چطور می‌شود دانش‌آموزان را با مفهوم «پناهنده‌شدن» به یک کشور و مشکلاتی که پناهندگان در جامعه جدید خود با آن روبه‌رو می‌شوند، آگاه کرد؟ چطور می‌شود شرایطی را فراهم کرد که دانش‌آموزان با بحرانی که تعداد زیادی از مردم جهان را از خانه و کاشانه خود رانده، آشنا شوند و رنج‌ها و مشکلات این گروه را درک کنند؟ شبکه معلمان روزنامه گاردین به مناسبت
«هفته پناهندگان» در بریتانیا در مقاله‌ای کوتاه مجموعه فعالیت‌ها و بازی‌هایی را برای اجرا در کلاس درس پیشنهاد داده که از طریق آنها می‌توان دانش‌آموزان را با موضوع پناهندگی و پناهجویی آشنا کرد و فضایی مساعد برای دانش‌آموزانی فراهم آورد که به‌عنوان پناهنده در جامعه زندگی می‌کنند.
سازمان ملل متحد تابستان سال گذشته اعلام کرد که شمار پناهندگانی که به دلایلی چون جنگ و درگیری‌های سیاسی و اجتماعی مجبور به ترک کشور خود شده‌اند برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم از مرز ۵۰میلیون نفر گذشته است. ایران طی ۳۰سال گذشته مقصد اصلی مهاجرانی از افغانستان بوده که به دلیل جنگ‌های پیاپی مجبور به ترک کشورشان شده‌اند و در حال حاضر به لحاظ تعداد پناهندگان در صدر کشورهای پذیرای پناهندگان در دنیاست.
ایده‌هایی برای دبستانی‌ها
در این مقاله بیش از هر چیز به گفت‌وگو درباره موضوع اشاره و خطاب به آموزشگران و معلمان نوشته شده: ببینید بچه‌ها درباره پناهنده‌ها چه می‌دانند و چه نگاهی به این گروه دارند؟ از بچه‌ها بخواهید از تجربه‌های شخصی‌شان در مواجهه با پناهندگان و مهاجران یا از دیده‌ها و شنیده‌های‌شان درباره مهاجرت یا ترک محل زندگی بگویند. از آنها بخواهید خود را به جای یک پناهنده بگذارند و تصور کنند که یک پناهنده در جامعه تازه چه ترس‌ها و امیدهایی دارد.این 2 موضوع را به بچه‌ها بدهید: «زندگی در سایه ترس» و «یافتن سرپناه و امنیت» و از بچه‌ها بخواهید درباره هر کدام یک نقاشی بکشند. بعد نقاشی‌ها را روی تخته کلاس بچسبانید و درباره تفاوت‌های تصویری 2 دسته گفت‌وگو کنید. از بچه‌ها بخواهید آنچه را احساس و بعد ترسیم کرده‌اند، توضیح دهند و درباره آن از همدیگر سوال بپرسند.
ایده‌هایی برای نوجوان‌ها
نویسنده مقاله برای گفت‌وگو با دانش‌آموزانی از مقاطع بالاتر سوال‌هایی را به آموزشگران معرفی می‌کند که پیچیده‌تر هستند. در بخشی از مقاله آمده: از بچه‌ها بخواهید به 2 سوال فکر کنند و بعد جواب‌های‌شان را با هم به اشتراک بگذارند. اول این‌که احساس ناامنی در خانه و شهر چه جور احساسی است؟ و دوم این‌که اگر قرار باشد شهر و دیار خود را ترک کنید، چه چیزهایی را با خودتان می‌برید؟ یک گفت‌وگوی کلاسی درباره این 2 سوال ترتیب دهید و در خلال آن اطلاعات مهم درباره موضوع را به بچه‌ها ارایه دهید. یا این‌که آنها را به گروه‌های ۳ تا ۵ نفره تقسیم کنید و از آنها بخواهید دلایل مهاجرت پناهندگان را فهرست کنند. از آنها بپرسید می‌توانند تفاوت‌ها و شباهت‌های «پناهندگی» در دنیای امروز را با گذشته پیدا کنند؟ یا به نظر آنها جامعه بین‌الملل در واکنش به فقر، جنگ‌های قومی و مذهبی و درگیری‌هایی که ریشه بحران آواره‌شدن گروهی از مردم دنیاست چه باید بکند؟ از این سوال‌ها برای خلق نوشته‌ها یا آثار هنری مرتبط با موضوع استفاده کنید.
یک منبع خوب برای انجام فعالیت‌های کلاسی مجموعه‌ای تصویری حاوی بیش از ۲۵۰هزار عکس با موضوع پناهندگان در سراسر دنیاست که وضع و شرایط پناهندگان در نقاط مختلف جهان طی ۶۰سال گذشته را به تصویر کشیده است (لینک این مجموعه http: //goo.gl/xFOUB) می‌توانید از این مجموعه که به همت دفتر رسیدگی به امور پناهندگان سازمان ملل متحد فراهم آمده برای انجام فعالیت‌های کلاسی استفاده کنید. مثلا تعدادی از تصاویر را برای نشان‌دادن به بچه‌ها انتخاب کنید و از آنها بپرسید اگر می‌توانستند با شخصیت‌های هر کدام از عکس‌ها مصاحبه کنند چه پرسش‌هایی از آنها می‌پرسیدند؟ بر این مبنا می‌توانید یک گفت‌وگوی کلاسی راه بیندازید تا از خلال آن دانش‌آموزان با موضوع مهاجرت اجباری و آنچه مردم سرزمین‌های تحت‌خطر را تهدید می‌کند، آشنا شوند. علاوه بر این می‌توانید از این تصاویر برای نوشتن گزارش توسط دانش‌آموزان استفاده کنید یا از آنها بخواهید با استفاده از آمار و ارقامی که در زیرنویس هر کدام از تصاویر آمده، اینفوگرافی‌هایی طراحی کنند یا از آنها برای خلق یک اثر هنری الهام بگیرند.اگر در کلاسی درس می‌دهید که پناهنده یا پناهجویی در آن حاضر است، از دانش‌آموزان بخواهید آمار و اطلاعاتی درباره پناهندگان و پناهجویان در دنیا آماده کنند و به کلاس بیاورند و بعد گفت‌وگویی ترتیب دهید درباره این‌که پناهنده شدن به یک کشور یا پناهجو بودن چه احساسی دارد؟ یک پناهنده به‌عنوان دانش‌آموز در مدرسه با چه مشکلاتی روبه‌رو می‌شود و از هم‌کلاسی‌ها و هم‌مدرسه‌ای‌هایش چه انتظارهایی دارد؟ دیگران معمولا چه رفتاری با او دارند؟ و آخر این‌که برای ایجاد یک محیط آموزشی متنوع که فرهنگ‌های مختلف را در خود جای داده است چه کارهایی باید کرد؟ می‌توانید یک برنامه 2 تا 4 هفته‌ای ترتیب دهید تا دانش‌آموزان پناهنده ویژگی‌ها و آداب و رسوم کشور خود را با باقی دانش‌آموزان به اشتراک بگذارند؛ مثلا یک جلسه از کلاس را به آشپزی گروهی اختصاص دهید تا دانش‌آموزان با کمک هم و با راهنمایی دانش‌آموزی که به‌عنوان پناهنده در کلاس حاضر است، یک غذای ساده محلی از کشور او آماده کنند.