بهرام کلهرنیا گرافیست و دبیر انجمن طراحان گرافیست
مرتضی ممیز نه به دلیل اصل تعارف، بلکه برحسب واقعیت تاریخ و فرهنگ جزو وزنه‌های فرهنگ بسیار نیرومند و مقتدر هنر روزگار معاصر است. مرحوم ممیز در چندین وجه و خاصیت در روزگار خودشان تأثیراتی به بار آوردند. اولین و مهم‌ترین وجه او این بود که عنوان معلم را در نظام دانشگاهی داشت و توانست گروه بزرگی از هنرمندان بعدی را در ایران پرورش دهد. او توانست معنای جدیدی به هنر به‌عنوان وسیله ارتباطی ببخشد و ارکان هنر گرافیست را در ایران به درستی شکل دهد. به این دلیل که گرافیست یک هنر اجتماعی‌است و اولین مخاطبان عینی و ذاتی آن، مردم عادی هستند. یک هنرمند گرافیک باید در جامعه حضور داشته باشد و منجر به اتفاقات اجتماعی شود. بنابراین هنرمندی که این کار را انجام می‌دهد، یعنی وارد زندگی اجتماعی می‌شود، دیگر از فروش گرانقیمت آثارش و افتخارات هنری می‌گذرد. قطعا بزرگواران و اساتید زیادی در عرصه هنر به‌خصوص گرافیست به غیراز ممیز، همچون استاد قباد شیوا و... وجود دارند که نقشی بزرگ در ارتقای این هنر داشتند و همه جایگاه ارجمندی دارند. اما جدا از بنیانگذار بودن مرحوم ممیز در هنر گرافیست، او با ایجاد انجمن‌ها و متشکل کردن هنرمندان با فراست و درایت توانست جایگاه اجتماعی به هنرمندان ببخشد. چون گرافیست‌ها جزو مشاغل خودگردان هستند و باید به تنهایی جزییات کارشان را به‌وجود بیاورند و به کار هنر بپردازند. درواقع هنرمندان برای کارشان نه حمایت دولتی دارند، نه دفتر کاری و نه بیمه‌ای. آنها باید خودشان این مشکلات را حل کنند، برای همین ممیز با متشکل کردن گرافیست‌ها و شناساندن ارزش این انجمن‌ها به همه، کار بزرگی را در زمینه هنر گرافیك انجام داد. در نقش سوم، او زبان حرفه‌ای گرافیک و هنر ایران را به وجود آورد و با گفت‌وگوهای متفاوتی که در روزنامه‌ها و تلویزیون انجام داد، گونه‌ای از ادبیات و جهان‌بینی را نزد جامعه و هنرمندان به وجود آورد. کار دیگری که استاد ممیز انجام داد، ایجاد چشم‌انداز و افق‌های دوردست برای زندگی انسانی بود که ایجاد تعهد می‌کرد. او درواقع زندگی اجتماعی را تکان داد و گردوغبار آن‌را زدودند. به این دلیل که هنر گرافیك با هنرهای دیگر متفاوت است و رابطه نزدیکی با مردم دارد، مثلا یک طراح گرافیست، با بسته‌بندی که برای یک شی انجام می‌دهد، آن‌را با منظره جدیدی وارد زندگی فردی می‌کند و اگر این شکل جدید خوب باشد، باعث تغییر و تحول می‌شود. بنابراین ممیز زندگی اجتماعی را متحول کرد و از آن بوی کهنه‌گی جامعه سنتی را حذف کرد. مرتضی ممیز با شخصیت نیرومند خودش نقش یک پیشوای مقتدر حرفه‌ای را در گرافیک بازی کرد و جمعیت هنرمندان ایران با وجود اختلاف نظرها از این پیشوا تبعیت کردند و او را پذیرفتند. ایشان به طریق نیرومندی، باعث نوسازی نگرش و طرز کار هنرمندان به‌خصوص در جامعه گرافیست‌ها شدند. ممیز به‌عنوان یک طراح دارای لیاقت‌های بسیار بسیار استثنایی است، او فرم‌بندی‌های پر‌اقتدار و نویی در آثارش داشت که جامعه سنتی ما از این جنس خاصیت‌ها را تجربه نکرده بود. درنهایت مرتضی ممیز سبب شد تا هنر گرافیک ایران با بهره‌گیری از نمادهای بومی و ملی یک منظره جهانی پیدا کند و همه ما از ایشان چیزهای زیادی یاد گرفتیم.
مرتضي مميز كه بود؟
مرتضی ممیز چهار شهریور سال 1315 در تهران به دنیا آمد. او در سال 1344 از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و 3 سال بعد گواهینامه طراحی غرفه و ویترین و معماری خود را از مدرسه عالی هنرهای تزیینی پاریس دریافت کرد.
دوره اخذ لیسانس ممیز 11 سال به طول انجامید و وی در این دوره به کارهای مختلفی از جمله کار در آتلیه گرافیکی مشغول بود. ممیز در سال 1348 پیشنهاد ایجاد رشته گرافیک را به دانشکده هنرهای زیبا ارایه داد. بنیان‌گذاری این رشته برای دانشجویان هنر باعث شد تا سیستم ناقص گرافیک جان بگیرد و تلاشی را آغاز کند. تا این سال ممیز به غیر از طراحی گرافیک برای کتاب‌ها و پوسترها، تلاشی را تحت عنوان مدیر هنری در مجلاتی چون ایران آباد، کتاب هفته، کیهان هفته، فرهنگ، کاوش، نگین آغاز کرد.
تنوع و تعدد فعالیت‌های هنری استاد نشان از تلاش‌ها و كوشش‌های بی‌بدیل و متنوع دارد. طراحی صحنه و لباس تئاتر و فیلم، طراحی نشریات، روی جلد كتاب و پوستر، نگارش مقالات متعدد و برگزاری سخنرانی در مورد طراحی و گرافیك و پوستر، نگارش مقدمه برای كتابهای گرافیك مختلف، نگارش مقالات برای كتابها و نشریات خارجی، برپایی نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی داخلی و خارجی، موسس و مدرس گروه گرافیك دانشكده هنرهای زیبا و تدریس طراحی و گرافیك، موسس و رئیس هیات مدیره انجمن طراحان گرافیك ایران، كارگردانی چند فیلم كوتاه و... ازجمله این تعدد و تنوع فعالیت‌های هنری او به شمار می‌رود.