گروه جهان | پنجشنبه گذشته و همزمان با رایزنیهای 2 مقام سابق عربستانی و اسراییلی در شورای روابط خارجی آمریکا، بعد تازهای از منافع استراتژیک مشترک ریاض و تلآویو درخصوص نگرانی از اقدامات ایران در خاورمیانه آشکار شد. این درحالی است که از آغاز سال 2014 میلادی تا کنون 5 دیدار محرمانه میان نمایندگان سعودی و اسراییلی صورت گرفته که محور اصلی آنها رایزنی درخصوص ایران بوده است. بلومبرگ در گزارشی که درخصوص این دیدار منتشر کرد نوشت: منافع مشترک اسراییل و عربستان در مقابله با نفوذ ایران برای کسانی که حوادث خاورمیانه را از نزدیک دنبال میکنند رازی آشکار است. اما تا پنجشنبه گذشته روابط دیپلماتیک میان عربستان و اسراییل هرگز به خود شکل رسمی نگرفته بود. در جریان دیدار مقامات سعودی و اسراییلی هفته گذشته در شورای روابط خارجی آمریکا، «انور ماجد عشقی»، ژنرال بازنشسته سعودی و مشاور «بندر بن سلطان»، رئیس پیشین دستگاه اطلاعاتی عربستان و«دور گولد»، سفیر پیشین رژیم اسراییل در سازمان ملل که یکی از نزدیکان نخستوزیر فعلی اسراییل بهشمار میرود با یکدیگر ملاقات کردند و با یکدیگر درخصوص منافع مشترکشان در مخالفت با ایران گفتوگو کردند. دیدار روز پنجشنبه انور عشقی و دور گلد پنجمین جلسه این 2 در طول یکسال گذشته بود که بهخاطر اظهارات این نمایندگان درخصوص دیدارهای پیشینشان نقطه اوج این جلسات به شمار میرود. این درحالی است که گفته میشود دور گلد در روز یکشنبه بهعنوان وزیر خارجه کابینه بنیامین نتانیاهو منصوب خواهد شد.
نکته قابل اشاره اینکه تا پیش از این هیچگاه میان عربستانسعودی و اسراییل روابط دیپلماتیک در جریان نبوده است و در همین راستا دولت مرکزی عربستان همچنان موجودیت دولتی یهودی را به رسمیت نمیشناسد و اسراییل نیز پیشنهاد صلح عربستان برای ایجاد کشور فلسطین را بیپاسخ گذاشته است. اما با این حال این 2 در طول سال گذشته به تبادل مخفیانه اطلاعات درخصوص ایران مشغول بودهاند. به گزارش نیویورک تایمز، دور گلد در جریان سخنان خود ایران را به ایجاد «جنگ توسعهطلبانه» که از عراق و سوریه تا یمن گسترده شده است متهم کرد. در سوی دیگر، انور عشقی نیز در مورد اسراییل نیز اظهارات مختصری را مطرح کرد و گفت: «اسراییل به خاطر آنکه ابتکارات صلح را بیپاسخ گذاشت منزوی شده است». هرچند که اختلاف دیرین و تاریخی میان عربستان و اسراییل بر کسی پوشیده نیست، با این حال پیام مشترک انور عشقی و دور گلد تلاش برای متوقف کردن تسلط ایران بر خاورمیانه بود. انور عشقی سخنان خود را با خواندن فهرستی 7 بندی از طرح عربستان برای خاورمیانه پایان داد. در آغاز این فهرست، دستیابی به توافق صلح میان اسراییل و اعراب قرار داشت. نماینده سعودی در بند دوم خواستار «تغییر رژیم در ایران» شد. از دیگر موارد درج شده در این فهرست میتوان به ایجاد اتحادی قدرتمند در بین اعراب، استقرار نیروی نظامی منطقهای اعراب و درخواست ایجاد کردستان مستقل از مناطقی در خاک عراق، ترکیه و ایران اشاره کرد. اما اظهارات نماینده اسراییل تا این اندازه بلندپروازانه نبود و هرچند که درخصوص جاهطلبیهای ایران در منطقه هشدار داد، اما سخن دیگری در این خصوص مطرح نکرد. گلد در اظهارات خود خطاب به عربستان عنوان کرد: «این که ما امروز در این جایگاه مشترک قرار گرفتهایم به این معنا نیست که تمامی اختلافات مشترک ما در این سالها حلوفصل شدهاست».
دور گلد در جریان اظهارات خود گفت: «ما هر
2 متحدان ایالات متحده هستیم و من امیدوارم این آغازی باشد بر بحثهای آینده درخصوص مشکلات استراتژیک مشترک ما». این سیاستمداران اسراییلی و عربستانی سرپرستی اتاقهای فکر جداگانهای را نیز برعهده دارند. اما رویداد روز پنجشنبه در شورای روابط خارجی آمریکا یک اتفاق عادی نبود و برخلاف همیشه هیچ سوالی از سوی حاضرین و خبرنگاران مطرح نشد و این نشست پس از مقدمه و سخنرانی انور عشقی به زبان عربی و اظهارات دور گلد بدون هیچ توضیح اضافه به پایان رسید. به عقیده تحلیلگران با برگزاری جلسه پرسش و پاسخ و مواجهه 2 طرف با چنین چالشی تفاوت دیدگاهها و اختلافات در این اتحاد سست و شکننده آشکار میشد. ناگفته پیداست که دیدار گلد و عشقی و چند مقام پیشین دیگر 2 طرف در سایه مذاکرات هستهای میان ایران، آمریکا و قدرتهای جهانی قرار داشت. عربستانسعودی و اسراییل هر 2 ایران هستهای را تهدیدی علیه خود میشمارند و در عین حال در این مذاکرات جایی ندارند و این درحالی است که قرار است نتایج مذاکرات هستهای تا پایان ماه ژوئن مشخص شود.
تا پیش از این هیاهو و ادعا و اتهام توسعهطلبی ایران در خاورمیانه تنها از سوی مقامات صهیونیستی صورت میگرفت، اما حالا مقامات سعودی نیز در چرخشی آشکار به اردوی اسراییل پیوستهاند و با دشمن دیرین خود که از سال 1948 و جنگ میان اعراب و اسراییل، آرزوی نابودیاش را در سر میپروراندند طرح همکاری ریختهاند. نگرانی امروز مقامات سعودی و صهیونیستی از شکلگیری توافقی میان ایران و قدرتهای جهانی است که به بهبود روابط تهران و واشنگتن و همچنین افزایش قدرت ایران در منطقه منجر میشود.