گروه هلال| گسترش فرهنگ داوطلبي در جهان و حضور همه‌جانبه داوطلبان علاوه بر تسهيل دستيابي كشورها به توسعه، مي‌تواند موجب احيای ارزش‌هاي پاك انساني در كشورها هم بشود؛ موضوعی که علاوه بر احيای ارزش‌ها و باورهاي انساني، راه جوامع را در مسیر رشد و توسعه آسان‌تر می‌کند. این موضوع در کشور ما با توجه به اعتقادات فرهنگی از اهمیت دو چندان برخوردار است. جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان بزرگترین سازمان مردم نهاد عهده دار این وظیفه، یعنی گسترش فرهنگ داوطلبی است. این هدف مطمئنا زمانی شکل می‌گیرد که مسیر فعالیت‌های فرهنگی در این مجموعه مثبت و پویا طی شود. گروه هلال روزنامه «شهروند» به همین منظور به بررسی عملکرد این جمعیت در حوزه فرهنگی با «ظاهر رستمی» معاون فرهنگی‌و امور‌استان‌های دفتر نماینده ولی‌فقیه در جمعیت هلال‌احمر پرداخته است. رستمی در این گفت‌وگو با اشاره به عملکرد جمعیت هلال‌احمر در حوزه فرهنگی از برنامه‌های آتی این مجموعه در زمینه فرهنگی می‌گوید. آنچه در ادامه می‌آید، شرح این گفت‌وگو است.
برای شروع، ارزیابی خود را درباره عملکرد جمعیت هلال‌احمر در سال گذشته بفرمایید.
سال 93 اوج کارهای فرهنگی در جمعیت هلال‌احمر به شمار می‌آید. چرایی این نقطه عطف در کارهای فرهنگی به دو دلیل بود؛ یکی به دلیل نامگذاری سال از سوی مقام معظم رهبری با عنوان «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» و دیگری سندهای بالا دستی‌ای بود که در جمعیت هلال‌احمر تعریف و تقویت شد.
پایه و بستر اصلی این رشد در سال گذشته چه بود؟
فعالیت‌های مختلفی بسترساز این موضوع بود؛ یکی قوانین و مقرراتی بود که راه ما را در رسیدن به اهداف فرهنگی تسهیل می‌کرد؛ موضوعی که می‌توانم به آن اشاره کنم بحث ستاد تحول بود که در سال 93 توانستیم براساس مصوبه‌ای که هم از طریق شورای تحول در جمعیت هلال‌احمر و هم از طریق ابلاغیه‌ای که توسط دکتر فرهادی رئیس جمعیت هلال‌احمر وقت به مجموعه‌های مختلف ابلاغ شد، بحث «پیوست فرهنگی» را برای تمام برنامه‌ها در جمعیت هلال‌احمر تعریف کنیم. این یعنی همه برنامه‌هایی که در سازمان‌های امدادونجات، داوطلبان و جوانان و به‌طور کلی‌تر در حوزه خدمت‌رسانی در جمعیت هلال‌احمر تعریف می‌شود، باید یک پیوست فرهنگی هم داشته باشد. از این موضوع در جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان بند 22 نظارت بر برنامه فرهنگی یاد می‌شود. این طرح با نامه‌ای که در سال گذشته به دکتر فرهادی ارایه دادم توسط ایشان ابلاغ شد. پیوست فرهنگی کار مثبت و ارزشمندی بود که در طول فعالیت جمعیت هلال‌احمر سابقه نداشته است.
درباره مهم‌ترین برنامه‌هایتان در سال 93 صحبت کنیم.
یکی از برنامه‌های ما در سال 93 تدوین سرفصل‌های فرهنگی در موسسه
علمی - کاربردی هلال بود؛ در این طرح آموزش‌هایی برای کارکنان در حوزه نماز و امر به معروف انجام شد. در این برنامه آموزشی امتیاز ضمن خدمتی هم برای کارکنان قایل شده بودیم. در این برنامه تصویب کردیم تا آموزشی برای کارکنان جمعیت هلال‌احمر از 8 ساعت تا 16 ساعت لحاظ شود. مورد دیگر یک تفاهمنامه بود که بین معاونت فرهنگی و امور استان‌ها و سازمان عملیاتی جمعیت هلال‌احمر شکل گرفت؛ در این تفاهمنامه به ارتقای معنوی و دانش فرهنگی در میان کارکنان و اعضای سازمان جوانان، داوطلبان، امدادونجات، معاونت توانبخشی، موسسه
علمی - کاربردی هلال و همه بخش‌های مربوط به هلال‌احمر اشاره کرده بودیم.
ایجاد کتابچه هلال برنامه دیگری بود که در
سال 93 انجام شد؛ این طرح سال گذشته به صورت کشوری اجرا شد. معاونت فرهنگی و امور استان‌ها در هرماه نزدیک به 10هزار جلد تحت عنوان آموزشی و فرهنگی جهت ارتقای دانش کارکنان جمعیت هلال‌احمر در استان‌های مختلف توزیع کرد. چاپ کتابچه‌هایی با عنوان نهضت خدمت‌رسانی «بخوانیم و عمل کنیم» هم مورد دیگری بود که در میان کارکنان و اعضای جمعیت هلال‌احمر توزیع شد. دیگر فعالیت فرهنگی، برگزاری جشنواره‌های قرآنی بود که با هماهنگی معاون فرهنگی و امور استان‌ها و سازمان‌های مربوطه شکل می‌گرفت. سه جشنواره قرآنی را در سطح کشور برگزار کردیم که یک جشنواره مربوط به سازمان امدادونجات می‌شد که جشنواره کشوری آن هم در مشهد مقدس برگزار شد. یک جشنواره هم با همکاری سازمان داوطلبان در سطح کشوری در قم برگزار شد. جشنواره قرآنی دیگری که برنامه‌ریزی آن در سال 93 شکل گرفت، جشنواره قرآن و عترت سازمان جوانان ویژه کارکنان و اعضای این سازمان بود. مرحله استانی این جشنواره در سال 93 برگزار شد، اما به علت این‌که این سازمان بیش از یک‌میلیون عضو دارد و استقبال بسیار خوبی از جشنواره شد، مرحله کشوری آن به سال 94 موکول شد؛ در همین روزها نیز مرحله کشوری این جشنواره درحال برگزاری است. فعالیت‌های دیگر معاونت فرهنگی و امور استان‌ها در جمعیت هلال‌احمر تهیه کتاب‌هایی در راستای سبک زندگی اسلامی و در حقیقت زندگی سالم بود؛ این کتاب‌ها در پایگاه‌های امدادونجات سراسر کشور توزیع شد. مورد دیگر مشارکت در کنگره‌های شهدای استان‌ها بود؛ من در سه استان حضور پیدا کردم و با خانواده‌های شهدا همراه شدم؛ نماینده مقام معظم رهبری نیز در این بخش نقش ویژه‌ای داشتند و در طول سال از بسیاری از خانواده شهدا بازدید کردند که جای تقدیر دارد.
یکی دیگر از فعالیت‌های ما حضور گسترده در استان‌های مختلف بود؛ بحثی که در راستای نظارت بیشتر صورت پذیرفت؛ خود من از بیش از 80درصد استان‌ها بازدید کردم؛ این کار باعث شد ما از نزدیک روی برنامه فرهنگی استان‌ها نظارت داشته باشیم. همایش سراسری طلاب یکی دیگر از فعالیت‌های خوبی بود که در سال گذشته صورت گرفت. همراه با سازمان جوانان، آموزش و سازمان‌دهی در میان طلاب ایجاد کردیم. مورد قابل توجه دیگر در سال 93 این بود که توانستیم تمام برنامه‌هایمان را در یک مدت زمان مشخص تعیین کنیم و با هماهنگی مدیرعامل استان در یک برنامه زمانی تعریف و اجرا شود. در حقیقت با همه مشکلاتی که در سال گذشته داشتیم، سال 93، سال بسیار خوبی برای جمعیت هلال‌احمر به شمار می‌رود.
سال 93، سال درگذشت آیت‌الله غیوری هم به حساب می‌آید...
بله؛ رحلت آیت‌الله غیوری به‌عنوان پدر معنوی جمعیت یک ضایعه ناراحت‌کننده بود. ایشان بانی خدمات ارزنده بسیاری بودند که این خدمات‌رسانی به خوبی در روزنامه «شهروند» پوشش داده شد. در این سال همچنین انتخاب حجت‌الاسلام‌والمسلمين عبدالحسین معزی را داشتیم؛ ایشان یک فرد فرهیخته با نگاه معنوی و دانش بین‌المللی هستند. یکی از نکات برجسته ایشان تجربیات فراوان در حوزه فرهنگی است. حضور و نظارت مستقیم ایشان به‌عنوان نماینده ولی‌فقیه در جمعیت هلال‌احمر در بخش‌های مختلف مثل حضور در برنامه‌های سازمان امداد و نجات باعث افزایش سطح دانش و راهبردهای فرهنگی می‌شود.
در سال جدید بودجه فرهنگی در جمعیت هلال‌احمر افزایش پیدا کرده است؟
بله؛ در سال 94 شاهد افزایش بودجه فرهنگی در جمعیت هلال‌احمر بودیم؛ هم از نماینده مقام معظم رهبری در جمعیت و هم از ریاست و دبیرکل تشکر می‌کنم. در سال 94 نسبت به سال 93 حدود 30درصد افزایش بودجه خواهیم داشت و در مجموع به حوزه نمایندگی تقریبا بودجه خوبی در این زمینه تخصیص داده شده است. این موضوع باعث می‌شود تا در بخش فرهنگی دغدغه نداشته باشیم؛ در بخش تقسیم بودجه نیز باید ساماندهی و برنامه‌ریزی لازم صورت بگیرد تا سالی مثبت در زمینه فرهنگی داشته باشیم.
در سال 94 چه برنامه‌هایی را پیش گرفته‌اید؟
در سال 94 مصمم هستیم کارهایمان را در سه استراتژی تعریف کنیم؛ یکی از آنها توسعه، ترویج و تعمیق معارف اسلامی است؛ یعنی در حقیقت ما اندیشه امام و رهبری را با توجه به آن‌که یک جمعیت عام‌المنفعه هستیم در حوزه خدمات‌رسانی ترویج می‌کنیم. اخلاق امدادگری و نگاه بین‌المللی بشردوستانه را تقویت کرده و به دنبال توسعه فرهنگ قرآنی در این خصوص خواهیم بود. بررسی اندیشه حضرت امام و رهبری و انتشار جزوات و موارد تبلیغی هم از برنامه‌هایی است که با توجه به این استراتژی در سال 94 اجرایی می‌شود. مورد دیگر، تقویت فرهنگی و دینی کارکنان، امدادگران و جوانان جمعیت هلال‌احمر است؛ در این بخش نشست‌های علمی و گردهمایی‌های سراسری خواهیم داشت. بحث نظارت و پایش اجرای برنامه فرهنگی، دیگر استراتژی ما در سال 94 است.
در سال گذشته برنامه‌های مختلفی با همکاری سازمان جوانان، داوطلبان، امداد و نجات و دفتر نمایندگی ولی فقیه شکل گرفت؛ در سال 94 هم شاهد این همکاری‌ها خواهیم بود؟
بله؛ قطعا امسال چتر فرهنگی ما وسیع‌تر خواهد شد. تمام بخش‌های جمعیت هلال‌احمر در سال 94 تحت پوشش فرهنگی قرار خواهند گرفت. به‌طور مثال ما در سال گذشته برنامه فرهنگی خوبی با همکاری سازمان جوانان اجرایی کردیم؛ با چند سازمان خارج از جمعیت هم ارتباط مناسبی برقرار شد؛ تفاهمنامه‌ای با ستاد اقامه نماز در راستای ترویج این فرهنگ شکل گرفته است؛ پایگاه‌های امدادونجات در راستای اقامه نماز فعال هستند؛ امسال این موضوع را تقویت می‌کنیم. با ستاد امر به معروف هم برنامه مشترکی داریم. ما با سازمان‌های مختلفی که در بخش فرهنگی فعالیت می‌کنند و همچنین با نهادهایی که خدمات عام‌المنفعه ارایه می‌دهند، برنامه‌های مشترکی در راستای ارتقای سطح علمی و دینی کارکنان خواهیم داشت.
به نگاه فرهنگی رئیس جمعیت هلال‌احمر برسیم...
نمی خواهم از کسی که در رأس هرم قرار دارد، تعریف غیرواقعی داشته باشم؛ صادقانه عنوان می‌کنم که در رفتار مدیریتی دکتر ضیایی و تیم ایشان متانت، اخلاق‌مداری و تکریم وجود دارد. این خصایص با توجه به اصولی که جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان تکریم و خدمت بشردوستانه دارد، می‌تواند کمک بسزایی در پیشبرد اهداف جمعیت داشته باشد. این‌که مدیران ما بدون تنش و در حقیقت با رفتار واقع بینانه حرکت کنند، می‌تواند در حرکت روبه جلوی جمعیت تأثیر بسزایی داشته باشد. یکی از کارهایی که به بنیه فرهنگی ضربه می‌زند، تصمیمات عجولانه و غیرعقلانی است؛ نباید در حوزه فرهنگ عجولانه و غیرعقلانی رفتار کرد. تیم مدیریتی کنونی هلال‌احمر از آرامش، اخلاق‌مداری و متانت برخوردار است. نگاه مثبت دکتر ضیایی در مسائل فرهنگی را می‌توان در دستور ایشان برای افزایش بودجه فرهنگی مشاهده کرد؛ بودجه حوزه نمایندگی ولی فقیه رشد چشمگیری در سال 94 داشت؛ این نگاه مثبت ایشان در حقیقت برگرفته از همان اخلاق‌مداری‌شان است.
در سفر رئیس جمعیت هلال‌احمر به استان خوزستان، بحث تمرکز زدایی و تنفیذ اختیار به استان‌ها مطرح شد؛ به نظر شما مراکز استان‌ها از پتانسیل لازم برای چنین اقدامی برخوردار هستند؟
مطالبی که دکتر ضیایی بیان می‌کند، مطالبی شناخته شده، ارزیابی شده و مطالعه شده است؛ به‌عنوان مثال می‌توانم به صحبت‌های ایشان در بخش آموزش و معاونت آموزش اشاره کنم؛ این یک حرکت عقلانی است. بدنه جمعیت هلال‌احمر نیازمند چنین بخشی بود تا دانش سازمانی و جامعه هدفش را افزایش دهد. هر مدیر کلانی که جسارت و اعتماد به مدیران میانی داشته باشد، قطعا موفق می‌شود. مدیری کارآمد است که بتواند تنفیذ اختیار کند؛ جسارت، شهامت و قدرت ریسک پذیری را در بدنه سازمانی خود نهادینه کند. این یک اصل مدیریتی است و این‌که گفته دکتر ضیایی درخصوص تمرکز زدایی در استان‌ها، برگرفته از همین اصل مدیریتی است. به اعتقاد من استان‌ها پتانسیل زیادی در این زمینه دارند که بتوانند با دادن اعتماد به قدرت منطقه خود تبدیل شوند. من با شناختی که نسبت به جمعیت دارم و با سابقه مدیریتی چندین ساله در این مجموعه با صراحت عرض می‌کنم اگر ما این جسارت و اعتماد را در استان‌ها ایجاد کنیم، درحال حاضر 6،5 استان خودشان می‌توانند مستقل شوند. آرزوی قلبی من این است که بتوانیم تنفیذ اختیار کنیم و روزی برسد که تمام استان‌ها از لحاظ بودجه مستقل شوند و نیازی به بودجه تزریقی به استان‌ها وجود نداشته باشد.
جناب رستمی؛ به‌عنوان سوال پایانی نظرتان را درخصوص عملکــرد روزنامــه «شهروند» در سال 93 بفرمایید.
در سال 93 یک پل بسیار خوب بین معاونت فرهنگی و روزنامه «شهروند» شکل گرفت؛ این پل هم عقلانی بود، هم واقع‌بینانه و هم دوستانه، و هم این‌که غروری در آن نبود. هم ما به‌عنوان ناظر فرهنگی به وظایف خود عمل کردیم و هم روزنامه «شهروند» به‌عنوان بخش تولید‌کننده فرهنگی از چارچوب اصول صلح‌دوستی و رعایت مسائل سیاسی خارج نشد. من معتقدم سال 93 با روزنامه «شهروند» ارتباط بسیار خوب و هماهنگی داشتیم؛ به عقیده من ما شاهد کمترین خطاها در روزنامه «شهروند» در سال گذشته بودیم.
تقدیری که از سوی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در نمایشگاه مطبوعات از روزنامه «شهروند» به عمل آمد را مجددا تبریک عرض می‌کنم؛ این موضوع بیانگر این بود که روزنامه «شهروند» به پویایی رسیده است و از سوی دستگاه‌های خارج از جمعیت هلال‌احمر هم مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
به عقیده من روزنامه‌ای که وارد مسائل سیاسی نشود، خط اعتدال را هم از دست نمی‌دهد و روزنامه «شهروند» با رعایت اصل بی‌طرفی و صلح دوستی در سال 93 در همین مسیر یعنی مسیر اعتدال حرکت کرد.
هماهنگی‌ای که ما و «عبدالرسول وصال» مدیرمسئول روزنامه «شهروند» داشتیم، بی‌نظیر بود؛ ایشان با روحیه باز پذیرای نکاتی بودند که مطرح می‌کردیم و همه موارد را اجرایی می‌کردند؛ البته نظرات طی یک بحث کارشناسی، بررسی و پس از به نتیجه رسیدن اعمال می‌شد. ما در سال 93 چالشی نداشتیم و امیدوارم در سال 94 هم هیچ چالشی نداشته باشیم؛ امیدوارم روزنامه «شهروند» همین مسیر را طی کند و وارد چالش‌های مسائل سیاسی نشود و در خط اعتدال بماند؛ البته اگر کاری با هدف رضای خدا انجام شود، مشکلی به دنبال نخواهد داشت.