پاكستان به 4 ايالت تقسيم شده است: بلوچستان، استان سرحد شمالى، پنجاب و سند.
زنان در هركدام از اين 4 ايالت الگوهاى ازدواج متفاوتى دارند. مراسم ازدواج مهم‌ترين و جالب‌ترين مراسم زندگى اجتماعى مردم پاكستان است و در مناطق مختلف، متفاوت است.
مراسم ازدواج در بلوچستان
- خواستگارى: در اصطلاح مردم اين استان «خطبه» خوانده مى‌شود. در بعضى از شهرها و روستاهاى ايالت بلوچستان، خواستگارى از دختر در دوران كودكى صورت مى‌گيرد. خانواده پسر يكى، دو دست لباس نو به‌همراه وسايل ديگر به انضمام مقدارى برنج و روغن و... به منزل دختر فرستاده و با اين شيوه تمايل خود را به ازدواج با دختر آن خانواده نشان مى‌دهد. پس از اعلام آمادگى هر دو خانواده با هم مشورت مى‌كنند و تعدادى از بستگان را دعوت كرده و در حضور آنان مسأله خواستگارى مطرح مى‌شود.
- تهيه رختخواب و چادر و بردن آن به منزل عروس: دو، سه روز قبل از ازدواج، مادر داماد همراه جمعى از زنان آشنا و اقوام، رختخواب و چادرى را كه تهيه كرده به منزل عروس مى‌برد. مادر داماد و خواهران با خواندن و پايكوبى وارد اتاقى كه عروس در آن نشسته است، مى‌شوند و چادر را كه مادر داماد تهيه كرده روى سر او مى‌گيرند و به دختر در حالى كه روى رختخواب مادر داماد نشسته يك نوع غذا به‌نام «ماليده» مى‌دهند.
- حنابندان: اين رسم معمولا در روز اجرا مى‌شود. اگر مادر عروس مذهبى و باحجاب باشد در گوشه‌اى نشسته و رسم حنابندان را نظاره مى‌كند. زن مسنى به دست عروس حنا مى‌مالد و پيرمردى نيز مسئول ماليدن حنا به دست داماد است.
- نكاح: در استان بلوچستان يك روز قبل از مراسم عروسى، خطبه عقد جارى مى‌شود.
- حق مهر: تعيين ميزان حق مهر در نقاط مختلف استان بلوچستان متفاوت است. با اين حق، مهر براساس سنت جاريه خانواده‌ها تعيين مى‌شود. مثلا اگر حق مهر مادر عروس هزار روپيه باشد مهريه عروس نيز به همان اندازه تعيين مى‌شود.
- شير و شكر دادن به داماد و «دگ‌تلنگ»: بعد از خوانده‌شدن خطبه نكاح، دو نفر از منسوبين داماد وى را تا نزديك حجله همراهى مى‌كنند. قبل از وارد شدن به اتاق، مادر و خواهران عروس به داماد يك ليوان شير و شكر مى‌دهند.
به‌دنبال خوراندن شير و شكر به عروس و داماد، عروس و داماد در حجله مقابل هم قرار گرفته و به اتفاق قرآن مى‌خوانند. در اين رسم كه «آرسى مصحف» نام دارد، در بين آنها آينه‌اى قرار دارد كه از طريق آن صورت همديگر را رويت مى‌كنند. داماد پيش از آن كه در آينه نگاه كند، آيات سوره اخلاص را قرائت مى‌كند و اين سوره نشانه مهر و محبت است. پس از آن زن سالخورده‌اى سر داماد و عروس را به‌هم مى‌زند كه اين رسم در بين مردم محل به «دگ‌تلنگ» معروف است.
- رخصت‌گرفتن داماد: داماد پس از انجام تشريفات لازم از خانواده پدر خداحافظى كرده و شب عروسى در منزل پدر عروس به‌سر مى‌برد. مدت اقامت وى 3 روز طول خواهد كشيد. پس از آن به منزل پدر برمى‌گردد و روز چهارم كه داماد به اتفاق عروس قصد رفتن به منزل پدرى را دارد، خانواده عروس از اقوام و بستگان دعوت مى‌كنند تا جهيزيه دخترشان را ببينند.
مراسم ازدواج در استان سرحد شمالى
در اين ايالت به مراسم خواستگارى و حنابندان بيش از ساير رسومات اهميت داده مى‌شود. هنگامى كه در خانواده‌اى دخترى به‌دنيا می‌آيد، اعضاى خانواده مغموم مى‌شوند و دليل اين امر در مشكلات عديده‌اى است كه در آينده دختر، به‌خصوص در امر ازدواج با آن روبه‌رو است. سنگينى مخارج عروسى و تهيه و خريدن وسايل جهيزيه براى دختر، عوامل مشتركى هستند كه در به‌وجود آمدن پيچ‌وخم‌هاى مراسم ازدواج، نقش مهمى دارند. ازدواج‌هاى خويشاوندى كه راه خواستگارى را بر عده‌اى از والدين جوانان سد مى‌كند نيز عامل ديگرى است كه به مشكلات پيوند زناشويى بين مردم استان سرحد مى‌افزايد. مردم ايالت «سرحد شمالى» ازدواج مبتنى‌بر عشق را قبيح دانسته و به‌شدت با آن مخالفند.
- خواستگارى: در ايالت سرحد، زنان مسن مسئوليت خواستگارى دختر را متقبل مى‌شوند. خواستگارى با هديه صندوقى ميوه (ميوه‌فصل) از طرف خانواده پسر به خانواده دختر صورت مى‌گيرد. مردم ايالت سرحد بدون استثنا، طول دادن و به تعويق انداختن پاسخ صريح و مثبت والدين دختر به خانواده پسر را وقار و حفظ آبروى دختر مى‌دانند.
- رسم هديه: پس از خواستگارى، تا هنگام عروسى بين خانواده‌هاى داماد و عروس به‌مناسبت‌هاى مختلف هداياى فراوانى رد و بدل مى‌شود.
- مراسم مايان: اين رسم در اصطلاح مردم «بتيك» نام دارد. لباس مخصوصى مركب از 3 رنگ قرمز و سبز و رنگ شاد ديگرى براى عروس تهيه مى‌كنند و همراه با لوازم و وسايل زينتى ديگرى به وى هديه مى‌شود.
- رسم كوزه: به‌وسيله خواهرشوهر و شوهرخواهر داماد انجام مى‌شود. داماد را روى تختى مى‌نشانند و روى سرش چادر پر زرق و برق قرمزرنگى مى‌اندازند. يكى از آنها كوزه‌اى پر از آب كرده و با مقدارى «سدر» و ماست مخلوط مى‌كند، سپس داماد را با آن غسل مى‌دهند.
ايالت پنجاب و مراسم ازدواج
- انتخاب: از آنجايى كه رنگ چهره دختران شهرهاى جنوبى ايالت پنجاب به علت گرمى هواى تابستان تيره است، لذا از زيبايى و جذابيت خاصى كه موردپسند مادرشوهر باشد برخوردار نيستند. به همين دليل با مشكل «نرفتن به خانه بخت» روبه‌رو هستند. در اين ايالت هرچه خانواده دختر ثروتمندتر باشد، جوانان بيشتري طالبند كه با دختر چنين خانواده‌اى ازدواج كنند.
- خواستگارى: هرگاه دو زن از خانواده‌هاى يك فاميل باردار باشند، بزرگان تصميم مى‌گيرند كه پس از تولد فرزندان و رسيدن به سن بلوغ آنها را به‌عقد هم درآورند. در صورتى‌كه در خانواده‌اى پسر و در خانواده ديگر دختر متولد شود، والدين تصميم خود را عملى مى‌كنند. عروس و داماد تا موقع عروسى همديگر را نمى‌بينند.
- مهريه: والدين سعى مى‌كنند كه اصول اسلام را در چنين مواقعى بيشتر مراعات كنند و ساير آداب و رسوم ازدواج در اين منطقه با كمى تغيير در اين استان نيز صورت مى‌گيرد.
در ايالت سند، اغلب مردم اين ايالت ازدواج «غيرفاميلى» را عيب مى‌دانند و استحكام پيوند زناشويى را در ازدواج‌هاى خويشاوندى مى‌بينند.
بلتستان و گلكيت و رسم ازدواج
در اين منطقه مراسم ازدواج از فرهنگ اسلام و ايران تاثير پذيرفته و مردم آداب و رسوم ازدواج و زناشويى را براساس احكام اسلام برگزار مى‌کنند و حتى مردم بعضى از مناطق گوش‌دادن به نوارهاى موسيقى و آوازه‌خوانى و رقص و پايكوبى را جايز نمى‌دانند.
- خواستگارى: برخلاف ساير مناطق پاكستان، در بلتستان، دختر و پسر مى‌توانند با ميل و علاقه خود و با رضايت والدين ازدواج كنند. به‌خصوص اين‌كه اجبار کردن دختر به ازدواج‌هاى ناخواسته را خلاف شرع و عرف مى‌دانند.
لازم به ذكر است در اين منطقه چون مناطق ديگر پاكستان املاك و دارايى پسر و دختر نيز حایز اهميت است و براى حفظ اموال خانواده امرى مهم به حساب می‌آيد.
- مراسم سوگند بزرگ: مراسم خواستگارى به زبان «بلتى» «كهه‌مى‌تهل» نام دارد. يعنى «به كسى ديگر قول نمى‌دهم». مرحله خواستگارى را سوگند كوچك مى‌نامند. پس از آن در ايام ازدواج، مراسم ديگرى برگزار مى‌شود كه به «سوگند بزرگ» معروف است.