شهروند| پایان دادن به ماجراهای پیوند عضو، نتیجه‌اش همان مصوبه‌ای شد که در شورایعالی پیوند اعضا به تصویب رسید، مصوبه‌ای که در آن پیوند اعضا برای اتباع غیرایرانی به‌طورکلی ممنوع اعلام شد. این تنها راه‌حلی بود که به ذهن مسئولان نظام سلامت رسید. آنها اولویت را به هموطنان ایرانی می‌دهند، اشاره‌شان به 25‌هزار نفری است که در لیست پیوند اعضا قرار دارند، لیستی که روزانه 7 تا 10 نفرشان به دلیل نبود عضو پیوندی، جانشان را از دست می‌دهند. حالا رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت با اشاره به همه این معضلات، از شناسایی 12 باند قاچاق عضو در کشور خبر می‌دهد و به دلایل ممنوعیت ایجاد شده اشاره می‌کند. « قانونی در ‌سال 87 در کشور تصویب شد که براساس آن قانون اتباع خارجی می‌توانستند از هموطن خود عضو دریافت کرده و در ایران پیوند شوند. مشکل آن بود که با تصویب چنین قانونی باندهای قاچاق و غیرقانونی شروع به فعالیت کردند.» به گفته او، برای جلوگیری از به فساد کشیده شدن پیوند عضو در کشور اخیرا شورایعالی پیوند، کارگروهی را تشکیل داد و پس از برگزاری نتیجه بر آن شد که فعلا پیوند اتباع در کشور ممنوع شود تا کنترل درستی روی این موضوع صورت گیرد. البته تیم‌های پیوند ایران آمادگی کامل دارند که در صورت درخواست کشورهای اطراف، برای اعمال پیوندی و ارایه آموزش‌های لازم با این کشورها تعامل داشته باشند.  کتایون نجفی‌زاده، رئیس اداره پیوند وزارت بهداشت یکی از کسانی بود که روز گذشته در نشست خبری جشن نفس صحبت می‌کرد. جشنی که برای پیوند عضو در کشور قرار است برگزار شود. نجفی‌زاده، در همین ارتباط به دلایل مرگ مغزی اشاره می‌کند. «مرگ مغزی و ‌تخریب سلول‌های مغز باعث افزایش فشار داخل جمجمه می‌شود و از آن‌جا که جمجمه قابلیت انعطاف ندارد به رگ‌های مغزی فشار آورده و در نتیجه مغز و ساقه مغز بر اثر این فشار از بین می‌رود، بنابراین امکان بازگشت بیمار پس از مرگ مغزی وجود ندارد و پس از این اتفاق نهایت تا 14 روز آن هم با اقدامات پزشکی قادر به حفظ سایر ارگان‌های بدن و جلوگیری از فاسد شدنشان هستیم.» او ادامه می‌دهد: «‌با گذشت زمان سم از مغز و سلول‌های مغزی وارد خون شده و یک یک اعضا را از کار می‌اندازد. بنابراین خانواده‌ها باید در سخت‌ترین لحظات سخت‌ترین تصمیم را بگیرند.» به اعتقاد این مسئول در وزارت بهداشت، برای سرعت بخشیدن به تصمیم خانواده‌ها، باید فرهنگ‌سازی شود، یکی از این راهکارها هم برگزاری جشن سالانه نفس است.
* تمام هزینه‌های پیوند رایگان می‌شود
نجفی‌زاده به هزینه‌های پیوند عضو اشاره می‌کند. «پیش از این بیمار مرگ مغزی باید هزینه بستری در بیمارستان مبداء را پرداخت می‌کرد اما اکنون وزارت بهداشت درصدد وضع قانونی است که براساس آن خانواده این بیماران مرگ مغزی هزینه‌ای را توسط بیمارستان متحمل نشوند و کل هزینه‌ها رایگان انجام شود.» رتبه کشورها در اهدای عضو موضوع دیگری است که از سوی رئیس اداره پیوند وزارت بهداشت بیان می‌شود.» اسپانیا و کرواسی به ترتیب از رتبه اول و دوم برخوردارند و پس از آن دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در رتبه سوم قرار دارد. پروژه‌ای به وزارت بهداشت ارایه شده تا گروه‌های پراکنده فراهم‌آوری اعضا و پیوند در ایران به سلسله جبالی تبدیل شوند به این ترتیب مدل ایرانی شبکه فراهم‌آوری اعضا و پیوند در کشور شکل می‌گیرد. این موضوع نیازمند کمک خیرین است و دولت به تنهایی قادر به انجام آن نیست.» او همچنین درباره هزینه‌های سنگین داروهای بیماران پس از عمل پیوند توضیح می‌دهد: «بسیاری از داروهای اصلی پیوند تقریبا به صورت رایگان به بیماران ارایه می‌شود البته مشکلاتی در مورد آنتی‌بیوتیک‌ها و ضدقارچ‌ها وجود داشت؛ اخیرا این داروها نیز بیمه شده‌اند اما با این وجود فرانشیز پرداختی برای بیماران سنگین است. وزارت بهداشت توجه ویژه‌ای به پیوند دارد و در صورت اجرای طرح حمایت از بیماران صعب‌العلاج تمام هزینه‌های پیوند رایگان و تعرفه‌ها واقعی می‌شود.»پیوند عضو اما تمام ماجرا نیست، هزینه‌های جراحی و داروهای پس از آن نیز اهمیت زیادی دارد. ولایتی می‌گوید. «هزینه پیوند ریه 60‌میلیون تومان و هزینه پیوند قلب 50‌میلیون تومان است که تنها 25‌میلیون تومان آن را وزارت بهداشت پرداخت می‌کند و مابقی توسط خیران پرداخت می‌شود.» با این همه او تأکید می‌کند که تاکنون پیش نیامده تمام هزینه پیوند از بیمار گرفته شود. همه این اتفاقات در شرایطی رخ می‌دهد که براساس اعلام رئیس بیمارستان مسیح دانشوری، هر بیمارستانی عمل پیوند را انجام نمی‌دهد، چراکه هزینه آن سنگین است و باید مقدمات گرفتن رضایت از خانواده مرگ مغزی را نیز فراهم کرد. رئیس بیمارستان مسیح دانشوری به برگزاری جشن نفس اشاره می‌کند. «از اهدای ارگان‌های حیاتی یک فرد مرگ مغزی زندگی سالم و با کیفیت به 6 نفر اهدا می‌شود و در این راستا از 11‌سال پیش جشن نفس هر ساله یا هر دو‌سال یک‌بار برگزار شد که امسال با توجه وزارت بهداشت این مراسم به صورت کشوری در برج میلاد برگزار می‌شود.» دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به‌عنوان یک مرکز به لحاظ گرفتن رضایت از خانواده‌های بیماران مرگ مغزی رتبه اول را در بین مراکز جهان داراست و در عرصه اهدای عضو نیز جزو چند کشور اول دنیا هستیم که بعد از یک مرکز در اسپانیا و یک مرکز در کرواسی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی رتبه سوم دنیا را دارد.
* مرگ روزانه 7 تا 10‌ نفر به دلیل نبود عضو پیوندی
در ادامه این نشست، قبادی معاون اداره پیوند وزارت بهداشت نیز با اعلام این‌که سالانه در ایران 5‌هزار تا 8‌هزار مرگ مغزی وجود دارد که در این میان 2‌هزار و 500 تا 4‌هزار نفر قابلیت اهدای عضو دارند، تأکید می‌کند: «با همه اینها در ‌سال گذشته فقط ۶۶۵ نفر اهدای عضو داشتند که ۳۴۲ مورد آن در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود.» قبادی ادامه می‌دهد: «در ‌سال 84‌درصد اهدای عضو از بین مرگ مغزی‌ها تنها 5‌درصد بود که پس از پژوهش‌ها به این نتیجه رسیدیم کمبود تجهیزات و نیروی متخصص نداریم بلکه مشکل اصلی فرهنگ‌سازی است تا مردم ایران بدانند که برای چه باید اعضای عزیزان خود را اهدا کنند.» معاون اداره پیوند وزارت بهداشت تأکید می‌کند: «بر طبق آمارها ایران در توسعه و فرآیند رضایت‌گیری از خانواده‌ها 3/97‌درصد موفقیت داشته است.» به گفته او، ایران با آمار 3/96‌درصدی در زمینه رضایت‌گیری برای اهدای عضو مقام اول جهان را دارد. همچنین در زمینه اهدای عضو از مرگ مغزی، از مقام سوم دنیا برخوردار است.  معاون اداره پیوند وزارت بهداشت با تأکید بر این‌که 25‌هزار نفر در ایران در لیست انتظار پیوند قرار دارند، می‌گوید: «در همه جای دنیا منظور از لیست انتظار پیوند، افرادی هستند که ثبت‌نام کرده‌اند نه آن دسته که به پیوند نیاز دارند. متاسفانه از 25‌هزار نفری که در لیست انتظار هستند، روزانه هفت تا 10 نفر از آنها جان خود را از دست می‌دهند.»