| فرشاد کاکاوند | بافنده گبه|
گـَبه یا قالیچه خِرسک‌فرشی از جنس قالی است که معمولا در اندازه کوچک توسط عشایرلر و قشقایی بافته می‌شود. گبه پرزهای بلند دارد و در بافت آن شمار پود بیشتری به کار میرود که تأثیر چشمگیری بر نرمی گبه میگذارد. تعداد پود برخی از گبه‌ها گاهی از 3 تا 8 پود در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی‌متر هم می‌رسد. برجسته‌ترین صنعت‌دستی و خانگی در استان‌های بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد بافت گبه است که البته در قسمت‌هایی از چهارمحال‌وبختیاری و فارس نیز رواج دارد و تقریبا در اکثر نقاط روستایی و حتی در بسیاری از مناطق شهری استان‌های مذکور شغل اول یا حرفه دوم بسیاری از خانواده‌ها محسوب می‌شود.
در بافت گبه که به وسیله پشم خودرنگ مخلوط با موی بز انجام می‌شود، تفکیک رنگ از اهمیت فوق‌العاده زیادی برخوردار است و درواقع نخستین مرحله کار گبه‌بافی را تشکیل می‌دهد و طی آن، دست‌اندرکاران ابتدا پشمی را که از دام‌های خودشان تأمین شده یا(در صورتی‌‌که خانواده فاقد دام باشد) از سایر دامداران، دامپروران و عشایر خریداری‌‌شده، به نسبت نوع رنگی که دارند کاملا تفکیک و پس از شست‌وشو، توسط زنان و دختران و به وسیله دوک‌های کوچک و قابل حمل ریسیده و تابیده می‌شود. گاهی نیز موی بزهای عدنی و پاکستانی را که از تنوع رنگ فوق‌العاده زیادی برخوردار است با پشم گوسفند مخلوط کرده و به‌عنوان تار یا جهت دوخت سجاف‌ها مورد استفاده قرار می‌دهند.
زمینه گبه‌های تولیدی مناطق مختلف ایران اکثرا دارای رنگ‌های روشن نظیر سفید، کرم یا شیری است و نقوش به رنگ‌های مشکی، قهوه‌ای، حنایی و... است. گبه با کمک دارهای قالیبافی افقی و به شیوه قالی بافته می‌شود و بافندگان برای ایجاد نقوش روی‌‌فرآورده‌های خود هنگام بافت از نقشه استفاده نمی‌کنند و اکثرا به‌طور ذهنی به این کار می‌پردازند و بیشتر آنان یک یا چند طرح خاص را در ذهن داشته و در بافت آن دارای مهارت هستند ولی به‌طورکلی نقش اصلی گبه‌های ایرانی را یک مربع مستطیل و یک ردیف لوزی در وسط آن تشکیل می‌دهد که رئوس هر یک از لوزی‌ها، به رئوس لوزی‌های دیگر متصل‌است و در اصطلاح محلی کم نامیده می‌شود و علاوه‌‌بر این، استفاده از نقوش بته‌‌جقه و گل‌های مختلف به طریقه هندسی نیز جای خاصی در گبه‌های تولیدی توسط عشایر، روستانشینان و بافندگان شهری مناطق پیش گفته دارد و در مجموع می‌توان گفت وجه مشترک تمامی گبه‌های ایرانی، گونه‌ای نقش‌پردازی سنتی است که طی هزاران سال پرورش یافته و نیز صور هندسی و نگاره‌های پرندگان و حیوانات زمینه که ممکن است مرکب باشد از ردیف صور هندسی یا انواع گل (چیزی شبیه نقوش فرش‌های ترکمنی) یا مانند دستباف‌های قشقایی راه راه باشد، با یک تا 3 ترنج در هر گوشه.
گاهی نیز ممکن‌است زمینه مرکزی منقسم به چند مربع یا برحسب روش دیرینه و باور داشت‌های‌ذهنی هر هنرمند مرکب از ردیف‌های بته‌‌جقه باشد و هر چند نگفته پیداست که هر یک از نقوش رایج در گبه‌بافی قرن‌هاست به ایل یا منطقه‌ای خاص منسوب است، ولی از ذکر این نکته نیز نباید گذشت که هم عشایر و هم روستانشینان از گروه‌های همسایه خود و نیز‌گروه‌‌هایی که به هر مناسبت به ایل یا روستای آنها مرتبط شده تأثیر گرفته‌اند و به همان‌نسبت نیز بر آنان تأثیر گذاشته‌اند و این تبادل و تحول قرن‌هاست دوام داشته و در نهایت نیز منجر به پیدایش نقوش دورگه بسیار زیادی شده که در حد خود پذیرفتنی و برخوردار از نوعی ارزش هنری ویژه است.
گبه در اندازه‌های مختلف بافته می‌شود و برای بافت هر تخته 200 - 100 سانتی‌متری آن همکاری یک ماهه 2 بافنده با روزی 6 ساعت کار الزامی است. بافت گبه، همان‌گونه که گفته شد با بهره‌گیری از پشم‌های خودرنگ انجام می‌شود ولی گاهی بافندگان برای شفافیت بخشیدن به مواد اولیه مصرفی‌‌شان بر پشم‌های سفید، شکری و کرم عملیات سفیدگری و بر پشم‌های قهوه‌ای و مشکی نیز عملیات رنگرزی انجام می‌دهند و به‌‌وسیله پوست میوه بلوط که در اصطلاح محلی جفت نامیده می‌شود، نوعی رنگ قهوه‌ای متمایل به حنایی و با کمک پوست انار، زاج و رنگ آهن رنگ مشکی شفافی به وجود می‌آورند.