته عمران شورا ممنوعیت بلند مرتبهسازی در کل تهران را اعلام کرد و گفت: «طبق مصوبه این جلسه بلند مرتبهسازی از طریق توافق، تشکیل پرونده، شهرداری، کمیسیون ماده 5 و کمیته‌های این کمیسیون تا تعیین تکلیف قطعی مکان‌یابی و ضوابط این ساختمان‌ها ممنوع شده‌اند.»
به گفته او در این مصوبه بررسی تأثیر ارتفاع ساختمان‌ها در جریان باد نیز در دستور کار قرار گرفته و بر این اساس سازمان‌های هواشناسی و محیط‌زیست موظف به بررسی این موضوع شده است.
چنانکه شاکری می‌گوید از دیگر مفاد مهم این مصوبه گسترش سیستم ریلی در کشور و به‌ویژه در شهرهای آلوده است؛ چرا که سیستم‌های ریلی به‌عنوان وسایل نقلیه پاک، نقش تعیین‌کننده‌ای بر کاهش آلودگی هوا خواهند داشت.
مقاومت دولت در برابر بلند مرتبهسازی
برج‌سازی و بلند مرتبهسازی در تهران از اوایل دهه 70 تاکنون ادامه دارد. این روند در همه این سال‌ها مورد انتقاد قرار گرفته است. هرچند افزایش تراکم از طریق ساخت ساختمان‌های بلند، یکی از راه‌های توسعه درون‌شهری و پاسخی طبیعی به رشد جمعیت، کمبود زمین، افزایش سطح زیر پوشش خدمات شهری و محدودیت‌های توسعه افقی شهرهاست اما بلند مرتبهسازی در جایی که بستر مناسب خود را از نظر طبیعی نیافته باشد، مشکلات جدیدی ایجاد می‌کند. ساختمان‌های بلند مرتبه یکی از عوامل تأثیرگذار در منظر و زیست‌بوم شهری و از طرفی نقش شاخصی در خواناسازی محیط را برعهده دارند؛ اما پیامدهایشان از نظر زیست محیطی، روانی و اجتماعی هم می‌تواند بسیار مخرب باشد. اگر تا پیش از این و اوایل دهه 70 عمدتا جامعه‌شناسان و شهرسازان بودند که درباره پیامدهای برج‌سازی در تهران هشدار می‌دادند، در یک دهه اخیر فعالان زیست‌محیطی هم به جمع منتقدان اضافه شده‌اند. آنها نه‌تنها کمپین‌هایی برای مقابله با تخریب باغات تشکیل داده‌اند که می‌گویند، ساخت و سازهای تهران جریان حرکت باد در تهران را تحت‌تأثیر قرار داده و بر آلودگی هوا موثر است. تأکید بر چنین رویکردی از سوی رئیس‌جمهوری درنهایت شرایط را به سمتی برد که شورایعالی شهرسازی و معماری در این زمینه تصمیمی بگیرد. این شورا براساس مصوبه‌ای در 15 دی امسال دستور به توقف صدور پروانه برای بلندمرتبه‌های جدید در تهران داد.
آن طور که «محسن پیرهادی» رئیس کمیته نظارت شورا به «شهروند» می‌گوید، توقف بلند مرتبهسازی یک تصمیم «قطعی» نیست و تصمیمی «موقت» است تا زمانی که ضوابط نهایی برای بلند مرتبهسازی به تصویب شورایعالی شهرسازی و معماری برسد.
او گفت: «شورایعالی شهرسازی و معماری در سال 86 شهرداری تهران را موظف کرد که در گزارش و طرحی مکان‌یابی بلند مرتبهسازی در تهران را مشخص کند. در آن زمان به شهرداری سه ماه فرصت داده بودند که این کار انجام شود. پس از آن در برنامه اول شهرداری هم این حکم دیده شده و باز ما در برنامه دوم هم آن را گنجاندیم اما متاسفانه شهرداری تهران 8 سال است که این کار را به تعویق انداخته با این‌که در شورای شهر هم پیگیری‌های زیادی برای این کار انجام شده است.»
این عضو شورا افزود: «بر اساس آخرین پیگیری‌ها شهرداری تهران گزارشی را در ارتباط با بلند مرتبهسازی به شورایعالی شهرسازی و معماری فرستاده که درحال بررسی و رفت و برگشت است. این پاسخی است که در نتیجه پیگیری‌ها به ما در شورا داده‌اند.»
به گفته پیرهادی، براساس مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری، تا زمانی که ضوابط نهایی برای بلند مرتبهسازی در تهران تصویب نشده، شهرداری تهران نباید پروانه جدیدی صادر کند و شورایعالی شهرسازی و معماری به شهرداری ابلاغ کرده که از صدور پروانه جدید برای ساختمان‌های جدید خودداری کند.
او افزود: در موارد خاص و ساخت و سازهای اضطراری و مهم هم باید موضوع در کمیسیون ماده 5 و شورایعالی شهرسازی و معماری بررسی و تأیید شود.
به گفته این عضو شورا، بلند مرتبهسازی در تهران نمی‌تواند برای همیشه و به‌طور قطعی متوقف شود و این موضوع اساسا با رویکردهای توسعه‌ای و نیازهای شهری مثل تهران که یک کلانشهر بزرگ است، در تضاد است؛ اما در این میان تهران به نظامی نیاز دارد که روشن کند بلند مرتبه‌ها کجا و با چه شرایطی باید ساخته شوند و پیامدهای اجتماعی و زیست‌محیطی آن مشخص باشد.
ساخت بلندمرتبه‌ها در تهران از سال 66 آغاز شد و بعد از آن در دهه 70 در تهران سرعت گرفت. بنا بر اعلام وزارت راه و ترابری، براساس گزارش شهردار تهران، نزدیک به 979 پروانه در این مدت صادر شده است که هر پروانه می‌تواند چندین ساختمان باشد. جدا از مجموعه ساختمان‌های بلند مرتبه‌ای که در دهه‌های گذشته در تهران ساخت شده، شروع بلند مرتبهسازی در منطقه 22 تهران در یک دهه اخیر هم موج تازه‌ای از انتقادات را متوجه شهرداری تهران کرده است. منتقدان می‌گویند به دلیل بلوک‌های بزرگ در منطقه 22 تهران، میزان ساختمان‌ها نسبت به پروانه‌ها بیشتر است. یکی از مسائل مهم درباره ساخت و سازهای تهران، افزایش جمعیت و به عبارت دیگر مازاد جمعیت افزون بر ظرفیت زیستی پایتخت است.
براساس طرح جامع، ظرفیت جمعیت‌پذیری شهر تهران باید هفت‌میلیون و 800هزار نفر باشد اما اکنون این میزان به بیش از 10میلیون و 600هزار نفر افزایش پیدا کرده است. ساخت و سازهای جدید در تهران می‌تواند بر میزان مشکلات زیستی بیفزاید و به همین دلیل است که منتقدان ساخت و سازهای جدید در تهران می‌گویند، مدیریت شهری باید یک نقطه پایانی برای توسعه شهری تهران و کلانشهرها داشته باشد.