|  اسدالله قربان‌زاده   |   روزنامه نگار   |

شهروند| آمارها نشان می‌دهد در هر دقیقه یک نفر بر اثر ابتلا به بیماری‌های قلبی در جهان فوت می‌کند و روزانه در کشورمان نزدیک به107 نفر نیز پس از مقاومت در برابر این بیماری‌ها با زندگی وداع می‌کنند.
اما 4 نوجوان محقق زنجانی سیستمی برای تشخیص سریع بیماری‌های قلبی جهت انجام درمان در سریع‌ترین زمان ممکن، طراحی کرده‌اند.
احمد معروفخانی، روح‌الله امندی، محمد فرهادی و فرید ناصری 4 نوجوان رشته علوم تجربی دبیرستان شاهد زنجان،  مطالعه و تحقیق کردند تا بتوانند گره‌ای از زندگی بیماران قلبی را بگشایند.
این نوجوانان با مطالعه مقاله‌های علمی روز و کنکاش درباره سیستم طراحی‌شده در این خصوص، موفق به اختراع یک سامانه تشخیصی شدند. طرحی که در همان ابتدای راه به کنگره بین‌المللی کاربرد کامپیوتر در علم پزشکی آمریکا راه یافت. طراحی «سامانه هوشمند تشخیص و آنالیز بیماری‌های قلبی» کمتر از یک‌سال قبل کلید خورد و اکنون به جشنواره کشوری خوارزمی فرستاده شده است. اعضای این گروه طی دعوت‌نامه‌ای که از دانشگاه ‌هاروارد و ام-آی-تی آمریکا دریافت کرده‌اند، شهریور امسال برای شرکت در معتبرترین کنگره جهانی کاربرد کامپیوتر در پزشکی دعوت شده‌اند.  احمد معروفخانی سرپرست این گروه علمی، دانش‌آموز ‌سال چهارم متوسطه دبیرستان شاهد زنجان است که درباره جزییات این طرح می‌گوید: این طرح از دو بخش نرم‌افزاری و سخت افزاری تشکیل شده که  بخش نرم‌افزاری به قلب وصل می‌شود و نوار قلب را ثبت کرده و با ارسال اطلاعات و دیتاها به وای - فای یا بلوتوث به سامانه، پزشک معالج و فرد مبتلا را در جریان کم و کیف وضع قلبی قرار می‌دهد.
جالب این‌که در مرحله بعد که اطلاعات به سامانه ارسال شد، وضعیت بیمار را تحلیل می‌کند و نتیجه را اطلاع می‌دهد.
فرید ناصری، روح‌الله امندی، محمد فرهادی دیگر اعضای این گروه در طراحی این سامانه هستند که همگی در رشته تجربی ادامه تحصیل می‌دهند و در سایه مشارکت و کار گروهی توانستند مرحله به مرحله با تحقیق و مطالعه مقالات و پروپوزال‌های مختلف داخلی و خارجی این طرح را پیاده کنند.
او امتیاز کسب‌شده سیستم طراحی‌شده توسط مخترعان ایرانی را 93 از 100 عنوان می‌کند و درباره جزییات کار این سامانه می‌گوید: 2 «دست بند» برای دریافت سیگنال‌های قلبی افراد به این نرم‌افزار وصل می‌شود که آنها جایگزین 12 الکترودی می‌شوند که در زمان دریافت نوار قلب، برای دریافت امواج به سوی قلب به بدن فرد نصب می‌شوند.
معروفخانی، قابلیت عمومی کردن این طرح را جزو اهداف اجرای این طرح بیان می‌کند و می‌افزاید: اعتقاد داریم تشخیص به موقع در درمان بیماری‌های قلبی مؤثر است که با همه‌گیر شدن استفاده از این سامانه می‌توان پیشگیری قبل از درمان کرد.
سرپرست این گروه علمی، درباره علت اجرای این طرح عنوان می‌کند: وقتی آمار بالای مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی را از رسانه‌ها و مقالات علمی پیگیر بودیم، کلنجار می‌رفتیم تا راهکاری به این منظور بیابیم تا افراد قبل از ابتلا، موارد و دلایل را تشخیص دهند و با پزشک در میان بگذارند.
معروفخانی، با اعلام این‌که طبق پیش‌بینی‌ها تا‌ سال 2018، 75‌درصد افراد جهان به بیماری‌های قلبی دست به گریبان خواهند بود، می‌افزاید: همین آمارها ذهن ما را مشغول می‌کرد که چطور بتوانیم به کاهش این آمارها کمک کنیم. بعد از تحقیقات متوجه شدیم که تشخیص اهمیت بالایی در این موضوع دارد.
او اعتقاد دارد؛ مردم برای دوری جستن از بیماری‌های قلبی و عروقی باید در کمترین زمان ممکن عمل چکاپ را انجام دهند؛ چرا که تشخیص مهم‌ترین مرحله در دوری از این بیماری است.
این مخترع زنجانی، تأکید می‌کند: تأییدیه‌های این طرح از اساتید دانشگاه زنجان و دانشگاه علوم پزشکی دریافت شده و در سازمان ثبت مالکیت صنعتی گواهی ثبت اختراع دریافت کرده است.
سرپرست این گروه که در دوره‌های قبلی جشنواره جوان خوارزمی با طرح‌هایی همچون کارت داوری هوشمند مسابقات فوتبال و دستگاه شوت شاتل بدمینتون تا مرحله کشوری پیش رفته بود، درباره شرکت در مسابقات اینترنتی فیزیونت نیز می‌گوید: این مسابقات همه‌ساله از سوی دانشگاه‌های ‌هاروارد و ام-آی-تی آمریکا برگزار می‌شود که بنده در پردازش سیگنال‌های قلبی مقام چهارم را به دست آوردم.
مسابقات فیزیونت، 15‌سال قدمت دارد و برگزارکنندگان هر‌ سال یکی از چالش‌های مهم جهانی را به‌عنوان موضوع رقابت‌ها اعلام می‌کنند.
تشخیص   بیماری
یکی از مشکلاتی که در بحث بیماری‌های قلبی و عروقی وجود دارد، ناتوانی فرد برای تشخیص به‌موقع آن است. این سیستم قادر است با دریافت اطلاعات نوار قلب، بیماری و مشکل فرد را تشخیص دهد. وی، در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان می‌کند: در صورتی که فرد از همان ابتدا متوجه وجود بیماری شود، با طی فرآیندهای درمانی به مراحل حاد و وخیم مشکل قلبی و عروقی نخواهد رسید. معروفخانی، با بیان این‌که این تراشه با وجود برخورداری از تکنولوژی بالا، فاقد توانمندی تشخیص بیماری در همه افراد جامعه بوده و نمی‌توان آن‌را برای هر فردی از ابتدای تولد بکار برد، تصریح می‌کند: نرم‌افزار و سیستم طراحی شده توسط مخترعان زنجانی در نوع خود در جهان کم‌نظیر است.  
تولید   انبوه
با این حال برای استفاده عموم بیماران قلبی از این دستگاه راه طول و درازی در پیش است چرا که از این مرحله به بعد باید پای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های تولیدی باز شود. معروفخانی، دراین‌باره بیان می‌کند: این طرح کاربردی از قابلیت بالایی برای عرضه برخوردار است، منتها تجاری‌سازی و تولید انبوه آن نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یا دولتی است.
او درباره جزییات حضور در این کنگره بین‌المللی عنوان می‌کند: کنگره بین‌المللی کاربرد کامپیوتر در پزشکی در انستیتوی فناوری ماساچوست برگزار می‌شود و معتبرترین کنگره جهان است. چهل و یکمین دوره این کنگره با حضور دانشگاه‌های معتبر دنیا همچون دانشگاه آکسفورد و کمبریج - ‌هایدلبرگ و صاحب‌نظران بنام این حوزه برگزار می‌شود.
 این کنگره توسط انستیتو فناوری ماساچوست آمریکا، دانشگاه هاروارد، دانشگاه ام-آی-تی و سایر دانشگاه مطرح دنیا 7 تا 10 سپتامبر امسال برگزار می‌شود. به گفته سرپرست این گروه، برای حضور در کنفرانس علمی کاربرد کامپیوتر در پزشکی برای دریافت ویزا مدارک کل اعضا را به سفارت امارات تحویل داده‌ایم تا در کنفرانس روزهای 17 تا 20 شهریور امسال شرکت کنیم.
هزینه‌های شخصی
یکی دیگر از اعضای این گروه علمی که بیشتر در بخش برنامه نویسی و انتقال داده از شبکه همکاری داشت، می گوید: بیشتر روی انتقال داده‌ها وای - فای و بلوتوث و پردازش سیگنال‌ها که وضع بیمار را مشخص می‌کرد، همکاری داشتم. فرید ناصری، با اعلام این‌که هزینه‌های اجرای این طرح نزدیک به 5‌میلیون تومان برآورد شده است، عنوان می‌کند: کدنویسی، اجاره سرور، جمع‌آوری اطلاعات از ژورنال‌های مختلف برای تکمیل و تأمین سخت‌افزارهای به‌کار رفته جزو هزینه‌های صرف‌شده در این سامانه بوده است.
این مخترع زنجانی، با بیان این‌که کاربرد این سامانه برای تمام افراد امکان‌پذیر است، استفاده آن‌را در مراکز درمانی برای تشخیص زودهنگام بیماری قلبی و عروقی توسط پزشک عمومی یادآور می‌شود.
او، درباره اعزام کل اعضای تیم در صورت موافقت طرف آمریکایی برای حضور در این کنفرانس عنوان می‌کند: تأمین هزینه‌های اعزام نیز یکی از دغدغه‌های این گروه است که باید شخصی پرداخت کنیم.
او، پایین آمدن سن بیماری‌های قلبی و عروقی، استفاده نکردن از سیستم چکاپ، کنترل نکردن برخی بیماری‌های مرتبط مادرزادی را در بروز این بیماری اثرگذار می‌داند و یکی از بهترین راه‌ها برای مقابله با روند این بیماری را کنترل نامحسوس در طول شبانه‌روز بیان می‌کند. به گفته او، سیستم ارایه شده در بدن فرد بیمار در بازه خطر بیماری‌های قلبی قرار گرفته و با استفاده از آخرین فناوری پردازش سیگنال تمامی اطلاعات مرتبط با بیماری‌های خطرناکی همچون ventricular fibrilation و ventricular tachycardia مورد آنالیز قرار داده و می‌تواند اقدامات اولیه مانند اعمال سیگنال مناسب برای بازگشت ریتم به حال عادی را انجام دهد. اکنون بسترهای آنالیز الکترونیکی این سامانه در اختیار شرکت‌های توسعه فناوری است. ناصری، از رونمایی این طرح همزمان با روز جوان توسط استاندار زنجان خبر می‌دهد و پیگیری‌ها و حمایت‌های مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان را در ارج نهادن به این طرح قابل تقدیر می‌داند. جالب این‌که ترکیب سخت‌افزار و نرم‌افزاری این طرح با هم بوده که در نوع خود نوآوری محسوب می‌شود.