احمد پوری مترجم، مولف و ویراستار آثار ادبی
پیوستن به کنوانسیون برن که اصلیترین مرجع بینالمللی در حوزه کپیرایت است، کار متمدنانه و در روزگاری که ما زندگی میکنیم با توجه به اوضاع جهان بسیار لازم و ضروری است. اصلا در این مسأله که اگر ما به این قانون بپیوندیم مشکلاتی برایمان در حوزههای مختلف بهخصوص در نشر به وجود میآید، شکی نیست. چون هر ناشری توانایی مالی پرداختن حق تألیف آثار ادبی را ندارد. مخصوصا آثار بعضی از نویسندگان مشهور جهانی را که حق تألیف آنها قیمت بالایی دارند. اما کل این مسأله، مسأله توجیه شده و کاملا درستی است. ما در جامعه امروز باید تابع یکسری از قوانین بینالمللی باشیم. مشکلاتمان هم میتواند راهحلی داشته باشد، مثلا وزارت ارشاد که در خیلی از موارد ولخرجیهایی دارد، میتواند بخشی از بودجهاش را برای کمک به ناشران در پرداخت کپیرایت آثار بگذارد. وزارت ارشاد میتواند این کار را بهعنوان سوبسید فرهنگی برای کشور انجام دهد. درست است که پیوستن به کنوانسیون برن برایمان مشکلات و هزینههایی دارد؛ اما تصور کنید بعد از آن چه نظم و آرامشی در جامعه به وجود خواهد آمد. دیگر اینطور نخواهد شد که از یک اثر پنجاه نوع ترجمه بیرون بیاید و آثار ادبی به سرقت بروند. هر چند که ما به غیراز مشکلات مالی، با مشکل دیگری به نام سانسور هم مواجه هستیم. چراکه در کشور ما سختگیری نسبت به دیگر کشورهای جهان خیلی زیاد است. در کنار آن هر نویسنده خارجی که بخواهد با ما قرارداد ببندد، علاقهای به حذف چیزی از کتابش نخواهد داشت. خود این مسأله برایمان مشکلات حقوقی جهانی به وجود خواهد آورد و اگر ما این کار را انجام دهیم، آن نویسندگان میتوانند ما را به دادگاه بکشانند. بنابراین امیدوارم بررسی همه این پیچیدگیها که با آن روبهرو هستیم ما را به جایی برساند که بتوانیم به راحتی عضو کنوانسیون برن در حوزه قانون کپیرایت شویم.
من فکر میکنم سطح مطالعه در کشور ما آنقدرها که میگویند کم نیست. بعضی وقتها در این زمینه غلو میشود. اگر کتابی خوب باشد، حتما مردم آن را میخوانند. نمونهاش کتاب شعر «هوا را از من بگیر خندهات را نه!» از پابلو نرودا که من آن را ترجمه کردهام. این کتاب 24 بار به چاپ رسیده و نزدیک به صدهزار تیراژ داشته است. به همین دلیل فکر میکنم اگر کتابی باشد که مردم آن را بخواهند، حتما خوانده هم میشود. البته این را قبول دارم که در کشور ما به خاطر بیسوادی، مشکلات اقتصادی یا اینکه ما جای کمی در سبد خریدمان برای کتاب گذاشتهایم سطح مطالعهمان در مقایسه با اروپا پایین است. اما در همین سطح هم اگر نگاه کنید مسأله آنچنان غمانگیز نیست.
آمدن کتابهای الکترونیکی و صوتی موج مثبتی است که چه بخواهیم و چه نخواهیم دنیا را دارد میگیرد. بهخصوص که وسیله جدیدی به نام «بوک ریدر» هم مخصوص خوانش کتاب تولید شده است. اگر نسخههایی از این دستگاه با زبان فارسی آشتی کند، امروز و فرداست که ما هم بتوانیم کتابهایمان را از این طریق بخوانیم. من از این تحول جدید استقبال میکنم. فکر کنید در این وسیله چند صد نسخه کتاب به آسانی میتوانید حمل کنید! نور بوک ریدرها مناسب برای خواندن است و آنها قابلیت تبدیل کتابهای نوشتاری به صوتی را دارند. همچنین لغتنامههایی دارند که به راحتی میتوان کلمات را در آن جستوجو کرد. این وسیله نشاندهنده پیشرفت علم است و من خیلی از آن
استقبال میکنم.