عبدالعظیم فریدون رئیس هیأت‌مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان
وقتی مسأله نمایشگاه بین‌المللی کتاب مطرح می‌شود آنچه به ذهن نویسندگان و ناشران کودک و نوجوان متبادر می‌شود مسأله مکان و اصولا جانمایی غرفه است. پیش از‌سال جدید، ما در انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان به وزارت ارشاد نامه‌ای نوشتیم و در این نامه خواستار آن شدیم تا غرفه ناشران کودک و نوجوان که هرسال زیر چادرها برگزار می‌شد، امسال به بخش رواق منتقل شود که این امر نیز با موافقت وزارت ارشاد و اصولا دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه مواجه شد. اما در عمل وقتی برای بررسی و جانمایی کتاب‌ها به بخش رواق رفتیم، متوجه شدیم که متراژ و مساحت رواق کم است و به آن شکلی که باید نمی‌تواند انتظارات و سطح توقع مخاطبان کودک و نوجوان را برآورده کند و حتی ممکن است این متراژ اندک برای بازدیدکنندگان مشکلاتی را هم ایجاد کند. روی این اصل تصمیم گرفتیم به تبع سال‌های گذشته در همان مکان قبلی مستقر شویم. اگرچه ناشران کودک و نوجوان هرسال در چادرها نیز با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند که نبود ایمنی کافی و وجود مسائل استاندارد از این جمله است. البته ناگفته نماند که در این سال‌ها، تلاش زیادی برای مرتفع کردن غرفه ناشران کودک و نوجوان زیر این چادرها صورت گرفته است اما برآیندی درپی نداشته است. با این حال، چادرهای سالن بیست‌ودو و بیست‌وسه و بیست‌وپنج به لحاظ ایمنی، مولفه‌های لازم را برای برپایی غرفه ناشران کودک و نوجوان ندارند ولی در این بین، وضع چادرهایی که در سالن بیست‌وچهار هستند به مراتب بهتر است.
مسأله دیگری که هرسال در آستانه برگزاری نمایشگاه کتاب با آن مواجه هستیم، مسافتی است که بازدیدکنندگان طی می‌کنند تا به غرفه ناشران کودک و نوجوان برسند. به‌ویژه این‌که تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که عمده بازدیدکنندگان از ضلع جنوبی مصلا وارد نمایشگاه می‌شوند که ورود از این بخش باعث می‌شود تا بازدیدکنندگان کودک و نوجوان مسافت زیادی را تا غرفه‌های مورد علاقه خود طی کنند. طبیعی است که در چنین شرایطی با وجود مسافت زیاد و گرمای هوا، دیگر رمقی برای مخاطبانی که به نمایشگاه کتاب می‌آیند نمی‌ماند. متاسفانه این معضل، هرسال گریبانگیر غرفه ناشران کودک و نوجوان است و تا امروز نیز به آن شکلی که باید برای رفع این مشکل، راه‌حلی اندیشیده نشده است.
یکی دیگر از مشکلاتی هم که ناشران کودک و نوجوان در دو‌سال گذشته یعنی امسال و پارسال در نمایشگاه کتاب با آن روبه‌رو هستند، گنجاندن غرفه اسباب‌بازی و سرگرمی آن هم مقابل غرفه ناشران کودک و نوجوان است. سال گذشته غرفه اسباب‌بازی مقابل غرفه ناشران کودک بود که این امر اعتراض ما را درپی داشت، جالب است که امسال به‌رغم اعتراضات ناشران این حوزه، غرفه اسباب‌بازی و سرگرمی مقابل پارکینگ در جنوبی مصلا برپاشده است، یعنی کودک و نوجوان به محض ورود به این غرفه برمی‌خورد.
بدیهی است تا زمانی که چنین غرفه‌ای نزدیک مکان عرضه کتاب وجود دارد، کودک و نوجوان رغبتی برای خرید و حتی تماشای کتاب ندارد و ترجیح می‌دهد همان مقدار از اوقات خود را که صرف آمدن نمایشگاه کرده است در غرفه اسباب‌بازی و سرگرمی صرف کند. این نکته برایم جالب است که نمایشگاه اسباب‌بازی هرسال به شکل مستقل در بوستان گفت‌وگو برگزار می‌شود، پس ضرورت گنجاندن آن در نمایشگاه کتاب چیست؟! امیدوارم سیاست‌گذاران فرهنگی نیز به این سوال فکر کنند و درباره‌اش به چاره‌جویی بپردازند، زیرا در شرایطی که ناشران و نویسندگان تلاش می‌کنند مخاطبان را به سمت کتاب وکتابخوانی گرایش دهند، چنین مسائلی به‌عنوان عوامل بازدارنده در این زمینه عمل می‌کنند و دیگر شاهد عرضه و فروش اسباب‌بازی و سایر وسایل سرگرمی به بهانه تنوع محصولات فرهنگی در نمایشگاه نباشیم.
نکته اسفبار دیگر درباره نمایشگاه این است که امسال در مقایسه با سال‌های گذشته، بیشترین سوبسید به کتاب‌های خارجی داده شده و سعی می‌کنند به این وسیله به حمایت بیشتری از این وادی بپردازند. درحالی که جای آن است که بیش از آثار خارجی، این حمایت و هم‌وغم صرف کتاب‌های تولیدی‌مان شود تا این طور در انزوا نمانند. حتی گاه که از شنیدن چنین اخباری مثل تخصیص سوبسید به کتاب‌های خارجی دلم می‌گیرد به خود می‌گویم همان بهتر که کتاب هم مثل سایر کالاهای مصرفی جامعه امروز ما از چین وارد شود که دیگر خیال‌مان راحت شده و تولید کتاب را به دست فراموشی بسپاریم. زیرا در این شرایط و با بها دادن به کتاب‌های خارجی و پشتیبانی گسترده از این آثار در نمایشگاه کتاب، بی‌تردید تولید کتاب به سمت نابودی و خسران می‌رود.