| خسرو خرم | پزشک|
نخستين‌بار فنلاندی‌ها سونا (خشک) را به کار گرفتند. گفته می‌شود که از هر سه خانه در فنلاند یکی از آنها دارای سونا است. از سونا همه می‌توانند استفاده کنند. پیر، جوان، زن، مرد، نوزاد، خردسال و خانم باردار و حتی حیوانات فقط باید قبل از استفاده با پزشک مشورت کرد. فنلاندی‌ها معتقدند که سونا بدن آنها را از استرس‌ها و سموم آزاد می‌کند.
در سونا چه اتفاقی می‌افتد؟
به محض ورود به سونا بدن به گرما واکنش نشان می‌دهد، درجه حرارت بدن به ۳۹ درجه سانتیگراد می‌رسد، مویرگ‌ها گشاد می‌شوند، منفذهای پوست باز شده و شروع به تعریق زیاد می‌کنیم. جریان خون و جابه‌جایی مواد در بدن افزایش پیدا می‌کند. تعداد ضربان‌های قلب از متوسط ۷۰ به ۱۰۰ عدد در دقیقه می‌رسد. راه‌های تنفسی باز‌تر می‌شوند، تنفس بهتر و راحت‌تر انجام می‌شود و میزان دریافت اکسیژن بر اثر تأثیر هوای خشک و گرم بیشتر می‌شود. به دلیل تغییرات سریع درجه حرارت انعطاف‌پذیری (الاستیسیته) عروق بهبود می‌یابد. روی تنوس پوست تأثیر عالی می‌گذارد و باعث سریع شدن سوخت‌وساز سلولیت (چربی زیر پوست ران و کپل) می‌شود. بر سرعت متابولیسم افزوده می‌شود و با کمک سونا سبک‌تر ولاغر‌تر می‌شویم.
به غیر از این سونا باعث تقویت مقاومت در مقابل عفونت‌های ویروسی شده و دوباره‌سازی سلول‌ها را تسریع می‌بخشد. قبل از وارد شدن به سونا باید یک دوش عمیق گرفته و سر را کاملا خشک کرد. در بدو ورود به داخل سونا حتی‌المقدور در موقعیت خوابیده باشيد و یک حوله بلند در زیر خود قرار بدهيد. از سکوهای پايین شروع کنيد زیرا که درجه حرارت کمتر است. در شروع زمان کوتاهی را در سونا مانده و زمانی که بدن به آن عادت کرد می‌توان تا ۳۰ دقیقه نیز در سونا ماند.
بعد از هر اقامت در سونا تا حدود یک لیتر مایعات از دست می‌دهید؛ پس لازم است که مایعات زیادی قبل و بعد تعریق کردن بنوشید. از نوشیدن قهوه، الکل و نوشیدنی‌های گازدار خودداری کنید. با شکم پر به سونا نروید، همچنین با شکم خالی نیز رفتن به سونا پیشنهاد نمی‌شود. ۲ ساعت قبل از رفتن به سونا غذای سبک بخورید. قبل از خروج از سونا کمی نشسته، سپس بلند شوید. با این کار از سرگیجه احتمالی جلوگیری می‌كنيد. اگر در سونا احساس ضعف یا سرگیجه كرديد از آن خارج شده به پشت خوابیده و پاهای خود را بالا بگیرید. بعد از خروج از سونا حتماً با آب سرد دوش گرفته یا داخل یک حوضچه آب سرد شوید. زیاده‌روی نکنید، فقط تا زمانی در سونا بمانید که برای شما لذت‌بخش است.
تفاوت میان سونای خشک و تر
سونای خشک مشهور‌ترین و پرطرفدار‌ترین سونا در جهان است. نام آن از زبان فنلاندی گرفته شده و از چوب ساخته می‌شود. معمولاًُ وقتی که صحبت از سونا می‌شود منظور سونای خشک است؛ ولی سونای تر (ترک) و همچنین سونای روسی نیز معروف است. در سونای خشک درجه حررات بین ۸۰ تا ۱۳۰ درجه سانتیگراد است ولی سونای تر به ندرت از ۵۰ درجه تجاوز می‌کند. سونای تر حداکثر درجه رطوبت را دارد.
به علت اختلاف در میزان رطوبت هوا، سونای تر بعد از سونای خشک پیشنهاد می‌شود. مزایای سونا برای بدن متفاوت است. معروف است که تصویر ریه‌های انسان پوست او است و به همین دلیل لازم است که این پوست از مواد مضر پاک شود. سونا یک چیز ایده‌آل برای بهبود تنفس پوست به شمار می‌رود. با تهویه بهتر پوست و سونا گرفتن مداوم شانس سالم ماندن آن بیشتر می‌شود. سونا دردهای روماتیسمی را تسکین می‌دهد؛ لازم است که حداقل یک‌بار در هفته به سونا رفت.
نکاتی که قبل از سونا باید رعایت شود
قبل از رفتن به سونا با پزشک خود مشورت کنید. به افرادی که از بیماری‌های قلبی- عروقی، ریوی و یا واریس رنج می‌برند رفتن به سونا پیشنهاد نمی‌شود. برای بعضی‌ها سونا مانند شوک است. باید محتاط بود و به سفارشات متخصصان گوش داد و اصول تجربه شده را رعایت کرد. چرب کردن پوست با روغن‌های مختلف قبل از رفتن و یا در حین حضور در سونا پیشنهاد نمی‌شود. معمولاً این کار را بعضی از افراد برای تحریک تعریق خود انجام می‌دهند که این خود باعث خفه کردن پوست می‌شود.