| هادی معتمد | جامعه‌شناس |
فرهنگی که امروز در شهر و کشور ما حاکم است فرهنگ فردی است. به این معنی که افراد بیشتر بر این عقیده هستند که موارد یا موضوعاتی را که در طول روز با آن سروکار دارند به طریق شخصی و به صورت فردی به انجام می‌رسانند. این موضوع، اکنون یکی از معضلات جامعه ما قلمداد می‌شود. این فرهنگ تأثیر مستقیم در سیاست یک جامعه، اقتصاد و... دارد. غرور هم ابعاد مثبت و منفی را
دارا است.
زمانی‌که غرور یک فرد به صورت مثبت در جامعه بروز پیدا می‌کند همراه خود موضوعاتی را به بار می‌آورد که باعث ارتقای زندگی تمام مردم یک جامعه می‌شود.
غرور افراد به صورت غیرقابل باوری با زندگی اجتماعی‌شان در ارتباط است و به وجود آورنده تحولات عظیم یک جامعه می‌شود. ما اکنون بیش از هر زمان دیگری باید به غرور جمعی اتکا کنیم و به آن تأکید داشته باشیم. غرور جمعی باعث بروز اتحاد اجتماعی در جامعه می‌شود. در این زمان باید زمینه بروز غرور مثبت در جامعه را ارتقا دهیم. این بحث برمی‌گردد به مباحث درونی و روحی افراد یک جامعه. هر فردی در تعاملات روزانه یا دادوستدهایی که انجام می‌دهد دچار برخی دریافت‌ها و بعضی خروجی‌ها است که جمع اینها، رفتارهای متقابل افراد در یک جامعه را تشکیل می‌دهد.
اما این رفتار در بعضی مواقع برای افراد یک جامعه سنگین و با بازخورد شدید صورت می‌گیرد که البته افراد را دچار بحران می‌کند. غرور می‌تواند تحت تاثیراتی برگرفته از رفتارهای افراد در یک جامعه باشد و اگر این موضوع برای فرد سنگین و غیرقابل بازگشت باشد فرد دچار غرور کاذب یا غرور منفی می‌شود که باز هم این موضوع تأثیر بسزایی در رفتار افراد در جامعه دارد. روانپزشکان معتقدند که غرور به اعتماد افراد در یک جامعه بازمی‌گردد. زمانی‌که افراد به موضوعاتی در جامعه اعتماد می‌کنند و به آن دل می‌بندند باعث می‌شود که فرد احساس غرور مثبت در خود کند.
اما از نظر جامعه‌شناسان غرور زمانی مثبت و منفی می‌شود که افراد از فضای پیرامون خود برداشت‌هایی را داشته باشند، چراکه نگاه افراد به اطراف‌شان به وجود آورنده خیلی از باورهای آنها است، از همین‌رو این باورها در زمان‌هایی مثبت و در زمان‌هایی نیز منفی است و به طرز نگاه افراد سمت و سوی مشخصی را می‌دهد و باعث مشاهده غرور در افراد به صورت مثبت
و منفی می‌شود.
غرور در بعضی مواقع به صورت منفی توسط افراد در جامعه بروز می‌دهد که بیشتر نتیجه آن به تشنج و بی‌اهمیتی در جامعه تبدیل می‌شود. این رفتارها مانند فخر فروختن به دیگران یا خود را بالاتر دانستن از دیگری است. غرور منفی باعث بروز توهم در افراد و دید نامتعادل در افراد می‌شود. نگاه این افراد باعث جلوگیری از تعالی آنها در جامعه شده و منجر به افزایش
اضطراب می‌شود.
در بعد مذهبی نیز به مسأله غرور پرداخته شده است؛ برای نمونه حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «زن باید در جامعه غرور داشته باشد تا بتواند در برابر بسیاری از آسیب‌ها از خود محافظت کند.» بحث غرور در جامعه جنبه‌های مختلفی را شامل می‌شود. در مواردی غرور مثبت می‌تواند معجزه کند و برای افراد کمک‌رسان باشد. بعضی اوقات افراد تحت‌تأثیر غروری که دارند به خیلی از مسائل در جامعه «نه» می‌گویند و آن را نمی‌پذیرند که این «نه گفتن» در بعضی موارد باعث نجات افراد در زندگی شخصیشان می‌شود؛ مانند موضوع اعتیاد یا آسیب‌هایی که در اجتماع وجود دارد.
افرادی که اغلب از غرور مثبت برخوردار هستند این موضوع را به راحتی برای خود حل می‌کنند و کسانی هم که این گونه نیستند اغلب به خاطر عدم داشتن غرور مثبت دچار مشکلات
دیگری می‌شوند.
غرور منفی باعث ایجاد مشکلات عدیده و غیرقابل بازگشت در یک جامعه می‌شود. غرور مثبت اما می‌تواند به پیوند مردم با یکدیگر کمک کند؛ برای مثال در بعضی مواقع شاهد آن هستیم که یک غرور بجا زمینه‌ساز اتحاد در یک جامعه شده و آن کشور را از بلاهای مختلف نجات داده است. غرور تعاریف مختلفی در جامعه دارد، اما زمانی‌که مثبت باشد می‌تواند یک جامعه را متحول کند. غرور مثبت در مواقعی باعث سازندگی یک کشور و آبادانی آن می‌شود.
درحال حاضر شاهد معضلات بسیاری در شهرمان هستیم؛ معتقدم که تمام مشکلاتی که ما داریم می‌تواند به غرور منفی که مردم از خود بروز می‌دهند ربط داشته باشد. تمام مشکلات ما در عدم بجا آوردن درست غرور است؛ زمانی‌که کم‌آبی داریم، زمانی‌که بحث موارد اقتصادی می‌شود. چرا که به هرکس که بگویی کاری که انجام می‌دهی اشتباه است، به غرورش برمی‌خورد و بر خود برنمی‌تابد تا درباره آن مورد راه‌حلی را اتخاذ کند.
در جامعه ما موضوعات فردی تعریف شده‌اند و شاهد یک تعریف جمعی نیستیم؛ جمع هیچ کاربردی ندارد. ما یاد نگرفته‌ایم که با هم کار کنیم و با هم تعامل داشته باشیم، چراکه غرورمان اجازه نمی‌دهد. نکته دیگر این است که ما تعصب جمعی هم نداریم؛ اغلب در بازی‌های ملی دیده‌ایم که تعداد افرادی که برای تشویق تیم‌ملی در ورزشگاه حاضر می‌شوند، بیش از 5 هزار نفر نمی‌شود؛ اما برای بازی پرسپولیس و استقلال تا 100هزار نفر هم جمع می‌شود؛ برای این‌که مردم به فکر خود و علاقه شخصیشان هستند.
فرهنگ جمعی در جامعه زمینه‌ساز غرور جمعی خواهد شد. افزایش سطح غرور ملی در جامعه منجر به تقویت فرهنگ اجتماعی می‌شود. موضوع غرور در جامعه می‌تواند به موضوعات وسیع‌تری مثل گرانی، تورم و فسادهای اقتصادی ارتباط پیدا کند. تمام مشکلات ما نشأت گرفته از عدم غرور جمعی و اجتماعی است؛ البته باید گفت که یکسری از تقصیرها برای افتادن این اتفاق‌ها به کسانی برمی‌گردد که مدیریتی را برعهده داشته‌اند؛ چرا باید در مجلس درباره مشکلاتی که مردم دارند، بحث نشود؟ چرا باید حساسیت‌ها تنها در بخش سیاست باشد؟ مردم ما مشکلات بسیاری دارند و کلافه شده‌اند؛ اما در مجلس ما وزیر علوم استیضاح می‌شود. مشکل ما در این زمان دانشگاه نیست، بلکه اوضاع کار و صنعت است. تنها موضوعی که می‌تواند در جامعه ما باعث شکل‌گیری درست موضوع غرور شود تعامل و تعادل در جامعه است؛ تعامل و تعادل در جامعه باعث بروز غرور جمعی و رفع مشکلات اجتماعی می‌شود.
جامعه ما امروز بیش از هر زمان دیگر نیاز به امید دارد؛ این موضوع با غرور جمعی دست‌یافتنی است. اما غرور منفی بعضی اوقات در افراد خود را نشان می‌دهد و باعث می‌شود که این افراد با مسلک‌گرایی و غرور کاذب در جامعه حاضر شوند. زمانی‌که با این دسته از افراد صحبت می‌کنید ناخودآگاه در این تصور هستند که از شما بالاتر هستند؛ این افراد منافع ملی هم برایشان اهمیت ندارد و دچار غرور کاذب و منفی هستند. غرور منفی و کاذب در بعضی موارد باعث خطرهای بزرگی در جامعه می‌شود؛ این رفتار شکاف عظیمی را در مردم به وجود می‌آورد. غرور کاذب و فردی بیشترین اثر خود را بر فرهنگ هر جامعه می‌گذارد.