آرمین منتظری روزنامه نگار

اخیرا خبری در رسانه‌های داخلی و همچنین شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که می‌گفت دولت عربستان اقدام به انتشار آگهی استخدام «جلاد» کرده است چراکه عربستان‌سعودی اخیرا برای انجام مراسم اعدام که به روش گردن‌زدن انجام می‌شود، جلاد کم آورده است. اگرچه به نظر می‌رسد که این خبر بیشتر شبیه به لطیفه بوده تا یک خبر موثق اما اگر بپذیریم که لطیفه‌ها و جوک معمولا در فضای یک جامعه تأثیر می‌پذیرند، آنگاه می‌توان این ادعا را مطرح کرد. همین لطیفه به ظاهر پیش‌ و پا افتاده، نشان‌دهنده، فضای امنیتی شدیدی می‌باشد که اخیرا در عربستان‌سعودی حاکم شده است. اتفاقا این ادعا در بسیاری موارد راه به واقعیت می‌برد.  در عربستان سعودی اخیرا فعالیت‌های پلیسی، امنیتی و اطلاعاتی بسیار افزایش یافته است. این کشور حتی اقدام به دادگاه تحت نام «دادگاه ضدتروریسم» کرده است تا بتواند تکلیف هزاران نفری را که در بازداشت به سر می‌برند، معین کند. اخیرا حملاتی از سوی گروه‌های مرتبط با داعش در بخش‌های مرکزی سنی‌نشین عربستان گزارش شده است. حملاتی نظیر حمله و تیراندازی به اتباع خارجی، شلیک به سوی افسران پلیس و انجام عملیات‌های بمب‌گذاری اخیرا افزایش یافته است. روز جمعه گذشته نیز در حمله‌ای انتحاری در مسجدی نزدیکی شهر شیعه‌نشین قطیف، 20 نفر کشته شدند. مجموع این تحولات اگر کنار هم قرار داده شوند، نشان‌دهنده شرایط بحرانی امنیت داخلی در عربستان‌سعودی است.  گفته می‌شود که داعش مسئولیت بمب‌گذاری در این مسجد را برعهده گرفته است. اگر این ادعا صحت داشته باشد، خود می‌تواند نشان‌دهنده شدت‌یافتن نظامی‌گری افراطیون مذهبی در عربستان، آن هم در سطحی خارج از کنترل دولت مرکزی است. اما چرا این بمب‌گذاری در منطقه شیعه‌نشین عربستان انجام شده است؟ چنین اقدامات تروریستی پیش‌تر در عراق نیز انجام شده بود. در عراق هدف از انجام چنین عملیات‌هایی دامن زدن به درگیری‌های فرقه‌ای و درواقع شعله‌ور کردن آتش نزاع‌های خونین بود. وقتی چنین نزاع‌هایی شکل گرفت، آن وقت، زمینه برای فعالیت بیشتر گروه‌هایی نظیر داعش فراهم می‌شود که فعالیت بیشتر و اعزام نیرو را راحت‌تر انجام دهند. نکته دیگر درخصوص این بمب‌گذاری این است که این رخداد می‌تواند زمینه نارضایتی بیشتر شیعیان عربستان را از دولت مرکزی بیش از پیش فراهم کند و این نارضایتی‌ها آن هم زمانی که عربستان درگیر جنگ یمن است، می‌تواند متضمن هزینه‌های زیاد امنیتی برای عربستان باشد. از سوی دیگر ناآرامی‌های داخلی در عربستان، می‌تواند شوکی را نیز به بازار جهانی نفت وارد کند.  به طور کلی با انفجاری که در مسجد شیعیان در عربستان صورت گرفت، باید منتظر افزایش جو امنیتی و پلیسی در عربستان بود. مسلما شیعیان عربستان اعتراضاتی را سازمان خواهند داد و در پاسخ نیروهای امنیتی حضور پررنگ‌تری در مناطق شیعه‌نشین خواهند داشت. اگرچه این اقدامات نیروهای امنیتی عربستان تحت پوشش جلوگیری از درگیری‌های فرقه‌ای انجام خواهد شد اما بعید به نظر می‌رسد که شیعیان عربستان با توجه به سابقه عملکرد خاندان سعودی، اعتمادی به اهداف نیروهای امنیتی داشته باشند. به هر صورت طی روزهای آینده عربستان از یک سو با فعالیت بیشتر نیروهای مرتبط با داعش در داخل خاک خود مواجه خواهد بود و در کنار آن فعالیت‌های تروریستی داعش مسلما موجبات نارضایتی شیعیان را نیز فراهم خواهد کرد. نیروهای امنیتی عربستان‌سعودی برای ایجاد آرامش در این میانه پرتنش، کار بسیار سختی خواهند داشت.