دنيا عيوضي| پيامك دو جملهاي اندكي پس از بامداد براي ادبدوستان ارسال ميشود، پيامكي كه خوانندگانش امیدوارند كه باز هم شايعه باشد. اما خبر فوری که روی صفحه شبکهها و خبرگزاریهای دنیا زیرنویس شد، حکایت از رفتن بانوی غزل ایران داشت. خبرگزاريها روی خط قرمزشان در یک جمله اعلام کردند: «سيمين بهبهاني درگذشت.» با خواندن این چهار کلمه خیلیها ناگهان در ذهن گفتند: «خالق چرا رفتي؟ رفت.» هزاران نفر درسراسر ايران به سمت کتابخانههایشان رفتند و ناباورانه کتابهایش را یافتند و سعی کردند سيمين را لابهلای کلماتش بار دیگر زنده کنند. اما دکترهایی که در بيمارستان پارس در بلوار كشاورز او را برای آخرینبار معاینه کردند، اعلام کردند بانوي شاعر دیگر نفس نمیکشد. از 15 مردادماه که جمع شدن آب در ریهاش او را به بیمارستان و بخش مراقبتهاي ويژه کشانده بود، خیلیها ناباورانه در انتظار این خبر بودند. خبری که با اعلام رفع نگراني خانواده بهبهاني در روزهاي اخير احتمال وقوعش دور از ذهن بود. خانواده بهبهاني ساعتی بعد از اعلام زمان مرگ رسما خبر را تأیید کردند. با شنیدن این خبر جمعی از اهالی ادبيات به سمت خانه او رفتند تا باور کنند که خالق غزلهاي «سهتار شکسته» و «رستاخيز» دیگر نیست که برایشان غزلسرايي کند. البته او سالها بود که با بيماري دست و پنجه نرم میکرد و شعرگفتن برايش سخت شده بود، با این حال خیلیها امیدوار بودند خبر بيمارياش واقعی نباشد و روزی دوباره بانوي غزل آراسته و خندان پشت میز کارش بنشیند و به دوستان همفكرش بگوید دارد شعری تازه میگوید.
خواسته سیمین بهبهانی برای خاکسپاری
تابستان براي بانوي غزل فصل آمدن و رفتن بود. سيمين در 28تير 1306 در تهران متولد شد و 28 مرداد 1393 در 87 سالگی در بیمارستان پارس بر اثر ایست قلبی و تنفسی درگذشت. علی بهبهانی، پسر ارشد سیمین بهبهانی، با تأييد خبر درگذشت مادرش به ايسنا گفت: «با همه تلاش پزشکان، متاسفانه ساعت یک بامداد مادرم درگذشت. حال مادر دیروز عصر اندکی بهتر شده بود و ما فکر میکردیم او متوجه اتفاقات اطرافش است اما متاسفانه مثل شعله شمع که بالا میگیرد و بعد خاموش میشود، ساعت یک بامداد از بیمارستان خبر دادند که او درگذشته است. درحال تصمیمگیری برای انتخاب محل آرامگاه مادر هستیم و درحال حاضر نیز پیکر او در سردخانه بیمارستان است.» سیمین بهبهانی که هنوز برنامه مراسم تشییع پیکرش مشخص نیست میخواسته در امامزاده طاهر کرج در جوار همسرش به خاک سپرده شود. یکی از بستگان این شاعر روز گذشته درباره مراسم تشییع او به ايسنا گفت: خواست ایشان بود که در محل مقبره شوهرشان دفن شوند، منتها امروز درگیر کارهای بیمارستان بودیم و فردا (چهارشنبه، 29 مرداد) باید کارهای اداری را انجام دهیم و ببینیم چطور پیش میرود.
سيمين در يك نگاه
سیمین خلیلی یا آنگونه که دوستداران شعر و هنرش او را میشناسند «سیمین بهبهانی» شاعر و غزلسرای معاصر ایرانی است. نام سيمين بهبهاني بیشتر از نیمقرن بهعنوان يكي از مهمترین شاعران ايران مطرح بود. سیمین بانو را میتوان یکی از سرشناسترین اهالی ادب فارسی دانست، اشعار بانوی غزل ایران بارها و بارها توسط خوانندگان سرشناس ایرانی خوانده شده و دو آهنگ از بهترین آثار همایون شجریان نیز از غزلهای سیمین بهبهانی است؛ غزل «چرا رفتی چرا من بیقرارم» و غزل «هوای گریه»، این آثار را میتوان از بهترین و مردمیترین آثار همایون شجریان دانست.
سیمین بهبهانی در خانوادهای با پیشینه فرهنگی و ادبی متولد شد و رشد یافت. او به واسطه مادرش از دوران کودکی با چهرههایی چون نیما یوشیج، ملکالشعرای بهار، سعید نفیسی و پروین اعتصامی در تماس بوده است. سیمین نخستین شعر خود را هنگامی که تنها ۱۴سال داشت منتشر کرد و به آرامی سبک ویژه خود را در غزل آفرید و بدل به یکی از شاعران نامدار معاصر شد. سیمین علاوه بر سرودن شعر همواره دستی نیز در فعالیتهای اجتماعی و مدنی داشته است. در سالهای اخیر، سیمین را بهعنوان یک فعال حقوق زنان میشناسند که مورد احترام ویژه فعالان جوان جنبش زنان است. او اگرچه مانند همه شاعران احساسات شخصی خود را به شعر سرود، با این حال دغدغههای اجتماعی نیز جایگاه ویژهای در شعر او داشته است. عدالتخواهی، مبارزه با فقر و آسیبهای اجتماعی، دفاع از حقوق زنان و دفاع از آزادی بیان اصل بسیاری از اشعار اوست.
اشعار «نيماي غزل»
سیمین بهبهانی به خاطر سرودن غزل فارسی در وزنهای بیسابقه به «نیمای غزل» معروف شد و شاید بتوان او را مهمترین غزلسرای معاصر ایران دانست که در این زمینه دست به نوآوریهای زیادی هم زده است. سیمین خود دراینباره میگفت: «شاید کارهای ابتدایی من گرتهبرداری از پروین اعتصامی بود اما بهزودی از تسلط پیشکسوتان بیرون آمدم و به آرامی برای خود راهی انتخاب کردم که مستقل بود و تا امروز هم در راه این استقلال گام میزنم. بیشتر کاری که کردم در غزل است. غزل معاصر را طوری گرداندم و در آن تصرفاتی کردم که با گذشتگان به کلی فرق دارد. یعنی تنها چیزی که از این غزل باقی مانده شکل هندسی آن است و در محتوا، واژگان و اوزان، نوآوریهای زیادی داشتهام.» پيش از اين محمود دولتآبادی درباره اشعار سيمين گفته بود: «بلندنظرانه و خالی از گلایه است.» و جواد مجابي گفته بود: «خانم بهبهانی غزل را از نهانگاه تاریخی بیرون آورد. او از دل و جان عاشق است، او عاشق مردم و وطن است و برای آنها آرزوی بهروزی دارد.
او هیچوقت عاشقی را از دست نداد.» و همينطور حافظ موسوي گفته بود: «شعر خانم بهبهانی تاریخنگاری روح جمعی ما ایرانیهاست.» سیمین در طول زندگی حرفهای خود جوایز متعددی نیز از نهادهای بینالمللی دریافت کرده است. در اين ميان ميتوان به جايزه یانوس پانینوس اشاره كرد كه از سوی انجمن بینالمللی قلم مجارستان در سال 1392 دریافت کرد، به نوعی میتوان آن را نوبل شعر دانست، سيمين اين جايزه را بهترین جایزه عمر خود میدانست.