تهدیدات زیستی در دریای خزر بسیار جدی بوده و زنگ خطر بزرگترین دریاچه جهان را به صدا درآورده است از این رو می‌طلبد کشورهای حاشیه دریای خزر به این مهم توجه جدی داشته باشند.
به گزارش مهر، کنوانسیون حفاظت از محیط‌زیست دریایی دریای خزر‌سال 1382 در تهران تنظیم، تدوین و در 21 مردادماه سال 1385 در سازمان ملل متحد به تصویب رسید. مدیر کل حفاظت محیط‌زیست گیلان درباره تهدیدات زیستی در دریای خزر اظهار داشت: خوشبختانه در این کنوانسیون تنها تأکید به آلودگی‌های نفتی نشده بلکه به تمامی مجموعه حوضه آبخیز دریای خزر توجه ویژه‌ای دارد.
محمدرضا برجی با بیان این‌که میانگین ارتفاع دریای خزر 26 تا 28 متر پایین‌تر از سطح آب‌های آزاد است، گفت: متاسفانه تمامی بار آلودگی این حوضه‌های آبخیز وارد دریای خزر می‌شود.
وی افزود: علاوه براین در حوضه جنوبی دریای خزر بیشتر فاضلاب‌ها به دلیل نبود سیستم تصفیه فاضلاب و شیرابه زباله‌ها به‌طور مستقیم از طریق رودخانه‌ها وارد این دریا می‌شود. برجی با اعلام این‌که حجم زیادی از آلودگی به‌ویژه سموم و کودهای شیمیایی به دریای خزر می‌ریزد، اظهارداشت: مصرف بی‌رویه سموم و کود شیمیایی موجب مسمومیت خاک و آب خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به این‌که توان خودپالایی و حذف آلودگی در دریای خزر بسیار بالا است، گفت: این توان تا حدی کارساز است بنابراین می‌طلبد با برنامه‌ریزی مناسب از ورود هرگونه آلایندگی به این پهنه آبی جلوگیری کرد. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان گفت: مصرف غیراستاندارد مواد شوینده یک تهدید جدی بر اکوسیستم‌های آبی استان به‌ویژه دریای خزر است. وی همچنین با بیان این‌که تهدیدات زیستی در دریای خزر بسیار جدی است، افزود: هرگونه بی‌توجهی به اکوسیستم آبی دریای خزر پیامدهای منفی را به همراه دارد بنابراین کشورهای حاشیه خزری باید به این مهم توجهی جدی داشته باشند.
برجی در ادامه تأکید کرد: همه کشورها باید با حساسیت در حفاظت از تنوع زیستی دریای خزر تلاش بی‌وقفه داشته باشند. وی اظهار داشت: اعتبارات استانی پاسخگوی تعدیل و مهار حجم عظیم انواع آلودگی استان نیست.
برجی افزود: همه مسئولان استانی در تمامی رده‌ها و حتی افکار عمومی و رسانه‌ها باید به صورت یک شبکه هماهنگ خواستار تزریق اعتبار ملی برای کاهش آلودگی رودخانه‌ها، دریای خزر، تالاب بین‌المللی انزلی، ساماندهی انواع زباله و پسماندها در استان باشند.
وی همچنین گفت: با تخصیص اعتبارات ملی می‌توان رودخانه‌ها را از مرگ حتمی نجات داد و بحران آلودگی استان را مهار کرد. مدیرکل خفاظت محیط‌زیست گیلان گفت: بحران آلودگی علاوه بر تخریب محیط زیست، سلامت انسان‌ها را به شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. وی افزود: استاندار گیلان با حساسیت ویژه پیگیر موضوعات زیست محیطی بوده و هیچ روزی نیست که نماینده عالی دولت در استان به‌طور مستقیم در مورد مسائل زیست محیطی از مسئولان پاسخ نخواهد. برجی با تصریح این‌که اجماع مدیریتی خوبی در زمینه مسائل زیست محیطی استان ایجاد شده است، اظهار داشت: این اجماع باید تداوم و استمرار داشته تا به یک نتیجه مطلوب برسد.
وی در ادامه با اعلام این‌که دریای خزر به لحاظ تنوع زیستی منحصربه‌فرد است، گفت: این دریا از حیث‌درصد شوری 12در‌هزار (آب لب شور) است و شرایط بسیار مناسبی برای زیست انواع موجودات جانوری و گیاهی فراهم کرده است. مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان افزود: در حوزه دریای خزر 575 گونه گیاهی، هزار و 332 گونه جانوری و 850 نوع ماهی زیست می‌کند. وی تصریح کرد: ساکنان حاشیه دریای خزر وابستگی مستقیم به گونه‌های ماهیان اقتصادی همچون ماهی سفید، کفال، خاویاری، سیم و ... دارند. برجی بیان داشت: در گذشته افزون بر 90درصد خاویار دنیا از دریای خزر تأمین می‌شد متاسفانه امروز ماهیان خاویاری شرایط مناسبی برای زیست و زادو ولد ندارند. وی همچنین با بیان این‌که «فک» تنها پستاندار دریای خزر است، اشاره کرد: در دهه‌های گذشته جمعیت این پستاندار یک‌میلیون قلاده بوده که هم اکنون به 100هزار قلاده رسیده است. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان یادآورشد: به شدت منابع و ذخایر آبزی دریای خزر با ورود انواع آلودگی‌ها، بهره‌برداری و صیدهای غیرمجاز، غیراصولی و روش‌های نادرست صید در معرض تهدید است. وی در ادامه اذعان داشت: مشاغل سنتی و فصلی در استان وابستگی شدید به ذخایر دریای‌خزر است بنابراین می‌طلبد همگان برای حفظ اکوسیستم آبی این دریا از هیچ تلاشی فروگذار نباشند. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان گفت: مدیریت صحیح ساحلی دریای خزر نیاز به یک وحدت رویه و یک سازمان متولی مشخص دارد. برجی افزود: گیلان 300 کیلومتر نوار ساحلی دارد که گنجینه‌ای ارزشمند از حیث اکولوژیکی و گردشگری به شمار می‌رود اما متاسفانه این ثروت ملی به اشکال مختلف مورد تصرف قرار می‌گیرد. وی همچنین اظهارداشت: مسئولان هنوز در مدیریت ساحلی دریای خزر به یک وحدت رویه یا به یک سازمان متولی مشخص نرسیده اند. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان گفت: در حوزه ساحلی محیط زیست، آب منطقه‌ای و وزارت نیرو، منابع طبیعی و آبخیزداری هر کدام مسئولیت خاص خود را دارند ولی هیچ‌کدام از این سازمان‌ها در یک نقطه مشترک به‌هم وصل نیستند. وی افزود: همین موضوع باعث شده به سرعت سواحل زیبای دریای خزر به بهانه‌های مختلف از دست برود. برجی تاکید کرد: در سال‌های اخیر کمیته‌هایی در این زمینه شکل گرفته و به‌طور مرتب جلسات برگزار و موضوعات رصد می‌شود.
وی با اذعان این‌که سازمان‌های دولتی خود از عوامل تغییر کاربری اراضی ساحلی هستند، گفت: این سازمان‌ها اراضی ساحلی استان را در اختیار گرفته و بین کارکنان خودشان تقسیم کرده‌اند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان افزود: درحال حاضر بخش اعظمی از سواحل دریا در اختیار سازمان‌های دولتی و دانشگاه‌هایی است که در استان استقرار نداشته و به صورت فصلی و کوتاه‌مدت از این سواحل استفاده می‌کنند.
وی در ادامه تبدیل جغرافیایی سیاسی را از دلایل دیگر تغییر کاربری سواحل دریای خزر دانست و بیان داشت: وقتی روستا تبدیل به شهر می‌شود منابع طبیعی و اراضی ملی موجود حوزه شهر‌ها به مسکن و شهرسازی واگذار و خود به خود شرایط تغییرکاربری قانونی فراهم می‌شود. نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی نیز دراین‌باره گفت: هم اکنون عزم راسخی برای نجات منابع آبی گیلان به وجود آمده که باید استمرار داشته باشد. غلامعلی جعفرزاده افزود: بهره‌برداری به موقع از طرح‌های فاضلاب در گرو تأمین اعتبار مناسب بوده و این در حالیست که اعتبارات دولتی پاسخگوی اجرای این طرح‌ها نیست.
وی با بیان این‌که فرهنگسازی از طریق رسانه‌ها درمورد حفاظت از محیط‌زیست و منابع آبی باید به‌طور ویژه در دستور کار رسانه‌های ارتباط جمعی به‌ویژه رسانه ملی قرار گیرد، اظهار داشت: علاوه براین برای نهادینه کردن فرهنگ آشتی با طبیعت و نگهداری از محیط‌زیست نونهالان و کودکان مهدهای کودک و مدارس می‌توانند نقش‌آفرین باشند.