شهروند| خانه‌کودک بهنام قدمت زیادی ندارد. یک‌سال‌ونیم از تأسیس آن می‌گذرد و به‌رسم خیلی از «ان‌جی‌او»ها، در جنوب شهر تهران دایر شده است تا باری از روی دوش مردمان این منطقه بردارد. حالا خیلی‌ها منطقه 12 تهران را قلب مشکلات و آسیب‌های اجتماعی می‌دانند که نیازمند رسیدگی و توجه است. انواع و اقسام مشکلات، از اعتیاد گرفته تا معضل کودکان‌کار، گره‌بازنشدنی منطقه‌ای است که در جنوبی‌ترین نقطه تهران جاخوش کرده‌است. پریسا پویان، مدیر خانه‌کودک بهنام که در این مدت کم تلاش کرده تا کاری برای بچه‌های این منطقه انجام دهد در گفت‌وگویی کوتاه از راه و روش انجمن‌شان برای بهبود وضع منطقه می‌گوید و امیدوار است با کمک دولت، شبکه گسترده‌ای از آسیب‌های اجتماعی که درحال‌حاضر وجود دارد رفع شود و این منطقه کمی سروسامان بگیرد.
منطقه شوش، هرندی و دروازه‌غار چند سالی است که موردتوجه فعالان مدنی قرار گرفته و «ان‌جی‌او»های زیادی در این منطقه مشغول به‌کار شده‌اند. اگر قرار باشد یک تصویر کلی از مشکلات این منطقه ارایه بدهید، به چه مواردی اشاره می‌کنید؟
محله شوش و دروازه‌غار از زمان قاجار دچار آسیب‌های زیادی بوده است. همان زمان راهزن‌ها وقتی قرار بود اموال غارت‌شده‌شان را جایی پنهان کنند به این محله می‌آمدند و آن را قرق می‌کردند. همین باعث شد تا این محله‌ها مرکز خلاف و دزدی شود. این رویه سال‌های‌سال ادامه پیدا کرد و به امروز هم کشیده شد. البته در این سال‌ها نوع آسیب‌ها هم تغییر کرده و علاوه‌بر مشکلاتی که از قبل وجود داشت، بحث اعتیاد و کودکان و دیگر مسائل هم به آن اضافه شد و محله شوش، هرندی و دروازه‌غار را بیشتر دچار آسیب کرده است. همین باعث شده تا تعداد زیادی از «ان‌جی‌او»ها روی این منطقه متمرکز شوند که البته به جرأت می‌توان گفت اگر 20 «ان‌جی‌او»ی دیگر هم اضافه‌شود، باز کم است و جای کار زیادی وجود دارد. آسیب‌های این منطقه به‌قدری زیاد است که نمی‌توان از چند مورد خاص نام‌برد.
همان‌طور که گفتید تعداد «ان‌جی‌او»ها در این منطقه بالاست. خیلی از فعالیت‌ها هم ممکن است که شبیه به‌هم باشد. این تعدد بالا باعث نشده که موازی‌کاری صورت‌بگیرد و از کیفیت کار کاسته شود؟
متاسفانه تعامل «ان‌جی‌او»ها در این منطقه خیلی‌کم است. درحال‌حاضر در این منطقه 5 «ان‌جی‌او» در رابطه با کودکان، فعالیت می‌کنند. البته به‌صورت جزیی نوع فعالیت‌ها متفاوت است اما به‌هرحال تعامل چندانی وجود ندارد و ممکن است همین مسأله باعث شود که کارها دیرتر به نتیجه برسد.
خانه‌کودک بهنام دقیقا روی چه مساله‌ای متمرکز شده‌است؟
ما به‌صورت تخصصی روی درمان اختلال یادگیری بچه‌ها کار می‌کنیم. نمونه مشابهی هم در این زمینه وجود ندارد اما بحث مهمی است که باید به آن پرداخته شود. من 30سال پیش که در مرکز نابینایان معلم بودم به این موضوع فکر می‌کردم که بهتر است در هر زمینه‌ای کیفیت بالا برود. متاسفانه درحال‌حاضر و به‌دلیل مشکلاتی که بچه‌های این منطقه با آن درگیر هستند، افت تحصیلی بالاست و درس‌خواندن کیفیت چندانی ندارد. ما سعی می‌کنیم با جلسات روانشناسی و مشاوره‌ای که وجود دارد، این اختلال را در بچه‌ها شناسایی و آن را درمان کنیم. البته فعالیت‌ها تنها محدود به این مسأله نمی‌شود. ما به‌همراه مددکار از خانه بچه‌ها هم بازدید کرده و سعی می‌کنیم مشکلات‌شان را شناسایی و برای رفع آنها اقدام کنیم. مثلا در آخرین بازدیدی که داشتیم، متوجه شدیم مادر خانه مصرف‌کننده موادمخدر است. وقتی به موارد اینچنینی برخورد می‌کنیم، با راهنمایی، مشاوره و ارجاع به مراکز درمانی سعی می‌کنیم تا دیگر مشکلات را هم کم کنیم.
با توجه به سبک زندگی در این منطقه، چقدر پدر و مادرها برای رفع مشکلات‌شان همکاری می‌کنند. مثلا در همین مورد آخری که گفتید، مادر خانه به‌راحتی می‌پذیرد که برای ترک اقدام کند؟
واقعیت این است که والدین بچه‌ها گروه‌هدف ما نیستند. ما گروه‌هدف‌مان را روی بچه‌ها قرار دادیم، نه خانواده‌هایشان. اگر قرار باشد این موضوع از طرف والدین پذیرفته نشود ما اصرار نمی‌کنیم. به‌هرحال مشکلات بچه‌ها بیشتر از این‌که اعتیاد والدین باشد، فقر و مشکلات‌اقتصادی است. ما برای این موضوعات هم برنامه داریم. از طرف دیگر پزشک داریم و روی بحث درمان بچه‌ها هم کار می‌کنیم.
کمی از اختلال یادگیری برایمان بگویید. این مشکل چگونه حل می‌شود؟
درمان اختلال یادگیری از پیش‌دبستانی شروع می‌شود. ما این‌جا چون کلاس‌های آموزشی داریم، خانواده‌ها، بچه‌هایشان را به این مرکز می‌آورند برای این‌که درس بخوانند. بچه‌های‌کار و آنهایی که در این منطقه زندگی می‌کنند به‌دلیل شرایط زندگی و فقر زیاد دچار اختلالاتی هستند که یادگیری آنها را پایین می‌آورد. بعد از اقدامات و مشاوره‌هایی که صورت می‌گیرد، اگر متوجه شویم که بچه‌ها دچار اختلال هستند، کارمان را شروع می‌کنیم. اگر هم ببینیم که بچه‌ها سالم هستند و مشکلی ندارند، برای ثبت‌نام آنها را به مدارس‌دولتی ارجاع می‌دهیم. درواقع در حیطه کاری که انجام می‌دهیم، بچه‌های سالم گروه‌هدف نیستند.
درمان اختلال یادگیری چقدر زمان می‌برد؟
معمولا یک‌سال تحصیلی زمان نیاز است تا درمان صورت بگیرد. البته دوره کامل به 2 تا 3سال زمان نیاز دارد و بچه‌ها در این مدت باید با ما باشند. متاسفانه به‌دلیل مشکلاتی که ما داریم نمی‌توانیم بیشتر از یک‌سال بچه‌ها را نگه داریم. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که درحال‌حاضر ما داریم، بحث‌های زیرساختی است. حتما می‌دانید که «ان‌جی‌او»ها مشکلات زیادی دارند. البته من نمی‌خواهم درمورد دیگر «ان‌جی‌او»ها حرف بزنم اما به‌هرحال مشکلات همیشه بوده و همین مسأله ممکن است روی کیفیت تأثیر بگذارد.
فکر می‌کنید فعالیت شما و دیگر «ان‌جی‌او»ها تا چه اندازه مشکلات این منطقه را رفع می‌کند و می‌تواند نتیجه داشته‌باشد؟
رفع این آسیب‌ها کار ما نیست. ما نمی‌توانیم ادعا کنیم که با حضورمان و فعالیت‌هایمان می‌توانیم مشکلات را ریشه‌کن کنیم. هرکسی هم که این ادعا را داشته‌باشد، اشتباه کرده است. در منطقه‌ای مثل شوش ما با شبکه‌ای از مشکلات روبه‌رو هستیم که به این راحتی‌ها اصلاح نمی‌شود. مگر چقدر می‌توان در یک محله‌ای با این قدمت و آسیب، تحول ایجاد کرد؟ کاری که ما و همه «ان‌جی‌او»ها انجام می‌دهیم، تعدیل مشکلات است. ما خودمان می‌دانیم که در این مسیر نباید قایل به نتیجه باشیم. مشکلات منطقه شوش، هرندی و دروازه‌غار به کمک دولت نیاز دارد تا بتواند به‌صورت اساسی حل شود. بدون کمک دولت، «ان‌جی‌او»ها تنها می‌توانند بخشی از آسیب‌ها را کم کنند.